Aziz İstanbul – Yahya Kemal Beyatlı
| Tür: | Araştırma – Tarih |
| Yazar: | Yahya Kemal Beyatlı |
| Yayınlanma Tarihi: | 2007 |
| Yayınevi: | İstanbul Fetih Cemiyeti |
| ISBN: | 9789757618492 |
Konusu
Aziz İstanbul, Yahya Kemal Beyatlı’nın, İstanbul’un tarihini, kültürel dönüşümünü ve manevi dokusunu anlatan yazılarından oluşur. Fetih öncesi Bizans’tan Osmanlı dönemine kadar şehrin geçirdiği evrimi işlerken, özellikle fethin ardından İstanbul’un Türk ve İslam kimliği kazanmasına vurgu yapar. Yahya Kemal, şehrin mimarisinden toplumsal yapısına kadar pek çok unsuru değerlendirir; zamanla kaybolan değerlerden ve yozlaşmadan duyduğu derin üzüntüyü dile getirir. Kitap, yazarın kişisel gözlemleriyle tarihsel bir perspektif sunarken, İstanbul’a duyulan vefayı ve sahip çıkılması gereken mirası da ön plana çıkarır.
Aziz İstanbul Özeti
Yahya Kemal Beyatlı’nın sağlığında yayımlanmayan İstanbul üzerine yazıları, ölümünden sonra Nihad Sami Banarlı’nın çabalarıyla Aziz İstanbul adıyla kitaplaştırılmıştır. İlk kez 1964’te İstanbul Fetih Cemiyeti tarafından yayımlanan eser, Yahya Kemal’in İstanbul’a duyduğu hayranlığın ve hüzünlü gözlemlerinin bir yansımasıdır.
Kitap, özellikle “Türk İstanbul I” ve “Türk İstanbul II” başlıklı bölümlerle fetih öncesi ve sonrası İstanbul’u anlatır. Yahya Kemal, Roma’dan Osmanlı’ya kadar şehrin geçirdiği evreleri tarihsel bir bakışla inceler; fethin ardından İstanbul’un Türkleşmesi ve İslamlaşması sürecini detaylandırır. Şehrin mimari dönüşümünden, dini kimliğinin güçlenmesine kadar birçok unsura değinir. Mimar Sinan gibi isimlerin şehrin ruhunu nasıl şekillendirdiğini anlatırken, zamanla bu ruhun kaybolduğunu ve şehrin özgünlüğünü yitirdiğini dile getirir.
Eserde, ezan sesinden yoksun kalan semtlerden, toplumdaki dini hassasiyetin zayıflamasından ve kültürel çözülmeden duyulan üzüntü sık sık vurgulanır. Kitabın sonunda, Yahya Kemal’in İstanbul’un imarı üzerine yaptığı bir konuşma yer alır.
Toplamda 24 bağımsız bölümden oluşan eser, eski kelimeler ve dil kullanımı nedeniyle genç okuyucular için dipnotlar eşliğinde açıklamalarla desteklenmiştir. Aziz İstanbul, yalnızca bir şehrin tarihini değil, bir medeniyetin ruhunu ve hafızasını koruma çağrısıdır.
Aziz İstanbul – Kitap Açıklaması
“Türklük, beş yüz seneden beri İstanbul’u ve Boğaziçi’ni bütün beşeriyetin hayaline böyle nakşetti. Mimarisini bu şehrin her tepesine, her sahiline, her köşesine kurarken güya: “Artık bu diyar dünya durdukça Türk kalacaktır.” dediği hissedilir. Fetihten sonra İstanbul’a yerleşmiş olan halkın iklimle bu imtizacını kaydettikten sonra, yeni baştan kurmuş olduğu bu şehirde yaratmış olduğu güzelliklerin en yüksek bir kıratta olduğunu söylemek lâzımdır.” Yahya Kemal için İstanbul tabiı̂ güzelliğinin yanında, Türk millenin fizyolojik olarak kazandığı mükemmeliye, kültür ve medeniye”e vardığı seviyeyi gösteren bir şehirdir. Bu sebepten olmalı ki o, İstanbul’u çok sever, onun içinde yaşamaktan, onu keşfetmekten büyük zevk duyar. Türk kültür ve edebiya*nda İstanbul’un manasını ilk kavrayan yazar, Yahya Kemal’dir.
