Biz İnsanlar – Peyami Safa
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Peyami Safa |
| Yayınlanma Tarihi: | 1959 |
| Yayınevi: | Ötüken Neşriyat |
Karakterler
Vedia: Samiye’nin kızıdır. Batı kültürüyle yetişmiş varlıklı bir ailenin kızıdır. Duygularında çatışmalar yaşar ve bu duygular onu seçeneklerden birini seçmeye zorlar. Vedia, Rüştü ile Orhan arasında seçim yapmakta zorlanır.
Orhan: Doğu kültürü ve gelenekleri ile yetiştirilmiştir. Orhan duygusal, yakışıklı ve sözlü bir karakterdir.
Samiye: Vedia’nın annesidir. Kocasının ölümünden sonra hayatına devam eder. Fakirlerden hoşlanmaz ve hizmetçilerini hor görür. Fransız hayranıdır ve hatta kendi milleti olan Türklere hakaret eder.
Konusu
Peyami Safa bu çalışmasıyla Türk toplumundaki doğu-batı çatışmalarını Mütareke döneminde İstanbul’da geçen aşk temasını ele almaktadır.
Romanda ele alınan diğer konular, halkın hissettiği öfke ve İstanbul’u işgal eden güçlere yardım eden kişilerdir.
Biz İnsanlar Özeti
Kurtuluş Savaşı sırasında bazı zenginler kendi çıkarları için işgalci devletlerle temasa geçmişlerdir. Orhan o zamanlar yatılı okulda öğretmenlik yapıyor. Öğrencilerinden Tahsin, sınıf arkadaşı Cemil’in kaşına taş atar. Orhan, Cemil’in tedavisini üstlenir ve onu annesine götürür. Tahsin’in Cemil’e taş atmasının nedeni, ona “eşek Türk” diye hitap etmesidir. Orhan, Cemil’in ablası Vedia’yı köşkte görür. İlk bakışta hiçbir şey olmadığını düşünüyor ama âşık olur. Orhan, Tahsin olayından sonra okuldan istifa eder. Çünkü Orhan’a göre Cemil’in bilmeden tüm Türk halkına hakaret ettiğini düşünüyor. Artık Orhan’ı açlık ve sefalet günleri beklemektedir. Kar fırtınası olan bir akşam Orhan soğuktan yatağında uyuyamaz. Son parasıyla en yakın sokağa gidip sıcak bir çay içmek istiyor. O gidince kahve dükkânı kapanır ve yerine oturur. Kahve dükkânının erken gelmesiyle hayatı kurtulur ve öğretmenlik yıllarında en iyi anlaştığı Necati’nin evine gider. Necati, Orhan’a bir arkadaşının tercüman aradığını söyler.
Artık Orhan’ın parası var. Eski anılar canlanıyor ve tekrar vedia akla geliyor. Onu unutamıyor ama Vedia ile evlenmek isteyen çok insan var. Subay olan Ahmet’i gördüğünde başına gelecekleri anlar ama aşkı galip gelir ve ne olacağı umurunda olmaz. Bu sırada Tahsin’in babası hapisten çıkar. Vedia’nın hapse girmesinin sebebi annesidir. Vedia’nın herkese âşık olması Orhan’ı korkutur. Bir an önce Vedia ile evlenmek istiyor. Vedia buna katılmıyor. Vedia’nın annesi, evinde Fransız bayrağı astığı için köylüler tarafından sevilmez. Ahmet, Vedia’dan uzaklaşmak için cepheye gider ve orada ölür.
Bir gün Orhan, Vedia ile tanıştığında Vedia’nın hastanede olduğunu öğrenir ve koşarak hastaneye gider. Vedia bilinçsizce yatıyor. Orhan hasta hanede günlerce onunla kalır. Çok yorgun. Doktorların tüm ısrarlarına rağmen dinlenmeyi reddediyor. Vedia eskisinden daha iyi, ama yine de bilinci yerine gelmemiştir. İçerideki havadan sıkılan Orhan dışarı çıkmak için ayağa kalkar ama tökezler. Çok sıkılıyor. Ayağa kalkmak için tekrar hareket eder. Duvarlara tutunarak koridordan çıkar ama gözleri hiçbir şey görmez, merdivenlerden inerken dengesini kaybeder ve düşer. Vedia ertesi sabah sağlığına kavuşur.
Kısa Bilgiler
- İlk olarak 1937 yılında Cumhuriyet’te tefrika edilmeye başlanmışsa da kitap olarak basımı ancak 1959 yılında gerçekleşmiştir.
- Kitap olarak basımı geç bir tarihte olduğu için yazarın son romanı olarak kabul edilmektedir.
Biz İnsanlar – Kitap Açıklaması
Boğaziçi’ndeki okullardan birinde yatılı okumakta olan Tahsin, kendisine eşek Türk diyen Cemil’e taş atar ve onu yaralar. Okulun öğretmenlerinden Orhan ilk müdahaleden sonra yaralanan çocuğu evlerine götürür. İdealizmle materyalizm arasında bocalayan, milliyetçi bir öğretmen olan Orhan, Mütareke sonrası İstanbul’unun zengin ve yozlaşmış kesimiyle bu olaydan sonra ilişki kurar ve o evdeki Batılı tarzda eğitim almış, kozmopolit düşüncelere sahip Vedia’ya âşık olur. Peyami Safa, yazarlığının zirvesinde olduğu dönemde kaleme aldığı Biz İnsanlar romanında can alıcı bir soru sorar: “Türkiye’nin yaşayacağına inanmayan bir Türk’ün kaç türlü ahlakı olabilir?” Mütareke döneminde aydınların gündemini işgal eden materyalizm, sosyalizm, mandacılık, milliyetçilik gibi fikirleri karakterleri üzerinden tartışarak ideal buhranı yaşayan insanların dengelerini yitireceğine işaret eden Peyami Safa, insanın maddî bir varlıktan çok manevî bir varlık olduğunu, insanda ruhun maddeden önce geldiğini gösterir.
(Tanıtım Bülteninden)
