Bir Ölünün Defteri – Halid Ziya Uşaklıgil
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Halit Ziya Uşaklıgil |
| Yayınlanma Tarihi: | 1892 |
| Yayınevi: | Özgür Yayınları |
Karakterler
Vecdi: Umutsuz bir aşktan muzdarip bir doktor. Romanın kahramanıdır. Küçükken annesini kaybetmiş ve çocukluğundan getirdiği depresyonla büyümüştür.
Hüsam: Vecdi’nin okuldan yakın arkadaşıdır. Bir gazetecidir. Neşeli bir mizacı olan bir karakterdir. Nigar ile ilişkisi vardır.
Nigar: Olayların merkezindeki kadın karakterdir. Vecdi’nin aşık olduğu kadındır ama bu aşk karşılıksızdır. Nigar, Husam’ı seviyor. Nigar, Vecdi için karmaşık bir duygu ağıdır.
Hala: kocasını kaybettikten sonra kızının ve kardeşinin yadigârı olan yeğeninin mutluluğuna kendini adayan temiz kalpli bir kişidir.
Konusu
Ölüm döşeğindeki bir adamın ölmeden önce en yakın arkadaşına bıraktığı defter ve arkadaşının bu defteri okuduğunda hissettiği hisler ele alınmıştır.
Bir Ölünün Defteri Özeti
Hüsamettin Bey, eşi, çocukları ve kayınvalidesi ile evde otururken, bir haber gelir; Vecdi’nin ölmek üzere olduğu haberi üzerine Hüsamettin acilen Vecdi’nin yanına gelir. Konuşamaz halde olan Vecdi Husam’a o güne kadar söyleyemeyeceği ve duygularını yazdığı bir defter bırakır. Husam; Vecdi’nin ölümünden sonra defteri okumaya başlar.
Vecdi, çocukken annesini kaybeder. O ve babası, o zamanlar üç yaşındaki kızı Nigar ile birlikte yaşayan Hala’sının yanına yerleşir. Birkaç yıl sonra babası Vecdi’yi yatılı okula gönderir. Vecdi o günden sonra babasını bir daha görmez. Teyzesi ona babasının yurt dışına gideceğini söyler. Bir gün Vecdi, ailesinden yeni ayrılmış olan Hüsam’ı okul bahçesinde görür ve aralarında büyük bir dostluk başlar. Hafta sonları Hüsam ile teyzesinin evine giderler. Onlara Nigar’da katıldı. Yıllar sonra Vecdi doktor olarak mezun olur. Hüsam da ailesini ziyarete gitti. Bir akşam halası Vecdi’ye Nigar’ın kocası olmasını istediğini söyler.
Vecdi o güne kadar böyle bir şeyi hiç düşünmemiştir. Bu sırada Vecdi’de Nigar’a aşık oluyor ama ona bunu söylemiyor. Bir gece Nigar gelir ve her şeyi bildiğini söyler ama aralarında böyle bir durumun olması imkansızdır. Vecdi o günden sonra Hala’sının evinden ayrılır ve annesinin öldüğü eve taşınır. Hüsam’ı da davet eder. Birlikte yaşamaya başlarlar. Zamanla Nigar’ın Hüsam’ı sevdiğini ve hüsamın karşılıksız olmadığını anlar. Hala’sı ile konuşur ve Hüsam ile Nigar’ın evlenmesine arabuluculuk yapar. Ancak evlilikleri bile Vecdi’nin aşkını gideremez ve mutluluğu bulabileceği bir yer aramaya başlar.
Bir gün Çanakkale Savaşına giden doktorları görür ve kendi isteğiyle gitmeye karar verir. Savaşta sol kolundan yaralanır ve bir süre sonra kolu kesilir. Bir gün çatışmanın ortasına düşer ve yine sol omzundan yaralanarak İstanbul’a gönderilir. Bir süre sonra çalıştığı yerde Hüsam’ı ziyaret eder. Şal takıyor ve Hüsam Vecdi’nin kolunun olmadığını anlamıyor. Sonra eve giderler. Hala’sı Nigar ve çocuklar onun da kolu olmadığının farkında değiller. Bir süre sonra Vecdi’nin kolunun kesildiği anlaşılıyor. Vecdi de onlarla aynı evde yaşamaya başlar. Ancak çocukların kendisinden nefret edeceğini düşünerek annesinin konağına taşınır ve kendisini yalnızlığa ve ölüme mahkum eder.
Kısa Bilgiler
- Halit Ziya Uşaklıgil’in İzmir devresinde yazdığı ve yazarlık kariyerinin üçüncü romanıdır.
- Bir Ölünün Defteri, Halit Ziya’nın roman tarzı ve üslûbunun istikrara kavuştuğu bir eseridir.
- Yazarın aile hayatındaki ölüm acılarının ve çocukluğuna ait 93 Harbi izlerini taşıyan bu roman, ilk iki romanı Sefile ve Nemide’ye nazaran daha güçlü bir metindir.
Bir Ölünün Defteri – Kitap Açıklaması
Halid Ziya Uşaklıgil’in İzmir dönemi romanlarından olan Bir Ölünün Defteri, aynı zamanda Servet-i Fünun dönemi romanını müjdeleyen bir örnek olması bakımından önem taşımaktadır. Romanda iki erkek ve bir genç kız arasındaki aşk ilişkisi ve bu durumun yarattığı trajik durum söz konusu edilmiştir.
