Bir Filiz Vardı – Orhan Kemal
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Orhan Kemal |
| Yayınlanma Tarihi: | 2006 |
| Yayınevi: | Epsilon Yayınevi |
Karakterler
Filiz: Yozlaşmış bir toplumun içinde var olmaya çalışan, çıkış yolu arayan, yaşına göre güçlü ve akıllı bir genç kızdır. Ailesinin üç çocuğunun en büyüğü olan Filiz, yaşıtları gibi kendini seven ve seven yedi babasıyla hayatta olduğu gibi baskı sonrası güzel elbiseler giyerek mutlu olmak istiyor.
Kasketi ensesine yıkılı: Roman kahramanlarından biridir. Filiz ona âşık olur.
Anne: Yıllarca kocasına hizmet etmiş ve sözünden çıkmamış, çorbacıda çalışan otuz beş yaşında bir kadın.
Baba: Baskıcı, mutsuz, çocuklarına şiddet uygulayan alkolik bir adam.
Atom: Gazete satıcısı, kaba bir sese sahibi olan ve Filiz’ in ilk aşkı bir genç.
Maşa: Kitapevi sahibi, zengin, evli ve çocuklu bir adamdır. Ayrıca Filiz’ âşıktır.
Dokumacı: Sendikacı, okuyup makine mühendisi olmaya çalışan kişidir. Filiz’ e olan aşkını gizler.
Nur: Filiz’ in kardeşidir. Saf ve kendine güvenmeyen bir kızdır.
Konusu
Bir Filiz Vardı, İstanbul’un gerçek mahallelerinden bir olayın hikâyesini anlatıyor.
Ailesinin üç çocuğunun en büyüğü olan Filiz, yaşıtları gibi kendini seven ve seven yedi babasıyla hayatta olduğu gibi baskı sonrası güzel elbiseler giyerek mutlu olmak istiyor.
Bir Filiz Vardı Özeti
Roman, 1960’lı yıllarda İstanbul’un bir banliyösünde geçiyor. Romanın kahramanı Filiz, üç kızı olan bir ailenin on altı yaşındaki en büyük kızıdır. Balkan göçmeni babası çift atlı arabasıyla ailesine destek olurken, arabasını sattığında ekonomik bir darboğaza girer ve bir kâbus gibi ailenin üzerine çöker. Filiz babasının baskısından kurtulmak, güzel giyinmek, sevdiği ve onu seven biriyle evlenerek mutlu olmak ister. Ancak ekonomik dayatmalarla toplum yozlaşmış ve ailesi onun sevdiği biri yerine kendisini ve kendilerini rahat ettirecek zengin biriyle evlenmesini istiyor. Hatta bu durum öyle bir hal alır ki ileride evliyken bile başkasıyla eğlenebileceklerini söylerler. Bir gün Filiz gazetede bir iş ilanı görür. Roman, Filiz’in elinde gazeteyle evine girmesiyle büyük bir sevinçle başlar. Annesine iş başvurusunda bulunacağını söyler. Annesi umursamıyor, Filiz’le dalga geçiyor ve o gazete ilanına on binlerce kişinin başvuracağını, Filiz ortaokul terk olduğu için başvuranların hepsinin lise mezunu olacağını söylüyor. Filiz’in sevincine sadece ablası Nur ortaktır. İkisi de para kazandıklarında taksitle açıp alacakları kloş etek, karyola, çaça ayakkabı ve topuklu ayakkabı hayal eder. Ve ertesi gün Filiz kitapçıya başvurur. Aynı zamanda atıfta bulunduğu bir deposu olan büyük bir kitapçıdır. Beklerken Filiz, eğitimi nedeniyle diğer iş adayları tarafından alay konusu olur. Ama “Maşa” lakaplı patron, Filiz’i işe alır. Filiz, işe başladığından beri güzelliği ve çekiciliği ile çevresindeki tüm işletme sahiplerini etkiliyor. Maşa, Ressam, Romancı, Necla’nın patronu Mavili, karşı bürodaki yaşlı adam, avukat, avukatın katibi hepsi ona âşık oldular. Aslında, “Maşa” karısını boşamayı ve onunla evlenmeyi düşünür. Filiz’in ailesi kurtuluşu Filiz’in zengin “Maşa” ile evlenmesinde bulur ve onu zorlar. Maşa, Filiz’e gitmeye başlar.
Babasıyla rakı sofraları kurar ve ona bir kahve açacağına söz verir. İkisi de eski Vatan Cepheli. Namustan ve kadınların çalışmadığından bahsediyorlar. Filiz bazen yıllar önce âşık olduğu “Atom” adlı genç bir adamı düşünür. Atom, korkunç yumrukları ve derin bir sesi olan kabadayı bir serseri. Ressam, Filiz’e bir gün okuması için bir kitap verir. Bu, yazarın daha sonra Ressamın ofisinde buluşacağı kitabıdır. Filiz, kendini boynunda şapkası olan genç adamla özdeşleştiriyor. İkisi de babanın baskısı altındadır. Filiz artık hayali bir dünya ile gerçek bir dünya arasında gidip gelmektedir. Kitabın kahramanı ile maceralara atılır. Kitabı elinden bırakamaz ve romanın kahramanına âşık olur. Romancı ile tanıştığında kitaptaki kahramanın kendisi olduğunu öğrenir ama karşısında yaşlı bir adam bulunca kitaba olan düşkünlüğü azalır. Ama Romancı ona diğer erkekler gibi davranmıyor. Kişiliğinize saygı duyar. İkisi arasında bir dostluk gelişir. Romancı aslında Filiz’e âşık olmuştur ama bu duygularını kalbine gömmüş ve birlikte çalışmasını sağlamıştır. Filiz, Maşa ile olan işini bırakır. Girdiği tüm ortamlarda erkeklerin dikkatini çeken Filiz, “Dokumacı”nın da ilgisini çekemez. Hatta sert sözlerinden kurtulmak için daha çok uğraşır. Ancak Filiz’in sınıf bilinci yavaş yavaş gelişir. Önce sendikayı sandıkla karıştırırken, “emeğini satanın işçi olduğunu” öğrenir. Dokumacı’nın da desteğiyle dışarıdan ortaokula gitmeyi düşünür ve daktilo kursuna başlar. Maşa her zaman Filiz’in babasının yanındadır. Karısından boşanma davası açar. Öte yandan Dokumacı’nın her gün yolunu kesmesini ve Filiz’i görevden almasını istiyor. Babası Filiz’i sendikadaki işine ve daktilo kurslarına göndermemeye başlar. Filiz kurtuluş olmadığını görünce tentür içerek intihar eder. Bu olayı gazetede okuyan Dokumacı, hastaneye koşar ve o güne kadar göstermediği aşkını Filiz’e açar.
Bir Filiz Vardı – Kitap Açıklaması
İnsanı tanımak ve her türlü zayıflığına rağmen onu sevebilmek için okunması gereken bir yazar olan Orhan Kemal, Bir Filiz Vardı’da küçük dünyaların içine kıstırılmış insanların umutlarını, beklentilerini ve düşlerini anlatıyor. Kendisiyle aynı rüyaların peşindeki binlerce kızdan bir olan Filiz, yoksul bir mahallenin içinde sıkışmışlığın kurbanı olmamak için çırpınırken, kendisine benzeyen hayatlar hakkında da çok şey anlatıyor okurlara.
Orhan Kemal’in kitapları bir okurun hayatta rastlayabileceği o çok nadir hazineler arasında yer alır. Çok az yazar okurunun dünyasında onun kadar iz bırakır, okurunu onun kadar biçimlendirir. Orhan Kemal umudu ve iyimserliği yeniden kazanmamız için yol gösterir bize. Edebiyatımızın en değerli ustalarından biri olan Orhan Kemal’in kitaplarını yayımlamaktan onur duyuyoruz.
