Ankara – Yakup Kadri Karaosmanoğlu
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Yakup Kadri Karaosmanoğlu |
| Yayınlanma Tarihi: | 1934 |
| Yayınevi: | İletişim Yayıncılık |
Karakterler
Selma Hanım: Haksızlıklara boyun eğmeyen, vatansever, vatanseverlik uğruna ortalıkta dolanan eğitimli, kararlı ve hoşgörülü olgun bir insandır.
Nazif Bey: Sessiz, sedasız, İyi bir öğrenim görmüş bir banka şefidir.
Binbaşı Hakkı Bey: Milli mücadele yıllarında cesur ve yiğitlik gösteren bir askerdir. Milli mücadele bitince tavırlarında ve hareketlerinde değişiklikler ortaya çıkar. Milli mücadele için vurguncu, sömürücü, duygusuz bir karakterdir.
Neşet Sabit Bey: Genç bir yazardır. Milli mücadelenin yanında yer almış, azimli, hoşgörülü biridir.
Murat Bey: Tutucu, kendi çıkarını her şeyin üstünde tutan bir insandır. Milli mücadele vurguncularındandır. Milli mücadele sonunda zengin olmuş, harvurup harman savuran ve daha sonraları Ailesi ile Avrupa’ya kaçan kişidir.
Ömer Efendi ve Ailesi: Kültür düzeyleri düşük insanlardır.
Yıldız Hanım: Tiyatro sanatçısıdır.
Şeyh Emin: Dindar bir insandır.
Konusu
Roman üç bölümden oluşmaktadır;
Birinci bölüm: Kurtuluş Savaşı (1922’ye kadar )
İkinci bölüm: Cumhuriyetin kuruluş yılları (1926’ya kadar )
Üçüncü bölüm: Cumhuriyet sonrasının 14 ve 20. Yılları (1937-1943’e kadar )
Yazar bu kitabında Ankara’dan başlayarak Türkiye’deki toplumsal gelişmeyi yansıtmaya çalışmıştır. Romanın kahramanı Selma Hanım bu üç dönemi birbirine bağlar. Selma Hanım’ın özel hayatında yaşadığı üç maceralı dönem, Ankara’nın üç farklı dönemini yansıtması konu edinir.
Ankara Özeti
Birinci bölüm:
Selma Hanım, Milli mücadele yıllarında bir banka şefinin eşidir. Kocası Nazif ile Ankara’ya yabancıdır. İstanbullu Bayan için Ankara’da hayat monoton ve sıkıcı, yoksulluk doludur. Boş zamanlarında Hatice Hanım ve Halime Hanım ile sohbet eder. Bu sohbetlerde Ankara’nın gündelik hayatını tüm çıplaklığıyla gözler önüne serer. Daha sonra Nazif Bey’in vekili arkadaşı Murat Bey ile tanışırlar. Bu sırada Binbaşı Hakkı Bey ile de tanışırlar. Bu dönemlerde Hakkı Bey’in milli mücadele ruhu ve kararlılığı onu büyük ölçüde etkiler. Tüm umutların Zafere bağlandığı ve başka hiçbir şeyin önemli olmadığı bu dönemde herkesin mütevazı bir hayatı vardır. Kocası Nazif Bey’in bir erkekten beklediği heyecan ve ilgi ile milli davaya bağlı olmadığını gören Selma, kocası Nazif Bey’den kopmaya başlar. Erkan-ı Harp Binbaşının fikir ve hareketlerine sempati duyar. İlk bölüm Selma Hanım’ın binbaşının büyüsüne kapıldığı bir zamanda sona erer.
İkinci bölüm:
Selma Hanım, Nazif Bey’den boşanmıştır. Bu bölüm zaferden sonra Ankara’dır. Selma Hanım, eski binbaşı emekli Miralay Hakkı Bey’in eşidir. Ancak şartlar değişmiş ve değişen şartlar Cumhuriyet öncesi dönemin insanını da değiştirmiştir. Hakkı Bey ordudan, Murat Bey vekillikten ayrılmıştır. Vurguncu savaş zengini şirket meclisi yönetimlerini dolaşan ve yabancı gruplarla komisyon çalışması yapmaya çalışan Hakkı Bey’in yeni yüzüyle karşılaşıyoruz. Hakkı Bey, millî idealleri bir kenara bırakarak, maddi refah içinde serbest meslek sahibi bir insan haline gelir. Bu gruba göre artık popülizm diye bir vaka yoktur. Bu bölümde halkla bu grup arasında nasıl doldurulamaz bir uçurumun açıldığı, devrimi bu şekilde anlayan ve onu her zaman kendi lehine çevirenlerin eleştirisi vardır. Selma Hanım da yeni kocasından uzaklaşır. Bu sırada yazar olan Neşet Sabit de genç kadını görmek için onların diyarlarından bazılarına gider. Selma Hanım bu hayatın acısını onunla paylaşır. Binbaşı Hakkı Bey’den boşanır. Bundan sonraki hayatında ise sosyal hizmetlerin en değerlisi olan öğretmenlik görevini üstlenir.
Üçüncü bölüm:
Ankara, yazarın hayalidir. Yazarın bu hayali Cumhuriyet Bayramı’nın Onuncu Yıldönümü ile başlar. Gazi Mustafa Kemal’in Türk milletine hitabı, bir devrin başladığının, yeni bir sabahın ilk işareti gibidir. Ankara’nın çehresi değişir. Bunun ardından egoist bir grubun zevk ve çıkarlarına karşı şiddetli bir basın saldırısı başlar. Halkevleri, Sosyal Borçlar Teşkilatı yeni hayatın odak noktası olmuştur. Neşet Sabit ile evlenen Selma Hanım, yeni bir hayatın inşasında ve inşasında büyük bir aşkla el ele çalışan bu iki insan, yeni değerleri kitlelere taşır. Alfabe Reformu, Tarih Cemiyeti, Yüksek İktisat Enstitüsü, Halkevleri gibi birçok alanda büyük atılımlar ve büyük yenilikler yaşanmaktadır. Selma Hanım ve Neşet Sabit fırsat buldukça Anadolu’nun çeşitli yerlerine giderler ve bu yolculuklarda gördükleri yerlerin yeni yüzüyle karşılaşırlar. Anadolu toprağını, suyunu, kırlarını, yamaçlarını, dağlarını, taşlarını eşsiz güzellikleri ile cennetten birer parça gibi tasavvur ederler ve bundan doyumsuz bir haz alırlar. Özellikle Pınarbaşı’nda düzenledikleri eğlencelerde türkü ve türkülerin çalındığı ve sabaha kadar güzel vakit geçirdikleri söylenmektedir. Roman, yazarın bu hayal gücüyle sona erer.
Ankara – Kitap Açıklaması
Milli Mücadele yıllarında hiçbir çıkar gözetmeksizin yurtları için çalışan bazı subayların ve politikacıların zaferden sonra “sermaye çevreleriyle ilişkileri” ya da “arsa spekülasyonu”, “taahhüt işi” gibi girişimlerle zenginleşmeleri, “inkılap”a boşvermeleri. Romanın kadın kahramanı Selma’nın yaşamı izlenerek Milli Mücadele inancının ateşli dönemleri ve sonrası anlatılıyor.
