Temyiz – John Grisham
| Tür: | Roman |
| Yazar: | John Grisham |
| Yayınlanma Tarihi: | 2008 |
| Yayınevi: | Remzi Kitabevi |
Karakterler
Carl Trendau: Krane Kimya Şirketi sahibidir. Fabrikanın neden olduğu ölümleri bilmesine rağmen önlem almaz. Dünyanın sayılı zenginlerindendir. Temyiz davasını kazanmak için adaleti bile satın alır.
Mary Grace Payton: Payton avukatlık şirketinin avukatı ve Wes Payton’un eşidir. Bowmore yani kanser şehrinde doğmuştur. Bu yüzden de toksik atıklardan etkilenen bölgeyi iyi bilen biridir.
Wes Payton: Bowmore dosyasını tüm imkânsızlıklara rağmen savunup kazanmayı başarmış bir avukattır.
Sheila McCarthy: Dokuz yıl Yüksek Mahkeme yargıçlığı yapmış, önüne gelen her kararda mağdur olan tarafın haklarını korumaya çalışan bir kadındır.
Ron Fisk: Sigorta avukatlığı yaparken, temiz sicili sayesinde onu kullanmak isteyen sermaye patronlarının kullanacağı bir yargıçtır.
Konusu
Amerika Misisippi de yerel bir mahkemenin toksik atık nedeniyle ölümlere sebep olan kimya şirketine verdiği tazminat ve sonrasındaki süreci okuyoruz. Suçlu bulunan şirket yönetimi, temyize giden davada kararı lehlerine düzeltmek ister. Yüksek Mahkeme üyelerinin üzerinde baskı oluşturarak bu mümkün olacaktır. Liyakatın öncelikli olması gereken atamalar, yerel seçimlerle yapıldığında güç dengeleri değişir. Adalet mekanizmasının siyasetle kirletilip güven duygusunu kaybetmesi, tarafsız duruşunu da zedeler. Her insanın adalete olan ihtiyacı ve inancı güç eşitsizliğiyle yerini hak mahrumiyetine bırakır. Adaletin tarafsızlığını koruyamadığı gibi mağdurun da haklarını koruyamaz. Romanın konusunun geçtiği yer Bowmore eyaleti, kanser şehri olarak adlandırılırken; hastalığa sebep olan fabrika, otuz yıl doğaya ve insana zarar verdikten sonra bir başka arazinin ve emeğin ucuz olduğu yer Meksika’da faaliyet gösterecektir. Yazar, romanın son cümlesinde; hikâyenin tamamen kurgu olduğunu söylese de maalesef ki bu tür olaylar dünyanın değişik yerlerinde yaşanıyor ve doğayla birlikte insana da yaşama şansı bırakmamaktadır.
Temyiz Özeti
Krane Kimya Şirketi, Missisippi – Podunk’ta bir fabrika kurar. Şirket, bu bölgeyi arazinin ve emeğin ucuz olması nedeniyle tercih etmiştir. Otuz yıl boyunca fabrikanın kimyasal atıkları toprağı ve suyu kullanılamaz hale getirir. Su şebekesinin pompa istasyonu Bowmore yerel yönetimi suyun içilmesini ve kullanılmasını yasaklar. Bölge dışından gelen sular kullanılır. Fakat suyun zehirli olduğu yıllar sonra farkedilmiş ve farklı türde kanser çeşitleri başta olmak üzere birçok ölümcül hastalık bu şehrin insanlarını hayattan koparmıştır. Bunlardan biri de Janette’nin eşi ve oğludur. Janette ,Krane Kimya Şirketini dava etmiş yıllar süren hak arama mücadelesini kazanmıştır. Janette’nin, avukatları; Wes ve eşi Mary Grace Payton bu bölgede yaşayan aynı zamanda hastalık ve ölümlere de şahit olmuşlardır. Dört yıl süren davada payton avukatlık bürosu, fabrikaya karşı davayı kazanır. Şirket kırk bir milyon dolar tazminat ödeyecektir. Toksik ölümler sayesinde yüzlerce kişinin daha fabrikayı dava etmesi de gündemdedir. Fabrikanın sahibi, Carl Trendau kararın ardından “Bizden bir kuruş bile almak için yıllarca beklemeleri gerekecek.” diyerek kararın temyize götürüleceğini söyler. Mahkeme kararı basında büyük şok etkisi yapmış şirket hisseleri hızla düşüşe geçmiştir. Carl, kararı düzeltmenin yollarını arar. İlk olarak zaten kredilerle boğuşan Payton hukuk bürosunu iflasa sürükleyecek ikincisi de temyiz sürecini uzatacaktır. Yaklaşan Yüksek Mahkeme yargıç seçimlerinde, onun lehinde davranmayan yargıcı hedef alacak, temyiz kararını sağlama alacaktır. Bunun için pazarlama ve danışmanlık şirketi adı altında resmî kayıtlarda temiz ama kazanabilmek farklı yollar denemekten kaçınmayan başka bir firma ile de anlaşma yapar. Elbette gizlilik esası ile. Carl hatta şirket kurucusunın ismi olan Barry Rinehart adı hiçbir yerde geçmeyecektir. Yüksek Mahkeme yargıcı seçimlerinde iki isim belirlenir. Clete Coley ve Ron Fisk adlı iki avukat üzerinde anlaşırlar. Clete, alkol ve kumar bağımlılığı olan biridir. Önce onun adaylığı açıklanacak, gündemi meşgul ederek mevcut yargıç Sheila McCarthy’nin karşısında tek aday varmış algısı yaratılacaktır. McCarthy, dokuz yıllık deneyimli yargıç olmakla birlikte verdiği kararlarla katı sağ kanat tutucuları ile liberaller arasında aracı olan birisidir. Dolayısıyla karşısına çıkan tecrübesi olmayan Clete Coley gibi bir adayı ciddiye almaz. Bu Carl’ın istediği bir şeydir. Diğer aday Ron Fisk ise evli iki çocuklu, sigorta davalarına bakan, kariyerine gölge düşmemiş, muhafazakâr genç bir avukattır. Fisk ailesi sert bir kampanya da bile leke sürüklemeyecek kadar temizdir. Ron hayalinde göremeyeceği yargıçlık teklifini kabul eder. Seçim kampanyası boyunca tüm masrafları kendisine teklif götüren aracı şirket karşılayacaktır. McCarti’nin karşına çıkarılacak aday, muhafazakâr kimliğiyle iyice parlatılır. Kilisenin ve halkın tepkisini çekecek olan eşcinsel evlilikler gündeme getirilir. Eski yargıcın bu evlilikleri onayladığı algısı yaratılıp yalan haberlerle basın seçmen üzerinde algı yaratır. O güne kadar kimsenin tanımadığı Fisk bir anda halk kahramanı gibi gösterilir. Bir yandan yargıçlık yapıp bir yandan seçim için hazırlanan McCarthy çıkan yalan haberleri belgeler sayesinde bertaraf etmeyi başarır fakat seçim bütçesi de en az vakti kadar sınırlıdır. Bu arada Bowmore’de hastalıklar artmış ve can kayıpları devam etmektedir. Carl, düşen hisse senetlerini fırsat bilip paravan bir şirket hesabında el altından toplar. Yüksek Mahkeme seçimlerinde onun lehine karar verecek aday seçimi fark atarak kazanır. Adalet siyasete yenik düşmüş ve kanser şehri kaderine teslim edilmiştir. Kararın ne olduğu bellidir. Seçimler bitmiş Fisk, Yüksek mahkemede kararları imzalamaya başlamıştır. Verdiği kararlar sermaye avukatı geçmişinin izlerini taşır. Onu destekleyenlere olan borcunu bu şekilde ödeyecektir. Fisk, oğlunun geçirdiği kaza sonrasında, onu yoğun bakımda beklerken, mahkemede onayladığı davaların pişmanlığını duysa da onu bulunduğu yere getirenlere diyetini ödeyecektir. Doktor hatası ortada olmasına rağmen kendi çocuğunun haklarını bile arayamayacak durumdadır. Bu arada Yüksek Mahkeme Krane Kimya şirketiyle ilgili karar da dokuz üyenin yarısı evet diğer yarısı hayır demiştir. Fisk’in kararıyla eşitlik bozulur, şirket suçsuz bulunur. Fabrika, suçsuz bulunmuş, vardiği Zara’lardan muaf tutulmuştur.. Carl Trudeau, şirketi kurtarmış, hisselerini en dibe düşürdükten sonra yeniden alıp, mega yatında zenginliğini artırmanın keyfini sürmektedir.
Temyiz – Kitap Açıklaması
Yazarın rekorlara koşan en yeni kitabı…
Mississippi’deki bir yargılamanın jürisi, zehirli atıklar nedeniyle
“kanser kümelenmesi”ne yol açan kimya şirketine karşı beklenmedik bir karar verir. Şirket ise Yüksek Mahkeme’ye temyiz başvurusunda bulunur. Yüksek Mahkeme’nin dokuz üyesi ya yerel mahkemenin kararını onaylayacak ya da şirketi haklı bulup kararı bozacaktır.
Kimdir bu dokuz üye? Oylarını ne yönde kullanacaklardır? Son karardan önce üyelerden biri değiştirilebilir mi?
Kimya şirketinin sahibi Carl Trudeau aynı zamanda gözü kara bir borsacıdır. Yüksek Mahkeme’nin kendi lehine karar vermeyeceğine inanır. Bu arada mahkemeye yeni üye seçimi yakındır ve bunu fırsat bilen Trudeau, içlerinden birini satın almaya karar verir.
Temyiz, siyasallaşan hukuk alanında güçlü ve sarsıcı bir entrikanın öyküsü…
