Miskinler Tekkesi – Reşat Nuri Güntekin
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Reşat Nuri Güntekin |
| Yayınlanma Tarihi: | 1946 |
| Yayınevi: | İnkılap Kitabevi |
Karakterler
Kocabaş Kazasker’in Torunu: Romanda adı geçmeyen kişi romanın kahramanıdır. Dilenci ve tembel bir çocuktur. Bu durumu bir aile mirası olarak görüyor.
İsmail: Kocabaş’ın torununun ailesinin oğludur. Mesule Bacı ve Kocabaş’ın torunu İsmail ile ilgileniyor. Çalışkan ve kararlı bir çocuktur. Tüm sıkıntılarına rağmen okur ve mimar olur.
Mesule Bacı: Uzun süre konaklarda kalan yaşlı bir kalfa olan Mesule Bacı, hayatı boyunca küçük beylere hizmet etmiş bir kişidir. Hizmet ettiği küçük beyin ölümünün ardından boşluğa düşen Mesule Bacı, tüm aşkını ve ilgisini İsmail’e yöneltmiştir.
Diğer Karakterler
- Babaanne
- Mesrure’nin Babası
- Dayı
- Sakallı Talat
- Komşular
- Hastane müdürü
Konusu
Kocabaş Kazasker’in torununun servetten yoksulluğa düştüğü ve yalvarmaya başladığı romanda, baktığı İsmail’in yoktan mimariye hayat hikâyesi ele alınmıştır.
Miskinler Tekkesi Özeti
Roman, adını çalışmaktan uzak tembel insanlar için kullanılmıştır. Romanın kahramanı, meslek olarak dilenci olmuş serasker bir torunudur. II. Meşrutiyet’ten romanın yazıldığı Cumhuriyet yıllarına kadar olan bölümlerde verilmiştir. Sosyolojik olarak dilencilerin kişilikleri ve etkilendikleri sosyal çevre faktörü tartışılır. Örneğin İzmir’de daha çok yoksulların yaşadığı Temaşalık mahallesi ve İstanbul’un Süleymaniye çevresi gerçekçi bir düzlemde incelenmektedir.
Bir süre Darülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) okumuş ve Birinci Dünya Savaşı’na cephe gerisinden katılmıştır. Sosyal özellikler tembel, asosyal ve içine kapanık alaycı olmasıdır. Ancak bu özellikler, çevresinde olup biteni anlamasını ve gerçekçi bir şekilde yorumlamasını engellemez. Yazar, bu karakterle Siyahların Temaşalık’taki yaşamlarını ve dini ritüellerini ele alıyor. Şef tarafından evlat edinilen çocukla birlikte olaylar ve mekanlar geniş tutulmuştur.
Başı büyük olduğu için Kocabaş Kazasker olarak tanınmışlardır. Torun ise konakta rahat bir yaşam içinde yaşamaktadır. Yeni taşındıkları konakta komşularının kızı Mensure’ye âşık olur. Ancak II. Meşrutiyetin ilanıyla konakları yağmalanır ve kendisi de işten atılır. Aile dağılmaya başlar. Kocabaş Kazasker’in torunu bu olaydan sonra arkadaşının teşvikiyle Darül- fünun’a devam eder. Bu yıllarda da kendisi Sinop’a sürgüne gönderilir.
İzmir’de Yunanlılar’ın İzmir’i işgali nedeniyle de iyice kötüleşmeye başlar. Eşref Paşa Cami etrafında dolaşmaya başlarken, bu duruma acıyanlar avucuna para bırakırlar. İlk günlerde bunu hazmedemese de buna sonradan alışır. Dilencilik yaparak geçimini temin etmeye çalışır. Kısa zamanda da iyi paralar kazanır. Mesule Bacı adlı kalfa, baktığı zengin kadının ölmesi üzerine Kocabaşların torununu ve İsmail adlı fakir bir çocuğu yanına alır. İsmail okula yazdırılır ancak babasının dilenci olduğu gerekçesiyle diğer çocuklar kendisiyle dalga geçerler. Bu süreçten sonra İsmail, Kocabaşların Torunu ve Mesule Bacı İstanbul’a gelirler. İsmail yatılı okullarda ve Avrupa’da okuyarak mimar olur, evlenip işi ile beraber ülkeye dönüş yapar. Dönüşte kendisini büyüten ailenin yanında olmaya ve onlara saygı göstermekten kendini alamaz.
Delikanlının bu kıymet bilirliği, dilenci için şimdiye kadar topladığı sadakaların en güzeli olmuştur.
Kısa Bilgiler
- Yazarın son dönem eserlerindendir.
- Miskinler Tekkesi, Reşat Nuri Güntekin’in 1946 tarihli romanıdır.
- Dilencilik yaparak geçinen roman başkişisinin serüvenleri anlatılmakta ve yoksulluk kültüründen ayrıntılar sergilemektedir.
- Miskinler Tekkesi, Osmanlı dönemlerinde cüzamlı hastaların bekletildiği iaşelerinin de devlet ve halk tarafından bağışlar ve sadakalarla karşılandığı bir yerdi. Kocabaş’ta, tıpkı miskinler gibi para istemeden dilenme yolunu tuttuğundan, romanın adı “Miskinler Tekkesi” olmuştur.
Miskinler Tekkesi – Kitap Açıklaması
‘Miskinler Tekkesi’; Türkiye’deki dilencilerin dünyasını ve cahil hocaları başarıyla tasvir eder. Güntekin’in en dikkate değer eserlerinden biridir. Padişah II. Mahmut dönemi ileri gelenlerinden olup padişaha yakınlığıyla tanınan Kocabaş Kazasker Şemsettin Molla’nın torununun hayatı üzerine kurulmuş bir kitaptır. Padişahın ekmek kırıntılarının kat kat işlemeli bohça ve sedef kutularda saklandığı bir ortamda, padişah dilencisi bir dedenin torunu olan ve hem Meşrutiyet hem Cumhuriyet dönemlerinde yaşayan roman kahramanı, bir çeşit soyaçekimle, dilenciliği meslek edinir.
