Şahika Feraye

Şahika Feraye – Sinan Akyüz

Karakterler

Şahika: Kitabın adını taşıyan karakterlerden biri. Ailesinin dini ve geleneksel baskılarına rağmen güçlü, yardımsever ve fedakâr bir kadındır. Gönüllü hemşirelikle başladığı özgürlük arayışı, istemediği bir evliliğe ve sonunda bambaşka bir ülkede hapsedilmişliğe evrilir.

Feraye: Şahika’nın küçük kız kardeşi. Ablasının kaderine benzer ama daha karanlık bir yolda yürür. Zorla evlendirildiği adamın şiddetine maruz kalır, sonunda çocuğuyla kaçarak yeni bir hayat kurmaya çalışır.

Çakır Ağa: Ailenin erkek direği. Tahsilli ama geleneksel yapıya bağlı. Kızlarını ve eşini kontrol eden, adaklarına sadık bir baba.

Hacı Nine: Ailenin dini ve ahlaki otoritesi. Katı inançları nedeniyle özellikle kız çocuklarının hayatını kontrol eder, eğitimlerine engel olur.

Hasan: Ailenin küçük oğlu. Sorumluluklarını reddeden, zevklerine düşkün bir figür. Başladığı hiçbir işi tamamlayamaz ve ailesini büyük bir krize sürükler.

Cemal: Hacı Nine’nin yeğeni. İç savaşlarla yorgun düşmüş, içten, saf ve duygusal bir adam. Gülfem’e duyduğu sevgiyle tanınır.

Gülfem: Kahyanın kızı. Statü farkı nedeniyle aşkını gizlemek zorunda kalan, fedakâr bir kadın. Cemal’e olan sevgisi hayatının merkezindedir.

Muhammed: Şahika’nın kocası. Dindar, saygılı, sevgi dolu bir adam olsa da kültürel farklılıklar yüzünden evlilikleri yıpratıcı olur.

Macit: Feraye’nin kocası. Zalim, duygusuz ve baskıcıdır. Feraye’nin hayatını zehre çeviren bir figürdür.

Dilber: Hasan’ın gizli nikah kıydığı kadın. Geçmişindeki kararlar ve Hasan’ın sorumsuzluğu nedeniyle hayatı yıkıma uğrar.

Konusu

Şahika Feraye, Osmanlı’nın son döneminde, savaş ve toplumsal dönüşümle şekillenen bir coğrafyada kadınların kaderini, aile içi ilişkileri, sınıf farklarını ve geleneksel baskılarla bireysel özgürlükler arasındaki çatışmayı konu alır. Romanda, iki kız kardeşin –Şahika ve Feraye’nin– farklı coğrafyalarda ama benzer kaderlere savrulan hayat hikâyeleri üzerinden, dönemin politik ve sosyokültürel arka planı da ustalıkla yansıtılır.

Şahika Feraye Özeti

1914 yılında Biga’da yaşayan Lesur ailesi görünüre göre varlıklı, ancak içten içe çatırdayan bir yapıya sahiptir. Ailenin yaşlı lideri Hacı Nine, dini geleneklere sıkı sıkıya bağlı, otoriter bir figürdür. Büyük oğlu Çakır Ağa, çiftliği idare eden eğitimli bir adamdır; eşi Fatma’yı erkek çocuk doğuramadığı için küçümsemektedir. Küçük oğul Hasan ise sorumsuz, sefahat düşkünü bir haylazdır. Hasan’ın hizmetçi Eleni ile olan gizli ilişkisi, Eleni’nin hamile kalması ve uzaklara gönderilmesiyle trajik bir noktaya ulaşır.

Ailenin bir diğer ferdiyse Balkan Savaşı’ndan yaralı dönen, idealist ve içten bir genç olan Cemal’dir. Evin kahyasının kızı Gülfem, Cemal’e aşıktır ve aşkı karşılıksız değildir. Ancak sosyal statü farkı ilişkilerini saklı tutmalarına neden olur. Cemal, yarım kalan eğitimini tamamlamak için İstanbul’a dönerken, Gülfem savaşta iki kardeşini kaybeder.

Ailenin büyük kızı Şahika, Hacı Nine’nin baskısıyla okuldan alınır. Ancak savaşın getirdiği sorumlulukla gönüllü hemşirelik yapmaya karar verir. Görev sırasında Arap kökenli asker Muhammed’le yolları kesişir. Muhammed onu ilk görüşte sever ve daha sonra istemeye gelir. Şahika’nın babası, yıllar önceki adağına sadık kalmak adına kızını bu yabancı adama verir. Çiftlikte başlayan evlilikleri, Muhammed’in babasının vefatıyla birlikte başka bir ülkeye taşınmalarıyla sürer. Şahika orada hem dil hem kültürel baskı altında yalnızlaşır. Yanında giden küçük kız kardeşi Feraye, Muhammed’in arkadaşı Macit ile evlendirilir. Ancak Macit, eşine zulmeden bir adam çıkar. Feraye, yaşadığı şiddet dolu evlilikten kızı Übeyde’yle kaçar.

Hasan ise İstanbul’da gizli bir hayat kurar. Dilber adlı bir kadınla dini nikah yapar ama evlilikleri zamanla çözülür. Kumar borçlarıyla tükenen Hasan, kardeşi Çakır Ağa’nın verdiği vekâletle çiftliği başkasına devreder. Bunun sonucu felaket olur: Hacı Nine kahrından ölür, Gülfem ortadan kaybolur, Cemal yeniden yatağa düşer.

Romanın sonunda her birey, kendi yaptığı tercihlerin ya da başkalarının kararlarının bedelini öder. Feraye, kızını büyütürken oğlunu geride bırakmanın acısıyla yaşar. Gülfem, Cemal’den bir kız çocuk doğurur. Herkesin geçmişiyle yüzleştiği, travmalarla yoğrulmuş bir sonun ardından hayat kendi ağır akışına döner.

Değerlendirme

Şahika Feraye, hem bireysel dramları hem toplumsal eleştiriyi bir araya getiren, Osmanlı’nın çöküş yıllarında kadınların üzerindeki baskıyı, sınıf farklarını ve geleneksel aile yapısının bireyler üzerindeki tahribatını çok katmanlı şekilde işler. Gerçek bir hikâyeden ilhamla kaleme alınmış roman, kadınların görünmeyen yaralarını, aile içi iktidarı ve toplumun belirlediği rollerle savaşan bireyleri etkileyici bir dille anlatır.

Kitap, karakter derinliği ve olay örgüsüyle dikkat çekerken; hafif dili, tarihî arka planı ve duygusal yoğunluğuyla kolay okunabilir ama kolay unutulmaz bir metindir. Özellikle kadınların sesine kulak vermek isteyen her okur için güçlü bir anlatıdır.

Şahika Feraye – Kitap Açıklaması

…

“Abla.”

“Efendim.”

“Biliyor musun?”

“Neyi?”

“Senin kaderin benimkini de yazmş…”

Savrulan Hayatların Hikâyesi

1900’lü yılların başı, Biga…

Savaştan yorgun düşmüş bir millet, bir çiftlik ve zengin bir aile. Bir yemin ve o yeminle vicdanı arasında sıkışıp kalmış bir baba…Gün gelir kader zarını atar ve hayatlar savrulur dört bir tarafa.

İncir Kuşları, Piruze-Şam’da Bir Türk Gelin, İki Kişilik Yalnızlık gibi çok okunan kitapların yazarı Sinan Akyüz’ün kaleminden genç yaşta Ürdün’e gelin giden iki kız kardeşin gerçek yaşam öyküsünü soluk soluğa okuyacaksınız.

Bu romanı elinizden bırakamayacaksınız… Tarih, kader ve aşkın mükemmel bir karışımı…

(Tanıtım Bülteninden)