Halime Kaptan – Rıfat Ilgaz
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Rıfat Ilgaz |
| Yayınlanma Tarihi: | 1972 |
| Yayınevi: | Çınar Yayınları |
Karakterler
Temel Reis: Cideli eski bir kaptandır. Yıllarca Karadeniz’in birçok yerine seferler düzenlemiştir. Oğlu Sabri savaş nedeniyle askere gider. Evinin ihtiyaçlarını karşılamak için bir kez daha sefere çıkar. Sefer sonunda hastalanarak ölür.
Halime Kaptan: Temel Reis’in gelini ve Sabri’nin karısıdır. Evinin ve ahırının ihtiyaçlarını karşılarken Temel Reis’in vefatından sonra geçimini denizden sağlamaya başlar. Ayrıca kurtuluş Savaşı için mühimmat kaçakçılığı yapanlardan biri olur.
Sabri: Temel Reis’in oğlu, Halime’nin kocası ve Memiş’in babası.
Memiş: Halime ve Sabri’nin 7 yaşındaki oğulları.
Bekir: Temel Reis ve Halime Kaptan’a tayfalık yapan on üç yaşında Halime’nin kız kardeşinin oğludur.
Zeynel: Temel Reis ve Halime Kaptan’a tayfalık yapar. 17 yaşındadır.
Halil: Temel Reis ve Halime Kaptan’a tayfalık yapan çocuklardan biridir.
Ali Efendi: Köyün muhtarı.
Çipil Reşit: Şube Reisi Haşim Bey tarafından görevlendirilen köy korucusudur.
Halit: Azılı bir asker kaçağıdır.
Konusu
Cideli Temel Reis’in gelini Halime Kaptan’ın kaptan olarak ortaya çıkış hikâyesi anlatılıyor.
Türk Kurtuluş Savaşı’nın, elinde silah olan tüm erkeklerin cepheye gönderildiği yıllardır. Köyde sadece yaşlılar, kadınlar ve çocuklar kaldı. Herkesin tuza, şekere ve ekmeğe hasret kaldığı yıllarda evinin ihtiyaçlarını karşılamak için sefere çıkan Temel Reis yolda hastalanarak hayatını kaybeder. Oğluyla yalnız kalan Halime, evinin geçimini sağlamak için babasının teknesiyle açık denizlere açılarak erkek kılığına girer, oğlu ve iki mürettebatıyla Karadeniz’in dalgalı sularında savaşmaya başlar.
Halime Kaptan Özeti
Temel Reis, hastalığı nedeniyle hareket etmekte zorlanmaya başlar. Torunu ve gelininin yardımıyla bir şeyler yapmaya çalışır. Savaş yıllarında köyde büyük bir kıtlık yaşanır. İnsanlar yiyecek ekmek bulamaz hale gelir. Bir süre hastalandıktan sonra işini bırakamayan Temel Reis ayağa kalkarak denize açılır ancak bu yolculuk sırasında hayatını kaybeder. Halime, küçük oğluyla yalnız yaşamak zorunda kalır. Bir gece kapı çalar. Kocası Sabri’dir. Sabri, askerden kaçtığı için Halime tarafından eve götürülmez. Halime, Sabri’den askeri şubeye gidip teslim olmasını ister.
Temel Reis’in ölümünden sonra teknesi boş kalır. Halime, çalışmanın gerekliliğine inanır ve kayınpederinden kalan işi yapmaya başlar. Savaş yıllarından beri Karadeniz’de haydutlar da var. Bir savaş sırasında haydutlar tarafından esir alınırlar. Zorla Rusya’ya götürülürler. Erkek kılığına giren Halime Kaptan kendini belli etmez. Haydutlar, Rusya’dan kendi hesaplarına tuz getirmelerini isterler. Halime Yüzbaşı kabul etmek zorunda kalır. Ancak sonunda kaçarak köylerine geri dönerler. Karadeniz’de böyle haydutlar olduğu gibi Rumların oluşturduğu çeteler de vardır. Bu çeteler Türklerden silah çalıp kendi mücadelelerinde kullanırlar. Bir keresinde Halime Kaptan’ın teknesine saldırırlar. Ancak Halime Kaptan ve ekibi yara almadan kurtulur.
Öte yandan Halime’nin kocası Sabri, kendisine gösterilen tepki üzerine tekrar askere giderek savaşa katılır. Halime Kaptan denizcilik öğrendi ve Karadeniz’de büyük işler yapmaya başlar. Mustafa Kemal’in Anadolu’da başlattığı Milli Mücadele’yi desteklemek için silah taşımaya başlar. Bu işi yaparken birçok tehlikeyle karşı karşıya kalmasına ve birçok saldırıya maruz kalmasına rağmen hepsini başarıyla atlatır. Halime Kaptan, Karadeniz’in azgın sularına, korsanlara ve haydutlara karşı savaşarak ve İnebolu’ya mühimmat taşıyarak bir efsane olur. Bir kadın bunları yaparken kavga eden erkeklere cesaret verir. Nitekim o bölgenin komutanı Halime Kaptan’ı tebrik ederek, kocasının yeniden asker olmasını sağlamakla kalmadığını, aynı zamanda büyük başarılar ve kahramanlıklar elde ettiğini de belirtir.
Halime Kaptan – Kitap Açıklaması
Rıfat Ilgaz’ın unutulmaz eseri Halime Kaptan, yeni kapak tasarımı ve gözden geçirilmiş yeni baskısıyla Çınar Yayınları’nca yeniden yayımlandı.
Rıfat Ilgaz, tarihte örneğine az rastlanan bir kahramanın hikâyesini anlatıyor Halime Kaptan’da. Bir kadın kaptanın fırtınalar, azgın dalgalar ve korsanlarla mücadele ederek İnebolu’ya cephane taşımasının romanıdır bu.
Kurtuluş Savaşı yılları… Eli silah tutan bütün erkekler cepheye gönderilmiştir.
Köyde yalnızca yaşlılar, kadınlar ve çocuklar kalmıştır. Herkesin tuza, şekere, ekmeğe hasret kaldığı o günlerde Halime geçimini sağlamak için sandalla Karadeniz’e açılır. Erkek kılığına girerek oğlu ve iki tayfasıyla çıktığı ilk seferinde bin bir zorlukla mücadele eder. Bu zorluklar onu yıldırmaz; Karadeniz’e tutkuyla bağlanır Halime…
Halime Kaptan, Türk kadınının ülkesi için denizlerde verdiği mücadelenin ve Kurtuluş Savaşı’na cephane kadar, dalga dalga “umut” taşımasının da bir belgeselidir.
(Tanıtım Bülteninden)
