İhtiyar Dost – Halid Ziya Uşaklıgil
| Tür: | Hikayeler |
| Yazar: | Halid Ziya Uşaklıgil |
| Yayınlanma Tarihi: | 1937 |
| Yayınevi: | Özgür Yayınları |
Karakterler
İhtiyar Dost: Aslında yazarın kendisidir. Yazar, kişiliğini ve duygularını eski dostuna atfetmiş ve en önemlisi bu hayali arkadaşı benliğiyle yaratmıştır. Yazar kendisini, duygularını, düşüncelerini ve hayattan beklentilerini eski dostunun dilinden anlatmıştır.
Konusu
İhtiyar Dost, sanattan teknolojiye, ekonomiden hukuka, iç borçtan emperyalizmin kirli amaçlarına kadar pek çok sosyo-kültürel konunun yıllar önce sanat aracılığıyla gündeme getirildiği ve irdelendiği bir eserdir.
İhtiyar Dost Özeti
Ağaç Kurdu
Bu bölümde yazar, İkinci Meşrutiyet sonrası ortaya çıkan bazı devlet ve toplum sorunlarından bahsetmektedir. Yazar, devletin görevini her ortamda ve her koşulda yerine getiren bir değirmen gibi yapması gerektiğini, toplumdaki fikir ayrılıklarından etkilenmemesi gerektiğini belirtmiştir.
Yazarın bu bölümde en çok üzerinde durduğu konu şu anda toplumumuzu saran ahlaki yapıdaki çatlaklardır. Toplumu bir ağaca benzetti. Hangi kurtlar bir ağacın köklerini ve gövdesini istila etmiş, o ağacı yemiş, kurutmuş ve hafif bir esinti ile devrilmesine sebep olmuş, işte böyle bir toplumun can damarı, gençliği, ahlaksızlık belasında, toplumu yer, kurutur ve çökmesine neden olur. Yazar bu konuyu kendi üslubuyla açıklamıştır.
Kahve Beklerken
Bu bölümde yazar, toplumun direği olan gençliğin, “ağaç kurdu” bölümüne paralel olarak toplumu çürütebileceğini açıklamış ve bunun nedenlerini açıklamıştır.
“Geçmişini inkâr etmek”. Yazar, geçmişini inkâr eden bir toplumun yaşayamayacağını vurgulamış, hatta o toplumu ölü olarak gördüğünü belirtmiştir. Bu inkârın en büyük nedeni olarak; Bilginin yanlış bir noktadan, çarpık bir yönden yansıyan bilgi olduğunu söyler.
“Geçmiş ve gelecek, aynı yaşam kitabının iki sayfasıdır; Birini yırtmak, diğerini yarım bırakmaktır. Hele ikincisini yazmak isteyenler birinciyi okumamış veya görmemişse, yazacakları mesnetsiz ve mesnetsiz yalanlardan başka bir şey değildir. Bu hayat kitabının ilk sayfası ne kadar hatalı olursa olsun, bir sonraki sayfanın başlangıcı olmasını hiçbir şey engelleyemez”.
Yazar bu kendine özgü ifadelerle güzel bir noktaya değinmiş ve aynı zamanda geçmişimizi öğrenme konusuna da dikkat çekmiştir.
İhtiyar Dost – Kitap Açıklaması
Genellikle hikâye kategorisinde değerlendirilen ihtiyar dost, tür, kurgu ve işlediği konular bakımından çok özel konuma sahiptir.
Yazar, “yegâne dost “başlıklı ilk bölümde eserin kurgusuna ilişkin itiraflarda bulunur. Bu dost, yılların deneyimini, acıları ve duyguların tortularından biriken bir hüzünlü şiir, bir kederli tablo gibi uzun bir yaşantı sonunda bulunmuştur. Aslında Halid Ziya’nın yarattığı bu kahraman yazarın kendisidir.
İhtiyar dost, sanattan teknolojiye, ekonomiden hukuka, iç borçlanmadan emperyalizmin kirli emellerine kadar birçok sosyo-kültürel konunun yıllar öncesinde sanat aracılığıyla gündeme getirildiği, irdelendiği bir eserdir.
İhtiyar Dost’u okurken bu güne kadar sadece bir edebiyat adamı kimliğiyle tanıdığımız halid ziya Uşaklıgil’in aydın kimliğine de tanık olacak ve bugün bile rahatlıkla konuşulamayan konulara, içinden çıkılamayan sorunlara daha o günlerde nasıl değinebildiğine hayran kalacaksınız.
