Cumhuriyet’in İlk Sabahı

Cumhuriyet’in İlk Sabahı – İlber Ortaylı, Şermin Yaşar

Karakterler

Şerbetçi Çocuk: Hikâyenin ana karakteridir. Babası savaşta olduğu için annesiyle birlikte yaşayan ve sokaklarda reyhan şerbeti satarak geçimini sağlayan bir çocuktur. Eğitimden kaçan, ancak Mustafa Kemal Paşa’nın kitap sevgisini ve düşüncelerini öğrenince okumaya yönelen, sonrasında Cumhuriyet öğretmeni olan bir karakterdir.

Hakkı: Şerbetçi çocuğun yakın arkadaşıdır. Babası cepheden döner ancak belden aşağısı sakattır.

Emin: Mehmet Akif Ersoy’un oğludur. Şerbetçi çocukla tanışarak ona İstiklal Marşı’nın yazılma sürecini anlatır.

Şerbetçi Çocuğun Annesi: Oğlunu okutmak için çaba sarf eden ve savaş yıllarında kadınların üstlendiği sorumlulukları taşıyan güçlü bir figürdür. Cumhuriyet’in ilanından sonra Çocuk Esirgeme Kurumu’nda çalışır.

Hakkı’nın Babası: Savaşın insanlara verdiği zararları gözler önüne seren bir karakterdir. Oğlunun hatırladığı gibi güçlü biri değildir; cephede büyük kayıplar vermiştir.

Mustafa Kemal Atatürk: Kitap boyunca bir idol ve yol gösterici figür olarak karşımıza çıkar. Eğitimin ve bilginin önemine vurgu yaparak Şerbetçi Çocuk’un hayatını değiştiren en büyük etkenlerden biri olur.

Konusu

Cumhuriyet’in İlk Sabahı, Cumhuriyet’in ilan edilmesiyle birlikte Türkiye’deki toplumsal değişimi ve bireylerin hayatına nasıl dokunduğunu anlatan tarihi bir hikâyedir. Kitap, özellikle çocukların gözünden o dönemin ruhunu, savaşın yıkıcı etkilerini ve Mustafa Kemal Atatürk’ün ülke üzerindeki dönüştürücü gücünü ele alır. Hikâye, yetim kalan bir çocuğun savaş sonrası yaşadığı zorlukları, Cumhuriyet’in ona nasıl bir umut kapısı açtığını ve eğitim yoluyla nasıl bir birey olarak şekillendiğini anlatır.

Cumhuriyet’in İlk Sabahı Özeti

Hikâye, Şerbetçi Çocuk’un savaş yıllarında annesiyle yaşadığı zorluklarla başlar. Babası cephede olduğu için annesiyle yalnız kalan Şerbetçi Çocuk, geçimini sağlamak için sokaklarda reyhan şerbeti ve çörek satar. En yakın arkadaşı Hakkı ile beraber büyür. Ancak Hakkı’nın babası savaştan geri döndüğünde artık eski güçlü adam değil, belden aşağısı olmayan, savaşın etkileriyle yıpranmış bir adamdır. Bu olay, Şerbetçi Çocuk’a savaşın acı gerçeklerini gösterir.

Şerbetçi Çocuk okulu pek sevmez ve öğretmeni tarafından dersten atılmak ister. Ancak bir gün annesi onu okula götürerek babasının şehit düştüğünü açıklar. Bu bilgi, onun hayatında bir dönüm noktası olur. Aynı dönemde Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelip Ziraat Mektebi’ne yerleşeceğini ve burada Büyük Millet Meclisi’ni kuracağını öğrenir. O andan itibaren Atatürk’ü görmek için her gün oraya gider.

Bir gün trenleri izlerken Emin adında bir çocukla tanışır. Emin’in babasının Mehmet Akif Ersoy olduğunu ve Mustafa Kemal tarafından İstiklal Marşı’nı yazması için çağrıldığını öğrenir. Bu olay, Şerbetçi Çocuk’un okumaya ve öğrenmeye olan ilgisini artırır. Okula yeniden başlar ve kitaplarla tanışır.

Bu sırada annesi, diğer kadınlar gibi savaş için çadır ve çarık dikmeye başlar ve sonunda Çocuk Esirgeme Kurumu’nda çalışmaya başlar. Şerbetçi Çocuk da zamanla şerbet satmayı bırakıp gazete satmaya başlar ve çevresine haberleri anlatır. Cumhuriyet’in ilan edildiği gün, bu büyük değişimi herkese duyurur.

Bir gün okulca Meclis’e gittiklerinde Mustafa Kemal’in yanına gider ve ona “Babamı gördünüz mü?” diye sorar. Atatürk ona, “Cephedeki tüm babaları gördüm ben. Senin baban bundan sonra Cumhuriyet’tir, çocuk.” diyerek ona yeni bir kimlik ve umut kazandırır.

Yıllar geçer, Şerbetçi Çocuk büyüyerek Cumhuriyet’in öğretmenlerinden biri olur. Mustafa Kemal’in Onuncu Yıl Nutku’nu okuduğu törende bulunur. Artık Atatürk’ün Türkiye’si, bozkırın ortasında bir ışık gibi parlamaktadır.

Değerlendirme

• Cumhuriyet’in Getirdiği Umut: Cumhuriyet, sadece yönetim biçimi değişikliği değil, aynı zamanda bir halkın yeniden doğuşudur. Yetim kalan çocuklara bile yeni bir gelecek sunar.

• Eğitim ve Bilginin Gücü: Mustafa Kemal Atatürk’ün vurguladığı gibi, bilgi ve eğitim, bireylerin hayatını değiştirir. Şerbetçi Çocuk’un dönüşümü bunun en büyük kanıtıdır.

• Savaşın Yıkıcı Etkileri: Kitap, savaşın sadece cephede değil, geride kalan insanların hayatında nasıl büyük izler bıraktığını gösterir. Hakkı’nın babasının dönüşü, bunun en dramatik örneklerinden biridir.

• Dayanışma ve Toplumsal Değişim: Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte, kadınların ve çocukların toplumdaki yerinin nasıl değiştiğini gözlemliyoruz. Kadınlar aktif olarak çalışmaya başlarken, çocuklar da eğitimle geleceğin bir parçası haline gelir.

Cumhuriyet’in İlk Sabahı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecini ve Cumhuriyet’in toplumda nasıl bir dönüşüm sağladığını çarpıcı bir hikâye ile anlatıyor. Şerbetçi Çocuk’un gözünden anlatılan bu değişim, savaşın izlerini, Cumhuriyet’in sağladığı umutları ve eğitimin bir insanın hayatını nasıl değiştirebileceğini güçlü bir şekilde ortaya koyuyor.

Cumhuriyet’in İlk Sabahı – Kitap Açıklaması

Dünyaya gözlerimi bir savaşın ortasında açtım. Savaşın ortasının tam olarak neresi olduğunu bilmiyordum ama annem hep “Savaşın ortasında doğurdum ben seni,” derdi.

Tarih 23 Nisan 1920. Büyük Millet Meclisi binasının önünde adım atacak yer yok. Kalabalığın gerisinde bir tezgâh göze çarpıyor. Önünde bir çocuk, kimbilir belki bir seyyar satıcı. Annesi var mı, babası sağ mı? Vatan yorgun, halk yoksul, umutlar yitip gitmişken bir çocuk nasıl yaşar hayatı?

Çocuk edebiyatımızın üretken ve sevilen yazarlarından Şermin Yaşar, bizi şerbetçi bir çocuğun gözünden Kurtuluş Savaşı yıllarına götürüyor. Gökçe Akgül’ün incelikli çizimleri eşliğinde seferberliği, ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün izinde yavaş yavaş yeşeren ümidi, toplumdaki değişimi, yoklukla geçen günleri ve beklenen zaferi hep birlikte yaşayacağız. Türk tarihçiliğinin büyük ismi İlber Ortaylı’nın Millî Mücadele günlerinin tarihi yönlerine tuttuğu ışığın aydınlığında Cumhuriyet’in ilk sabahını beraber karşılayacağız.

(Tanıtım Bülteninden)

Gönderen: Cumhuriyet Kadını