Fatih Harbiye – Peyami Safa
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Peyami Safa |
| Yayınlanma Tarihi: | 1931 |
| Yayınevi: | Ötüken Neşriyat |
Karakterler
Macit: Batı yaşamına meyilli, temiz, bakımlı, kibar, yeni nesil gençliği temsil eden bir karakterdir. Batı yaşamına uygun bir ortamda yaşayan, sadece eğlenmek için Neriman’la birlikte olan bir insandır.
Neriman: Fatih’te yetişen ve bu semtin geleneksel kültürü içinde yetişen Neriman, romanın başlangıcından bir süre önce Avrupai bir yaşama talip olmaya ve bu yolda yaşayan Macit ile seyahat etmeye başlamıştır. Diğer yandan yedi yıldır birlikte olduğu Şinasi ile de birlikteliği vardır.
Şinasi: Neriman’ın sevgilisidir, Fatih’in kültür ortamında büyümüş, iyi bir eğitim almış, köklü bir kişiliğe sahip ve yetişme koşullarından memnundur. Kemençe çalmayı seven, az konuşan, kararlı ve sağlam bir karaktere sahip saygılı bir gençtir.
Faiz Bey: Ney çalmayı seven, eski kültürü temsil eden Mesnevi, Rubai, Gazali ve Farabi okuyan eğitimli bir babadır. Emekli Üsküdar Eğitim Evrak Müdürüdür. Faiz Bey kızına son derece düşkün ve sessizdir.
Gülter: Faiz Bey ve ailesinin uzun yıllardır hizmetçisi olan ve Faiz Bey’in sözünden çıkmayan bir karakterdir.
Konusu
Geleneksel değerlere sahip bir mahallede büyüyen muhafazakar bir ailenin kızı olan Neriman’ın geleneklerinden kopmaya başlaması, kültürel erozyona uğraması ve batılı yaşamına kapılarak batılı yaşama dönüşmesi üzerine kurgulanmış bir romandır.
Fatih Harbiye Özeti
Darülelhan’da (bugünkü konservatuvar) lavta dersleri alan Neriman, babası Faiz Bey’in çok sevdiği Şinasi ile yedi yıldır birliktedir ve herkes ikisinin evlenmesini beklemektedir. Ancak son aylarda Neriman eve gece geç saatlerde gelmeye ve Macit adında bakımlı Avrupalı bir adamla çıkmaya başlamıştır.
Macit’in Neriman’ı baloya davet etmesi romanın ana temasıdır. Baloya gitmek için babasından para istemek zorunda kalan Neriman, ailesinin yaşadığı zorlukları bildiği için Faiz Bey’i ikna etmeye çalışır ve ona olabildiğince iyi davranarak istediğini elde etmeye çalışır. Bu sırada Şinasi, Neriman’ın yaşadığı değişimleri, neden eskisi gibi olmadığını anlamaya çalışır, ancak sakin doğası gereği beklemekten başka bir şey yapmaz.
Bir süre sonra Şinasi, Neriman’a Avrupalı bir hayat yaşamak istediğini ve kendisi gibi birine değil, Macit gibi bir “şövalyeye” ihtiyacı olduğunu söyler ve Neriman’ın sinir krizi geçirir. Kızının bu halini gören Faiz Bey, onu hemen Şinasi ile evlendirmeye karar verir ama Neriman kendisi, onun yaşındaki genç kızların böyle yaşamadığını ve bu şekilde mutlu olamayacağını söyleyerek birkaç ay izin ister. Bu konuşma sırasında babasına da balodan bahseder ve babasından Şinasi ile baloya gideceği yalanını söyleyerek izin almayı başarır. Faiz Bey kızının baloya gitmesi için gerekli masrafları karşılamaya çalışırken Neriman isteksizce baloya Şinasi’yi davet eder.
Olayların seyrini değiştiren şey, Neriman’ın amcasının Avrupalı kızlardan dinlediği bir hikâyeyedir. Kuzenlerinin tanıdığı bir Rus kızı, zengin ve lüks bir hayat yaşayan başka bir adam için sevdiği adamı terk eder, ancak daha sonra pişman olur ve mutsuzluktan intihar eder. Bu hikâyeyi duyduktan sonra baloya gitmekten vazgeçen Neriman, Macit’in aslında sahte bir insan olduğunu ve gerçekten sevdiğinin Şinasi olduğunu anlar. Roman Neriman’ın babasına baloya gitmekten vazgeçtiğini ve Şinasi ile evlenmek için aylarca beklemeyeceğini söylemesiyle biter.
Kısa Bilgiler
- Fatih-Harbiye, Peyami Safa tarafından kaleme alınan, 1931 yılında basılan roman.
- Yazar romanında modern bir hayatla ve eski değerlere bağlı bir hayat arasında bocalayan Neriman’ın hikâyesini anlatmaktadır.
- Roman 1990 ve 2013 yıllarında aynı adla televizyon dizilerine uyarlanmıştır.
Fatih-Harbiye – Kitap Açıklaması
Darülelhan’ın (Konservatuvarın) alaturka kısmında ud eğitimi alan Neriman, mensup olmakla iftihar ettiği Doğu kültürünü çok seven babası Faiz Bey’le on beş yaşından beri Fatih semtinde oturmaktadır. Yine bu semtte tanıştığı, babasına çok benzeyen ve Darülelhan’da kemençe eğitimi alan Şinasi ile yedi yıldır nişanlıdır. Bütün mahalle, tahammül sınırlarını zorlayan bu nişanlılık ilişkisinin evlilikle bitmesini beklemektedir. Ancak Neriman’ın Darülelhan’da tanıştığı Macit, onun içinde yer etmiş Batılı bir hayat yaşama isteğini uyandırır. Neriman, Beyoğlu’nda, Harbiye’de yaşanan ışıltılı hayat tarzına imrenerek yaşadığı muhitten, evlerinden, babasından, Şinasi’den ve hatta doğuyu temsil ettiğini düşündüğü kedisinden bile nefret etmeye başlar. Tramvay yoluyla birbirine bağlanan ama birbiriyle bağdaşması mümkün olmayan iki semt, Fatih ve Harbiye, aynı coğrafyada yaşanan bir kültür ve zihin geriliminin cepheleridir. Türk edebiyatının en üretken kalemi Peyami Safa, televizyon dizilerine de konu olan Fatih-Harbiye romanında toplumumuzun yaşadığı asrîleşme (çağdaşlaşma) sancılarına eşyalar, şahıslar, kurumlar ve mekânlar üzerinden ayna tutmaktadır.
(Tanıtım Bülteninden)
