Benim Üniversitelerim – Maksim Gorki
| Tür: | Roman, Yaşam Öyküsü |
| Yazar: | Maksim Gorki |
| Yayınlanma Tarihi: | 1923 |
| Yayınevi: | Oda Yayınları |
Karakterler
Maksim Gorki : Çocukluğundan itibaren zorluklarla mücadele etmesine rağmen ninesinin sevgisiyle ve masallarıyla büyütmesi onun karakterini oluşturur. Okuma alışkanlığı ve güçlü gözlem yeteneğiyle önce kısa hikâyelere, daha sonra döneminin Rus toplumunun sosyalist düzene geçişini yansıtan eserlere imza atar. İçindeki sevgiyi eserlerine de yansıtır.
Anneanne: Gorki’yi yetiştiren sevgi dolu birisidir. Onu anlattığı masallarla, örnek davranışlarıyla büyütür. Sevgiden doğan saygı nedeniyle torununun azizesidir.
Derenkov: Gorki bir dönem onun yanında çalışır. Kentin az bulunur ve yasak kitaplardan oluşan bir kütüphaneye sahip olan ve bu kitapları Kazan’ın çeşitli okullarında öğrencilerin ve devrimcilerin yararına sunan bir insandır.
Romas (Ukraynalı): Gorki’nin hayatındaki mihenk taşlarından birisidir. Bilgisi ve öngörüsüyle kendisine yapılanlara rağmen yine de sağduyuyla yaklaşabilen aydın birisidir.
Konusu
Asıl adı Aleksey Maksimoviç Peşkov olan yazarın hayatını anlatan Çocukluğum, Ekmeğimi Kazanırken ve Benim Üniversitelerim’i okuduktan sonra, kendisine “Gorki “ Rusça’da ‘acı” anlamına gelen ismi neden verdiği daha iyi anlaşılıyor. Yaşadığı olumsuzluklara rağmen geçmişiyle kavga etmeyen yazar bütün eserlerinde insan sevgisini, insana olan güvenini açık bir dille romanlaştırır. Bahsi geçen diğer romanlarından farklı olarak bu romanında, üniversite gençliğini, yeni gelişen aydınları, işçi patron ilişkilerini, köylünün içinde bulunduğu baskılara karşı sessiz kalışını ve insanların din ile korkutulup, politika ile sindirilmelerini ele almaktadır.
Benim Üniversitelerim Özeti
Gorki’yi üniversiteler şehri olan Kazan’a giderken uğurlamaya gelen anneannesi, onu yine yalnız bırakmaz. Torununa sarılırken gittiği yerde insanları yargılamamasını, öfkelenmeden, iyilikle, sevgiyle yaklaşmasını öğütler. Birbirlerini son defa gördüklerinin ikisi de farkındadır.
Gorki, hayallerinin şehrine geldiğinde parasız ve kimsesizdir. Sadece birkaç ay okula gidebildiği için birçok konuda eksiğinin olduğunu biliyordur fakat çalıştığı için eğitimine ayıracak vakit bulamaz. İnsanı insan yapan şeyin çevresine gösterdiği direnç olduğunu çok erkenden anlar. Çalıştığı yerlerde üniversiteli gençlerden yardım alarak eksiklerini tamamlamaya uğraşan genç, yaşadıklarıyla ve yaşatılanlarla hayatı öğrenir. Arkadaş olduğu aydın çevre onu gizli toplantılarına kabul etseler de tam anlamıyla içlerine almazlar. Bu toplantıların ev sahipliğini yapan Derenkov’un fırınında çalışırken onun kütüphanesinden de yararlanır. Kütüphanede ve fırında yapılan toplantılar, hararetli ve coşkuludur. Tanıştığı insanlar, çalıştığı yerler ve gözlemleriyle okuduklarını harmanlar. Gorki bilgiye açtır ve nereye giderse gitsin öğrenmeye devam eder. Arkadaşları politik nedenlerle ya tutuklanıyor ya da öldürülüyorlardır. Farkındalığı olan her insan gibi Gorki de yaşananlara engel olamadığı için mutsuzdur. İntihar girişiminde bulunur. Bir süre hastanede tedavi görüp çıktıktan sonra anneannesinin ölüm haberiyle yıkılır, acısını paylaşacağı bir dostu bile yoktur. Yeniden çalışmaya başladığında hayatında anneannesinden sonra ikinci şansı olan Romas (Ukraynalı) ile tanışır. Romas, bilgisiyle kendisine hayran olunan birisidir. Gorki onunla çalışma imkânı bulunca bu fırsatı kaçırmaz, onun Volga bölgesindeki dükkânında çalışır. Ukraynalı’nın kütüphanesi onun eğitimine katkıda bulunacak kitaplarla doludur. Romas da gencin içinde bulunduğu durumu hissettiği için ona kendi kapılarını insanca, sadelikle açarak emin bir toprağa bastığını hissettirir. Bıkıp usanmadan onu kendi düzeyine çıkarmak için elinden geleni yapar. Gorki’nin hayatının bu zor ama çok şey öğrendiği dönemi, ilerde yazacağı romanlarının konusunu oluşturacaktır.
Sıklıkla şehirdeki işçilerle yaşadığı köydeki insanların mukayesesini yapar. Köy halkı alışkanlıklarının kölesi olmuş, kiliseyle korkutulan, politikayla sindirilmiş insanlardır. Şehirdeki işçilerden hiç farkları yoktur. Her iki kesim de sömürülen, özgürlüklerinin ve güçlerinin farkında olmayan insanlardır. Romas ve arkadaşları köylülerin farkındalığını arttırmaya çalışsalar da korkularının esiri olan bu insanlar onları köylerinden göndermek için ellerinden geleni yaparlar. Arkadaşları öldürülen, evi yakılan Romas daha fazla dayanamayıp köyden ayrılır. Gorki bir süre burada kalsa da istenmediği için köyden ayrılıp gemilerde çalışmaya başlar.
“Tıpkı ateşin ateşle söndürülemeyeceği gibi kötülük de kötülükle alt edilemez”
Kısa Bilgiler
- Benim Üniversitelerim Gorki’nin Çocukluğum ve Ekmeğimi Kazanırken’den sonra hayatını anlattığı üçüncü ve son kitabıdır.
Benim Üniversitelerim – Kitap Açıklaması
Benim Üniversitelerim, Gorki’nin Çocukluğum’ la başlayıp Ekmeğimi Kazanırken’ le devam eden ve Rus dilinde yazılmış en güzel otobiyografilerden biri olarak kabul edilen üçlemesinin son kitabıdır.
Gorki’nin üniversiteleri, ona kendi hayatlarının acımasız gerçekliğini öğreten gerçek insanlardır… Toplum dışına itilmiş yersiz yurtsuz aylaklar ve serserilerdir… Açlığı, zulmü ve baskıyı; devlet ve kiliseyle ilişkilerini sorgulayan devrimcilerdir… Kürek mahkûmları gibi sürekli çalışan, hayatlarını aklın rehberliğinde yaşamak isteyenlere düşman olan mujiklerdir…
Devrime yol açan fikirlerin filizlenmeye başladığı bir dönemde yazarın sosyal çevresini bu kesimlerden insanlar oluşturur. Çocukluğundan itibaren yazgısı olan sefil ve hoyrat gerçekliği daha güzel, daha insani bir hayata dönüştürme çabasındaki Gorki, Rus toplumunun devrim öncesindeki umutlarının cisimleşmiş halidir adeta.
(Tanıtım Bülteninden)
