| Doğum: | 1888, İstanbul |
| Ölüm: | 1965, İstanbul |
| Meslek: | Yazar |
Refik Halit Karay Kimdir ?
Refik Halit Karay 15 Mart 1888 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Bolu Mudurnu’dan daha iyi bir hayat için İstanbul’a göçen Karakayış ailesinden Maliye Baş veznedarı Mehmed Halit Bey’in oğludur. İstanbul’da doğmuş ve burada büyümüştür. Galatasaray Sultanisinde ve Hukuk Mektebi’nde okumuştur. Maline Nezaretinde ise memur olarak çalışmıştır.
2. Meşrutiyetin ilan edilmesinden sonra gazetecilik ile uğraşmaya başlamıştır. 1909 yılında Tercüman-ı Hakikat gazetesinde mütercimdik ve muhabirlik görevlerini yapmıştır. Bu dönemlerde Fecri ati topluluğuna katılmıştır ve “Kirpi” imzası ile birçok farklı mizah dergisi ve yazılar kaleme almaya başlamıştır.
Bu dönemde kaleme aldığı yazılar sebebi ile 1913 tarihinde öncelikle Sinop’a sürülmüştür. Daha sonrasında ise önce Çorum’a ardından Ankara’ya ve Bilecik’e gönderilmiştir. Sürgün sonrasında İstanbul’a döndüğünde Robert Koleji’nde Türkçe öğretmenliği yapmaya başlamıştır. Öğretmenlik görevinden sonra ise Posta – Telgraf Umum Müdürlüğü’ne atanmıştır. Tüm bu süre zarfı içerisinde Hürriyet ve İtilaf Fıkrasına üye olmuştur. Ardından ise Aydede adlı siyası mizah dergisini çıkartmaya başlamıştır.
İstiklal Savaşı karşıtı yazılar yazdığı için vatan hainliği ile suçlanmıştır. Yine bu dönemde Kurtuluş Savaşı sonrasında düşman iş birlikçisi olarak kabul edilen ve bu şekilde görülen, tamamı üst düzey makamlarda yer alan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilen isim olan “Yüzellilikler” listesine alınmıştır. Mustafa Kemal Atatürk’e yazdığı şiir ve mektuplar özellikle alındığı bu listeden affedilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Tabi bu süre zarfında tam 16 sene boyunca sürgün hayatı yaşamıştır. 16 senenin ardından sürgün hayatı bitmiş ve yurda dönmüştür. 1938 yılında yurda döndükten 10 sene sonra yine Aydede adlı dergisini 1948 yılında yayınlamaya başlamıştır.
Türk Edebiyatındaki Yeri ve Önemi
Refik Halitilk olarak Türk Edebiyatında adını Anadolu’yu tanıtan eserleri ile tanınmaya başlamıştır. Kaleme aldığı bu eserler sayesinde ismini okuyuculara duyurmaya başlamıştır. Ancak tam anlamı ile ünlü bir yazar olmasını sağlayan en önemli unsur yergi ve mizah türünde ele aldığı yazılardır. Bu yazılar sayesinde büyük bir üne kavuşmuştur. Ancak bu yazılar onun sürgün hayatı yaşamasına da sebebiyet vermiştir. Eserleri gözlemlere dayalıdır. Aynı zamanda eserlerinde tasvirler, portreler ve benzetmeler kullanmıştır. Bu sayede son derece sade ve akıcı bir dil ile yirminci yüzyıl romancıları arasında seçin bir yere sahip olmayı başarmıştır. Eserlerinin sade ve akıcı olması okuyucunun da bu durumdan olumlu etkilenmesine son derece kapsamlı bir rol oynamıştır. İstanbul’u bütünü ile eserlerin de yansıtmıştır. Buna ek olarak yazar Türkçeyi kusursuz bir ustalık ile kullanmaktadır. Türk edebiyatına birbirinden farklı birçok eser kazandırmayı başarmıştır.
Yeni akımın tutunmasında önemli bir payı bulunmaktadır. Özellikle yazılarında konuşma dilini ustalıkla kullanması ile farkını okuyucularına hissettirmeyi başarmaktadır. Hikâye ve romanlarında son derece renkli bir görgü ve gözlem zenginliği ortaya çıkmaktadır. Romanlarında çoğunlukla aile üzerinde durmuştur ve aile ilişkilerinden söz etmiştir. Belirli bir teze bağlı kalmadan, son derece sağlam bir teknik ile çevre tasvirleri gerçekleştirmiştir ve eserlerinde kullandığı üslup ile okuyucuları kazanmayı başarmıştır. Aynı zamanda eserlerinde ağır fikirlere ve derin çözümlere de yer girmeden tezli saplantılardan uzak durarak, gerçekçi bir görüş benimsemiştir. Roman hikâye ve mizah türünde birbirinden farklı birçok eseri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları İstanbul’un bir yüzü, Ay Peşinde, Yedizin Kızı, Çete, Memleket Hikâyeleri, İlk Adım, Makyajlı Kadın, Tanrıya Şikâyet, Dört Yapraklı Yonca şekilde sıralanabilir.
Vefatı
Sürgün yıllarının ardından memlekete geldikten sonra mizah dergisi çıkartmaya devam etmiştir. 18 Temmuz 1965 tarihinde ise İstanbul’da vefat etmiştir.
Refik Halit Karay Eserleri
Romanlar
- Sürgün
- Anahtar
- Bu Bizim Hayatımız
- Bugünün Saraylısı
- Çete
- Ekmek Elden Su Gölden
- Yezidin Kızı
- İstanbul’un Bir Yüzü
- Ay Peşinde
- Nilgün
- Yeraltında Dünya Var
- Dişi Örümcek
- İki Bin Yılın Sevgilisi
- İki Cisimli Kadın
- Kadınlar Tekkesi
- Karlı Dağdaki Ateş
- Dört Yapraklı Yonca
- Sonuncu Kadeh
- Yerini Seven Fidan
- Ayın On Dördü
- Yüzen Bahçe
Hikâyeler
- Memleket Hikâyeleri
- Gurbet Hikâyeleri
Mizah
- Ago Paşa’nın Hatıratı
- Sakın Aldanma, İnanma, Kanma
- Kirpinin Dedikleri
- Ay Peşinde
- Tanıdıklarım
- Guguklu Saat
- Deli (1939)
Günlük
- Bir İçim Su
- Bir Avuç Saçma
- İlk Adım
- Üç Nesil Üç Hayat
- Makyajlı Kadın
- Tanrı’ya Şikâyet
Anı
- Minelbab İlelmihrab
- Bir Ömür Boyunca
Refik Halit Karay’ın Sözleri ve Alıntılarına Bakmanızı Öneririz.
Sayfamızda Refik Halit Karay’ın sözleri ve alıntıları yer alır.
