Yaprak Dökümü – Reşat Nuri Güntekin
| Tür: | Roman, Yaşam Öyküsü |
| Yazar: | Reşat Nuri Güntekin |
| Yayınlanma Tarihi: | 1889 |
| Yayınevi: | İnkılap Kitabevi |
Karakterler
Ali Rıza Bey: Emekli bir memurdur. Özellikle batılı yaşama özenen çocukları ile her zaman bir çatışma içerisindedir. Ahlaklı, inançlı, dürüst ve namuslu bir insandır. Tek amacı çocuklarına iyi bir gelecek ağlamak ve doğru bir eğitim vermektedir.
Hayriye Hanım: Ali Rıza Bey’in karısıdır. Başlangıçta kocasına sağdık biridir. Ancak gün geçtikçe değişen hayat koşulları nedeni ile asi bir karaktere bürünmektedir.
Fikret: Ali Rıza Bey’in en büyük kızı, tıpkı babası gibi terbiyeye önem vermektedir. Sağlıklı ve her zaman olgun düşünen bir karakteri vardır. Annesine yardım etmekte, kardeşlerine ise annelik etmektedir.
Şevket: Ali Rıza Bey’in oğludur. Yirmi yaşında, son derece saygılı ve kibar bir gençtir.
Tahsin: Fikret’in evlendiği adamdır. Elli yaşlarındadır ve üç çocuk sahibidir. Karısını kaybettikten sonra çocuklarına bakacak düzgün birini aradığını dile getirmektedir. Fikret ise onunla evlenmeyi kurtuluş olarak görmektedir.
Leyla: Ali Rıza Bey’in üçüncü çocuğudur. Genç ve güzel bir kızdır.
Avukat: Evli ve çocuklu biri olmasına rağmen Leyla ile ilişki yaşayan adamdır.
Abdülvehhap Bey: Leyla ile nişanlıyken Leyla’yı bırakıp daha çok beğendiği Necla ile evlenmek isteyen bir adamdır.
Konusu
Yaprak dökümü romanı, modernleşme sürecindeki Türk toplumunda sosyal değişim ile birlikte yitirilen değerler ve bu yitirilen değerlerin Ali Rıza Bey ailesinde nasıl bir yıkama sebep olduğunu ele almaktadır. Roman son derece sade bir dille ele alınmıştır. Yaşanan tüm olaylar karmaşıklıktan uzak bir dil ile yazılmıştır.
Yaprak Dökümü Özeti
Ali Rıza Bey prensipleri ve kendi prensipleri ile bağdaşmayan insanlar ile çalışmak istemediğinden şirketten istifa etmiştir. Bunun ardından Üsküdar’da bulunan evinde yaşamaya başlar. Şevket isminde bir oğlu ve Fikret, Necla, Leyla ve Ayşe adında da dört kızı vardır. Ali Rıza Bey’in emekli maaşı tüm evin masraflarını karşılamaya yetmemektedir. Çok soğuk kış günlerinde evde yakacak odun kalmadığından bahçedeki ağaçları keser. Çocuklar ise bu sefalet durumuna iyice alışmıştır. Yoksulluktan fazla şikayet etmiyorlar hatta ev ve kendi durumları hakkında eğlenmektedirler. Yoksul hallerine rağmen ailede kimse huzursuz değildir.
Ali Rıza Bey işten çıktıktan çok kısa bir süre sonra oğlu son derece yüksek bir maaş ile bir bankada memur olur. Bütün evin yükü genç adamın omuzlarındadır. Yoksul durumdan kurtulan ailede ise yüzler gülmeye başlar. Şevket tıpkı babası gibi iyi yetişmiş bir adamdır. Ailesine de son derece bağlu birdir. Her şey yolunda giderken Şevket Ferhunde adında evli bir kadın ile yasak aşk yaşamaya başlar. İlişki anlaşıldıktan sonra kadın kocası tarafından terk edilir ve Şevket kadınla evlenmek zorunda kalır. Ferhunde eğlence ve modern hayata alışıktır. Ferhunde’nin eve gelmesi ile evin yaşam tarzı da değişmektedir. Ferhunde Necla ve Leyla’nın da karakterini bozmaktadır. Evde partiler düzenlenmektedir. Ali Rıza Bey ve Fikret bu durumdan memnun değildir. Şevket bankadan aldığı ve yerine koymadığı paralar yüzünden hapse atılır. Hapisteyken karısının kaçtığı haberini alır.
Abdülvahap Bey, Leyla ile evlenmek isterken Necla’yı gördükten sonra fikrini değiştirir. Ali Rıza Bey’e Leyla’nın sokakta uygunsuz kişilerle konuştuğunu, eğer küçük kızı Necla’yı verirse onunla evlenmek istediğini bildirir. Bunun üzerine tüm ev halkı şok yaşar. Necla’da evlenmeyi kabul eder. Ancak Necla aradığı hayatı bulamaz. Leyla ise kötü ola sapmıştır ve bir avukatın metresi olmuştur. Tüm bunların üzerine Ali Rıza Bey’e inme iner. Ancak onu yiyip bitiren hastalık içindedir. Ali Rıza Bey, Fikret’in yanına girse de burada da huzur bulamaz. Ali Rıza Bey hastalığı ilerlediğinden hastaneye yatırılır. Babasının hastalık haberini alan Leyla onu hastaneden çıkarır. Lüks bir apartmanda hep birlikte yaşamaya başlarlar.
Kısa Bilgiler
- Reşat Nuri Gültekin 25 Kasım 1889 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelmiş ve 7 Aralık 1956 tarihinde 67 yaşındayken akciğer kanseri tedavisi için gittiği Londra da vefat etmiştir.
- Müfettişlik görevi boyunda Anadolu’da gördükleri ve yaşadıkları kitaplarına yansımıştır. Bu sebepten eserlerinde Anadolu’da yaşanan sorunlara sıkça rastlanmaktadır.
- Yaprak Dökümü romanı ise yine toplumsal konusu bir romandır. İlk baskısı 1930 yılında yapılmıştır.
- Roman Cumhuriyetin ilanından önce batılı bir yaşam tarzını özenen ve batılılar gibi yaşamaya çalışan bir ailenin yaşadığı çıkmazlara odaklanmaktadır.
Yaprak Dökümü – Kitap Açıklaması
‘Yaprak Dökümü’nde Reşat Nuri Güntekin, bir memur ailesinin gelir darlığı ve ahlâk düşkünlüğü içerisinde parçalanıp çöküşünü, ustalıklı bir dille anlatıyor. Toplumsal yönü ağır basan bir roman. Eski görenek ve ahlâk anlayışına bağlı kalan bir küçük bürokratın, değişen sosyo-ekonomik koşulların berillediği yeni hayatını yadırgaması başarıyla sergileniyor.
