Yıldız Karayel – Rıfat Ilgaz
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Rıfat Ilgaz |
| Yayınlanma Tarihi: | 1981 |
| Yayınevi: | Çınar Yayınları |
Karakterler
Şaduman: Mesleğini iyi yapan bir avcı, ideal bir baba ve herkesin sevdiği bir adamdır. Her şeye körü körüne inanmayan, olayları sebep ve sonuçları ile sorgulayan bir insandır.
Ümmüye: Şaduman’ın eşidir.
Nazife: Şaduman’ın kızıdır. Akıllı, çalışkan, isyankâr ruhlu, itiraz etmeyi ve aksi düşünmeyi seven, köyün bütün gençlerinin peşinden koştuğu güzel bir kızdır.
Akif: Hurşit Ağa’nın oğlu, yaramaz ve çapkın bir adamdır.
Mecit Efendi: Muhtar
Hurşit Ağa: Ağa
Hafız Esat: Ağa
Konusu
Yıldız Karayel, Cide kıyılarında böyle bir fırtınada batan teknede dört denizcinin ölümüne neden olan faciasını konu ediniyor.
Rıfat Ilgaz, yetersiz kıyı arazilerinde çalışan, geçimini tarımla sağlamaya çalışan köylüleri ve her türlü zorlukla karşılaşarak yaşam mücadelesi veren Anadolu insanını anlatıyor.
Yıldız Karayel Özeti
Şaduman ve eşi Ümmüye ve kızı Emriye küçük tarlalarını sürerek mısır ekerler. Öğlene doğru en büyük kızları Nazife onlara yiyecek getirir. Babasına, kendisini muhtar Mecit Efendi’nin aradığını söyler. Şaduman, “Yolu Aşağı Akpelit’ten değil Yukarı Akpelit’ten geçecekler” dedi. Diyor.
Hurşit Ağa buraya yeni yolun yapılmasını ister. Muhtarınki gibi, tarlaları aşağıdadır. Öğleden sonra Hurşit Ağa’nın oğlu Akif ile muhtar, kaymakam ve iki mühendis araziyi görmeye gelirler. Şaduman onlara yolu aşağıdan, sahilden geçmenin daha kısa olacağını söyler. Mühendisler aynı fikirde ama Hurşit Ağa onları etkilemeye çalışır. Karşısındaki diğer ağa Hafız Esat, yolun aşağıdan geçmesini sağlamaya çalışır. Yukarı mahalle halkıyla işbirliği yapar. Öte yandan Hurşit Ağa arada bir Ankara’ya gider. Yol ekibi şefiyle ilişki kurar, ona viski, sigara gibi ikramlarda bulunur. Hurşit Ağa, Şaduman’ın güzel ve zeki kızı Nazife’yi sever ve onu oğlu Akif ile evlendirmek ister. Nazife’nin Akif’te biraz gönlü vardır. Ama Akif, yaramaz, çapkın bir adamdır. Üstelik gözü muhtarın gelini Gülizar’da. Gülizar’ın eşi çalışmak için Almanya’ya gider. Şaduman’ın askerden dönen oğlu Harun, Hurşit Ağa’nın motorunda çalışır. Motor Karadeniz’de kaçakçılık yapar. Şaduman, oğlunun bu yüzden başının belaya girmesinden korkar. Şaduman yol mühendisiyle buluşur ve ona yumurta ve süt getirir. Yolun aşağıdan geçmesi için yalvarır, yalvarır, ama boşuna. Bir gün Yukarı Akpelit’in kızları ve kadınları toplanır. Kazının başladığı yere gelirler. Dozerleri engellerler. Yol istemediklerini haykırırlar. Hafız Esat’ın oğlu Selim de onları destekler. Mühendis karakola haber verir. Biraz sonra başçavuş ve bir kamyon asker gelir.
Tartışmaların sonunda kadınlar, yolun tepedeki pınarı geçmemesi şartıyla dağılır. Harun, Hurşit Ağa’nın motorunu bırakıp Çapar Yusuf’un motoruna geçer. Bunda arkadaşı ve motor tamircisi Hayri’nin de etkisi vardır. Hayri, sevdiği Nazife ile evlenmek ister. Şaduman’ın arkadaşı balıkçı Rüstem aracı gönderir. Şaduman kararı kızının ve annesinin onayına bırakır. Akpelit Kesim Sergisi’ni açan Kaymakam, erken seçim yapılacağını duyurur. Yolun yapımına şimdilik ara verilir. Sergiye diğer kadınlar ve kızlar gibi Nazife ve Gülizar da katılır. Akif ikisini de orada görür. Sergiyi düzenleyen öğretmen Leman Hanım, Akif’in Nazife ile konuşmasına izin verir. O gün kaymakam bir telefon alır. Yıldız Karayel fırtınası çıkar, bazı köyler yağmur yağar, sular toprakları ele geçirir. Selamet adlı motosikletle yola çıkan Kaptan Ömer, Hayri ve Harun güçlükle Doğburnu’na gelir. Durup bir şeyler yerler. Fırtına başlar, rüzgâr onu takip eder, deniz dalgaları. Çimento yüklü motor kuma oturur, dümen atar. Denizciler can yeleklerini giyip suya atlarlar. Hayri boğulur, Harun yarı ölü, yarı canlı kurtulur. Hastaneye yatırılır. Hafız’ın oğlu Selim, onu rakibi Akif’e kaptırmamak için Nazife ile evlenmeyi planlamaktadır. Bunun için teyzesi Saliha Hanım aracı gönderir. Hurşit Ağa bunu duyunca sinirlenir ve muhtarı harekete geçirir. Nazife, Selim’in muhabirinden kaçar. Ama Akif’e de güvenmez. Gülizar’la ilgilendiğini bilir. Şaduman bankadan kredi almaya çalışsa da başarılı olamaz. Selim ile evlenmeyi uygun bulur. Böylece babasının alacağı ağır unvanla para sorunu çözülmüş olacaktır. Gidip Saliha Hanım’a kararını bildirir. Bu arada seçim propagandası konuşmaları ve toplantıları başlar. Hafız Esat Çamalan, Belediye Başkanı Yılmaz Bilgin’i, Hurşit Ağa ise yol mühendisi Cengiz Topkaç’ı destekler. Akpelit ikiye ayrılır. Yukarı Akpelit halkı, özellikle Sarıyazmalı kızlar Yılmaz Bilgin’in yanında yer alır. O konuşurken gelip alkışlarlar. Seçim sonucuna göre yolun geçiş yerinin belirleneceği anlaşılır.
Ödüller
- 1982 Orhan Kemal Roman Armağanı
- 1982 Madaralı Roman Ödülü
Yıldız Karayel – Kitap Açıklaması
Yıldız karayel, kuzeybatıdan esen rüzgârın adıdır. Karadeniz’in batı kıyılarını kasıp kavurur, tekneleri batırır, denizcilerin canlarına kıyar… Yıldız Karayel, Cide kıyılarında böyle bir fırtınada batan teknedeki dört gemicinin ölümüne neden olan felaketin romanıdır.
Rıfat Ilgaz, yetersiz kıyı toprakları üzerinde didinen, tarımla geçinmeye çalışan köylüleri, türlü zorlukları göğüsleyerek yaşam savaşı veren Anadolu insanını anlatır. Orman ürünlerinin taşımacılığından kaçakçılığa yönelen, topraklarını sellerle Karadeniz’in sularında kaybeden, kuraklıkla, fırtınalarla baş etmeye çalışan insanı…
Rıfat Ilgaz’ın 1981 Madaralı Roman Ödülü ve 1982 Orhan Kemal Roman Armağanı’nı aldığı Yıldız Karayel’de, hayata dört elle sarılmaya çalışanların umut dolu öyküsünü bulacaksınız.
(Tanıtım Bülteninden)
