Beyaz Geceler – Fyodor Dostoyevski
| Tür: | Hikayeler |
| Yazar: | Fyodor Dostoyevski |
| Yayınlanma Tarihi: | 2014 |
| Yayınevi: | İletişim Yayıncılık |
Karakterler
Yazar: Petersburg’da sekiz yıl geçirmesine rağmen hiç arkadaşı olmayan bir karakterdir. Hayalci, yalnız ve fakirdir. Kendini kimseye benzemeyen, gülünç bir adama benzetiyor.
Nastenka: On yedi yaşında, sevimli, esmer bir kız. Küçükken anne ve babasını kaybettiği için ninesiyle kalıyor. Fazla eğitimi olmayan ve bütün gününü kitap okuyarak ya da örgü örerek geçiriyor.
Nastenka’nın Ninesi: Eskiden zengin biridir. Tavan aralı eski ve ahşap bir evi vardır. Geçimini dul maaşı ve tavan arasının kirasıyla sağlamaktadır. Kör ve yaşlı bir kadındır.
Kiracı: Taşralı, Petersburg’a yeni gelmiş, orta yaşlı, yakışıklı, fakir, bir yıllığına iş için Moskova’ya gitmiş bir karakterdir.
Konusu
Beyaz Geceler, okuyucuyu saran sevgi dolu ve hüzünlü uzun bir hikâye. Hem dört gece süren bir aşk rüyası hem de bir kişilik dağılma hikâyesidir.
Beyaz Geceler Özeti
Yaz geldiğinde şehirdeki insanlar yazlık evlerine gitmeye başlar. Bu nedenle, kahramanımız çok yalnız hissediyor. Bu yüzden dolaşmaya başlar. O kadar çok yürüyor ki şehir dışında, bu sefer kırsalda dolaşmaya başlar. Gece şehre dönerken nehir kenarındaki korkuluklara yaslanmış ağlayan bir kız görür. Kızın yanına gider ama kız korkup karşıdan karşıya geçince vazgeçer ve yürümeye devam eder. Ama sarhoş bir adamın kızı rahatsız ettiğini gördükten hemen sonra kahramanımız kızın yanına gider ve onu kurtarır. Sonra kız ona minnettar olduğu için konuşmaya başlar ve yürümeye devam ederler. Kızın adı Nastenka ve on yedi yaşındadır. Kahramanımız Nastenka’ya eve kadar eşlik ederken, ona neden nehir kıyısında ağladığını sorar. Nastenka kendini tanımadığını ve eğer bilirse neden ağladığını anlatacağını söylüyor. Böylece ertesi gece aynı yerde tekrar buluşmak üzere sözleşirler. Kahramanımız çok mutlu, ilk defa bir kadına bu kadar yakınlaşıyor. O kadar heyecanlı ki, bir sonraki geceyi sabırsızlıkla bekliyor. Ertesi gece geldiğinde, konuşamadan Nastenka, arkadaş olabilmeleri için ona asla âşık olmaması gerektiği konusunda onu uyarır. Bunu kabul eder ve böylece aralarında bir dostluk başlar. Kahramanımız hikâyesini anlatmaya başlar. Ne kadar yalnız olduğunu, sekiz yıldır Petersburg’da yaşamasına rağmen hiç arkadaşı olmadığını ve günlerini evde tek başına hayal kurarak geçirdiğini anlatıyor. Konuşmasını bitirdiğinde Nastenka ona onu asla bırakmayacağını söyler. Böylece kendi hikâyesini anlatmaya başlar.
Ailesi genç yaşta öldüğünde, Nastenka kör büyükannesiyle kalır. Bir keresinde büyükannesine itaatsizlik etti ve iki yıl boyunca Nastenka’nın elbisesini kendi başına tutturmuştur. Bu sebeple kendi yalnızlığına da mahkûm olmuştur. Başka bir geliri olmayan Nastenka ve büyükannesi, geçen yıl evlerinin çatı katını genç bir adama kiralar. Kiracı bir keresinde Nastenka’ya bir kitap gönderir ve ardından onu ve büyükannesini operaya götürür. Ama bir daha asla vurmayacak. Nastenka genç adama âşık olur. Ama adam bir iş için Moskova’ya gideceğini söyler. O gece Nastenka eşyalarını bir bavula toplar ve tavan arasına çıkar. Ancak genç adam bunu kabul etmez. Onu beklemesini söyler ve bir yıl sonra döndüğünde yine isterse kendisinden başka kimseyle evlenmez. Böylece ertesi sabah gider.
Genç adam şehre döneli üç gün olmuştur, ama hala Nastenka’ya gelmemiştir. Nastenka bu yüzden o geceleri ağlar. Kahramanımız Nastenka’nın hikâyesine çok üzülür, onu teselli etmeye çalışır. Ama işler orada. Ancak, Nastenka’ya mektubu kendisine iletebilmesi için muhatabına bir mektup yazmasını söyler. Nastenka zaten bir mektup yazdı. Kahramanımız mektubu Nastenka’nın verdiği adrese götürür, ancak iki gün boyunca mektuba cevap gelmez. Nastenka buna çok üzüldü. Kahramanımız Nastenka’nın üzüntüsüne engel olamaz ve Nastenka’ya âşık olduğunu söyler. Nastenka çok şaşırır. Bunu beklemez ama sonra onun sevgisini umursamayan birini beklemek yerine onu seven ve değer veren birini tercih edeceğini anlar. Nastenka da onu sevdiğini söyler. Böylece bütün gece evlilik planları yaparak dolaşırlar. Gece geç saatlerde kahramanımız Nastenka’yı evine bırakırken karşı yönden gelen bir adam görürler. İşte bu, sonunda geldi. Nastenka adamın kollarına koşar, sonra geri döner ve kahramanımızı öper ve genç nişanlısıyla birlikte uzaklaşırlar. Çok üzüldü ama Nastenka gider. Ertesi gün Nastenka bir mektup gönderir. Mektubunda her zaman arkadaş kalacaklarını söyler. Kahramanımız ağlayarak mektubu defalarca okur.
Beyaz Geceler – Kitap Açıklaması
Murat Belge’nin dizi yayın yönetmenliğinde, Mehmet Özgül çevirisi, Joseph Frank’in sonsözüyle, Yazar ve dönem kronolojisiyle. İsimsiz bir anlatıcının ağzından yalnızlığı ve karşılıksız aşkı dinlediğimiz dört gece ve bir sabahlık yalın bir hikâye. Dostoyevski’nin gençlik döneminde yazdığı bu yalın ve lirik öykünün isimsiz, içine kapanık ve hayalci kahramanı, geceleri Petersburg’un kanalları ve caddeleri arasında tek başına dolaşır. Derken bir köprüde ağlayan Nastenka’yı bulur ve bir adamın tacizinden kurtardığı genç kıza âşık olur. Peki, daha önce hiçbir kadınla beraber olmamış, kendisini hayattan soyutlamış bu adam, hayatının merkezine koyduğu genç kızda aradığı mutluluğu bulabilecek midir? En farklı Dostoyevski öykülerinden biri olan Beyaz Geceler, 1957 yılında İtalyan yönetmen Luchino Visconti tarafından filme uyarlandığından beri gerçeküstü ve sinematografik anlatımıyla pek çok kez beyazperdeye taşınmıştır. “Bir Dostoyevski kitabı okumak, bilmediğimiz muazzam bir şehre girmek, bir savaşın gölgesine tanık olmak gibidir.”
-Jorge Luis Borges-
(Tanıtım Bülteninden)
