Reis Bey – Necip Fazıl Kısakürek
| Tür: | Oyun |
| Yazar: | Necip Fazıl Kısakürek |
| Yayınlanma Tarihi: | 1960 |
| Yayınevi: | Büyük Doğu Yayınları |
Karakterler
Reis Bey: Görevinden hiç taviz vermeyen, yasalara son derece bağlı, kanun makinesi, taş kalpli bir ağır ceza reisidir.
Murat: Yaşlı annesi cinayet kurbanı olan genç adamdır. Cinayet suçu üstüne kalır ve masum olduğu halde idam edilir.
Konusu
Reis Bey, Necip Fazıl Kısakürek’in yazdığı bir oyundur. Gerek insan ilişkilerinde gerekse mahkeme salonlarında son derece acımasız olan bir yargıcın hatalı bir ölüm cezası vermesinden sonra ters yönde karakter değişikliği konu ediniyor.
Reis Bey Özeti
1.Bölüm
Reis Bey, verdiği kararlarda acımasız ve soğukkanlılığıyla tanınan bir Ağır Ceza Mahkemesi hâkimidir. Reis Bey altmışlarında, Hiç evlenmemiş ve bir otelde kalır. Mübaşir kaldığı otelin girişinde Reis Bey’i beklemektedir. Otelin zemin katında ayrıca bir otel memuru ve bir taşralı müşterisi bulunmaktadır. Bir taşra müşterisi, köyden kaçan kızını aramaya gelir. Otel memuru bir cinayet hakkında bir sohbet açar. Eroin bağımlısı oğlu elmasları için bir kadını öldürür. Bu cinayet ortalıkta dolaşmaktadır. Sarı olan bir kadın otele girer. Reis Bey’i görmek istediğini söyler. Otel görevlisi otelde olmadığını söyleyince, sarılı kadın onu otelde beklemek ister. Reis Bey otele geldiğinde yeldirmeli kadın onunla konuşmak ister. Reis Bey yalnız konuşmak istediğini söyleyen bu kadınla konuşmak istemez. Kadın peşinden gelir ve oğlunun cebine eroin koyarak iftira atıldığını, gelininin iffetsiz bir kursa yönlendirildiğini söyler. Reis Bey’den yardım ister. Reis Bey kadını anlamaz ve onu dışarı attırır. Yeldirmeli’li kadın, “İnşallah siz de iftiraya uğrarsınız” diyerek onu lanetler. Ağızdan ağza dolaşan cinayetin hâkimi Reis Bey’dir. Bu cinayete apartman kapıcısı şahit olur.
Dairenin kapıcısı, geceleyin abdest alırken siyah ekose ceketli mahkûmu merdivenlerden çıkarken gördüğünü söyler. Reis Bey tutsağa söyleyeceği bir şey olup olmadığını sorar. Mahkûm, siyah ekose ceketli adam olmadığını ve annesini öldürmediğini söyler. Reis Bey, annesinin ölüm saatini durmuş saatinden anlayabildiğini söyler. Kadının elinde o ceketten bir parça olduğunu ve o gece İzmit’e gittiğini söyler. Mahkûm sütannesine gittiğini söyler. Hâkim ona neden tekrar İstanbul’a geldiğini söyler. Tutuklu da suçsuz olduğumu söyleyerek kendini savunur. İkinci tanık mahkeme salonuna çağrılır. Adı Veli Özbudak olan bitirici garson, elması tutuklunun kendisine verdiğini söyler. Kumarbaz ve eroin bağımlısı mahkûm, o elmasları annesinden isteyerek aldığını söyler. Yargıç Reis Bey tutukluyu idam etmeye karar verir. Mahkûm geceleri hücrede konuşur. Annesini öldürmemiş gibi davranır. Gardiyan ve doktor şaşkına döner. Çünkü insan yalan söyleyebilir ama yalan söyleyemez. Sabaha karşı mahkûmu idama hazırlarlar. Tutsak, Reis Bey için ağlasan anlarsın. Sadece kötülüğün merhametten doğacağına inandığını söyler. Tutuklu idam edilir.
2.Bölüm
Otele bir mübaşir gelir ve Reis Bey’i sorar. Otel görevlisi Reis Bey’in otele düzgün bir şekilde uğramadığını söyler. İnfaz ettiği tutsağın ardından Reis Bey kendisini gerçek katil ilan eder. Reis Bey verdiği karardan sonra bir insanın hayatına son verdiği için pişmanlık duyar. Reis Bey emekliliğini ister ve mahkûmun kumarhanelerine uğrar. Derin bir iç azap çeken Reis Bey, burada Katil adında yiğit bir adamla tanışır. Katil ’den gidip adalete teslim olmasını ister. Bu adam Reis Bey’e babası diye hitap eder. Reis Bey, bitiş noktasında bu insanlara şefkat aşılamaya çalışır. Onlardan tüm kesici aletleri toplar. Kendi ceplerine koyuyor. Merhameti öğrendiklerinde onlara güvenlerini verecektir. Tam bu sırada, bitiş yeri polis tarafından basılır. Bu sırada garson Veli, eroinleri Reis Bey’in cebine koyar. Herkes aranır. Reis Bey’in üzerinde keskin aletler ve eroin bulunur.
3.Bölüm
Bu bölümde Reis Bey gözaltına alınır. Aynı gözaltında oğlu gibi sevdiği Katil de vardır. Katil teslim olarak Reis Bey’in sözünü tutar. Reis Bey mahkeme salonuna getirilir. Bütün delillerle Reis Bey suçludur. Katil ben yaptım der. Reis Bey onlara inanmamalarını ve kendini korumak için kendini feda ettiğini söyler. Sonunda, suçlu suçunu itiraf eder. Garson Veli, eroini Reis Bey’in cebine koyduğunu anlatır. Reis Bey’in hayat felsefesi bu olaylardan sonra değiştirir. Hukuk dünyasına yeni bir soluk getirir. Röportajlar vermeye başlar. Yurt dışından teklifler alır. Reis Bey’in o yaşa kadar kendi evi yoktu, hep otellerde yaşardı. Ölen mahkûmun bakıcısı onu evine davet eder. Ancak Reis Bey bunu kabul etmez. Baro başkanı Reis Bey’e Plaket verir.
Reis Bey – Kitap Açıklaması
1948’den 1960 yılına kadar geçen sürede tiyatro eseri kaleme almayan Necip Fazıl, 1960 ihtilaliyle girdiği hapiste, üç piyes yazmıştır: Ahşap Konak, Kumandan ve Reis Bey.
Piyesin ana karakteri Reis Bey, bir ağır ceza reisidir. Ömrü otel odalarında geçmiş, yapyalnız ve tuhaf bir adam. Taş kalpli bir kanun tatbikçisi… Onun nazarında merhamet, idamlık bir suçtur ve «cemiyette bir ferdi korumak için bin kişiye idam gömleği giydirmekten kaçınmamalıdır.»
Günün birinde, annesini öldürdüğü iddiasıyla huzuruna çıkarılan bir gencin idamına karar verir. Artık olaylar çok farklı gelişecek ve Reis Bey’in buz gibi iç dünyası müthiş bir sarsıntiyle yerle bir olacaktır.
