Kaplumbağalar – Fakir Baykurt
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Fakir Baykurt |
| Yayınlanma Tarihi: | 1967 |
| Yayınevi: | Literatür Yayıncılık |
Karakterler
Eğitmen Rıza: Tozak köyünün öğretmenidir. Bu köyde doğup büyümüştür. Atak aklı başında, cesur ve bilgili bir insandır. Köylüye yardım etmeye çalışır.
Kır Abbas: Tozak Köyü’nün ileri gelenlerindendir. Cesurdur ve yenilgiyi kabul etmez. Çalışkan ve merhametlidir. Eğitmen Rıza’nın en büyük destekçisidir.
Battal Bey: Köy muhtarıdır.
Hamdi Bey: Kasabalı bir memurdur.
Cennet Hanım: Kır Abbas’ın karısıdır.
Yusuf: Kır Abbas’ın oğludur.
Senem Hanım: Kır Abbas’ın gelinidir.
Konusu
Kaplumbağalar sembolize edilerek köy sorunlarının ve gerçeklerin anlatıldığı bir romandır. Tozak adlı çorak bir köyde, köylülerin alın teriyle oluşturduğu bağlara devletin el koymasıyla köylülerin dertleri anlatılır.
’Roman, her türlü teknik ve elektronik araçların büyük gelişmeler gösterdiği ve üretkenliği alabildiğin arttığı bu dünyada, yiyeceği yıllık zahireyi, yanıp kül olmuş topraklardan parmaklarıyla toplamaya çalışan ve varlığını sürdürebilmek için istekle üreten Türk köylüsünün hayatından kesittir.’
Kaplumbağalar Özeti
Olaylar Ankara’ya 100 km, Kızılırmak’a 15 km uzaklıktaki Tozak köyünde geçmektedir. Bu yoksul ve çorak köyde Alevi gelenek ve kültürü halen devam etmektedir. Ama köy topraksız, susuz, her türlü imkândan yoksun bir köydür. Üzüm büyümez. Bu olaylar gelişirken Eğitmen Rıza bir öneride bulunur. Tozak’ın kuzeyindeki ova alanı bağa dönüştürülebilir. Bütün köy halkı ve Rıza, beş altı ay içinde çorak, taşlı, susuz araziyi bağa çevirerek canla başla çalışır. Bağ o kadar verimli ki köyün hem şarap hem de üzüm ihtiyacını karşılayabiliyor. Köy eski neşesine kavuşur. Köylünün Purluk dediği bağa kaplumbağalar akın etmeye başlar. Çünkü hayvanlar bu yeşilliğe sığınarak güneşin yakıcı etkisinden kurtulmuş oluyor. Kır Abbas, yaşına rağmen hiç para almadan bağın imarında çalışır.
Bir akşam, havadan siyah bir şey köyün üzerine düşer. Düşen şey meteorolojik gözlem aracıdır. Köylü bu yabancı cisimden çekinir ve korkar. Bu nesneyi okulun bir odasına kilitlerler. Ertesi gün kadastro komisyonu köye gelir ve herkesin malını ölçüp bastıktan sonra köye gidecektir. Köylü, komisyon üyelerine temkinli davranır. Beklenmedik bir şey olur ve üyeler Purluk’taki bağın devlete ait olduğuna karar verir. Köylü, bağın kendilerine ait olduğunu ispatlamaya çalışsa da başarılı olamaz ve komisyon üyeleri gerekli işlemleri yaparak raporu hükümete iletir. Böylece devlet ile köylülük arasında bir çatışma başlar. Köylü cahil ve zayıftır. Devletle baş edemez. Purluk arazisi nedeniyle Tozaklılılara devlet ev başına yüksek bir kira dayatırır. Köylüler avukatlara, hâkimlere, memurlara giderler ama sonunda güçlükle işledikleri tarlalarını bozarlar. Köydeki bütün sığırları tarlaya sürerler. Yeşil alan yenilendi. Kaplumbağalar daha önce olduğu gibi güneşin yakıcı alevleri altında kaldı. Onlar da köyü terk ederler. Kir Abbas, yeni doğan torununun adını Yeşer koyar ama devlete gücenir. Rıza köy okulunda hayatına devam etmektedir.
Kaplumbağalar – Kitap Açıklaması
Tozak köyü şu koca yeryüzünde, kıyıda köşede kalmış bin yamalı bir yoksul yorganı, alabildiğine kurak, bakımsız, unutulmuş. Ahalisi desen günümüz köylüsü: Hâlâ devletten medet uman, “Hökümetimiz en iyisini bilir” diyen, cahil, kaba saba ama bir o kadar çalışkan, sahici ve vicdanlı. Köyün Eğitmen Rıza’sı, Muhtar Battal’ı ve akıllı delisi Kır Abbas’ı gün olur akıl yürütür, el ele verir, köylüyü de peşine takıp bir bağ kurar, hem de taşlı bir tarlada, bin bir emekle, özveriyle ve gece gündüz çalışarak. Tam ağızları üzümlerle tatlandı, yürekleri umutla doldu derken, hiç ummadıkları bir anda hükümetin tokadını yerler… Ama ne tokat! Bir anda, bürokrasinin çarkında bir çapak olup çıkarlar. Hak hukuk ararlar aramasına ama neyin hakkı, neyin hukuku?
Mazimizde yer etmiş ama bugün hala varlığını sürdüren sorunlara değinen, yalın ama zengin bir dille yazılmış, özgün ve aydınlık bir edebiyat eseri olan Kaplumbağalar, yaratıcı ülkemiz köylüsünün olduğu kadar, onun bürokrasi karşısındaki çaresizliğinin ve cehaletinin de hikâyesini anlatıyor.
(Tanıtım Bülteninden)
