Duman – Turgenyev
Karakterler
Grigori Mihayloviç Litvinov: Soylu sınıfa mensup bir annenin ve tüccar sınıfından emekli bir memurun oğludur.
İrina Pavlovna Osinin: Prensin 17 yaşındaki, güzelliğiyle herkesi kendine hayran bırakan kızı.
Konusu
Litvinov bir köyde büyümüş ve büyük şehre çıkmaya çok alışık değildir. İrina denen çok güzel bir kıza âşık olur. İrina’da Litvinov sever. Tam nişanlanacakken üst düzey bir subay irina’ya aşık olur. Ve artık irina’nın annesi Litvinov kendilerine uğramasını istemez. İrina annesinin baskısı ile gönülsüz de olsa bu paralı subay ile evlenerek şehre taşınır. Daha sonra Litvinov’ da üniversite kazanır. Şimdi evli olan İrina ona çiçek yollar ve onu sevdiğini söyler. Ne var ki Litvinov kadın evli olduğu için onunla beraber olmaz. Daha önce ret ettiği teyzesi kızı ile evlenir. Hem Litvinov hem de İrina mutsuz da olsalar yaşarlar.
Duman Özeti
Grigori Mihayloviç Litvinov, asil bir annenin ve emekli bir tüccar memurunun oğludur. Yükseköğrenimine kadar köyde büyüyen Litvinov, Moskova Üniversitesi’ne girdiği yıl annesini verem nedeniyle kaybetmiştir. Öğrenci evinin yakınında yaşayan ve babasının büyük nezaketinden etkilenen, gözden düşmüş bir prens olan Pavel Vasilyevich Osini’nin evine sık sık gitmek Litvinov’un alışkanlığıydı. Güzelliğiyle herkesi büyüleyen prensin 17 yaşındaki kızı Irina Pavlovna Osini, Litvinov’u bu eve çeken en önemli sebeptir. Bazen sessizce yanına oturarak derslerini kaçırmasına neden olan bu tutkusu birkaç ay karşılık bulmaz. Tam ümidini kesmek üzereyken Irina’nın kendisine sırılsıklam âşık olan bu gence verdiği cevap gencin ayaklarını yerden keser. Moskova’yı terk etmek ve yoksulluktan kaçmak için sınırsız hırsı olan Irina, Litvinov’un okulunun devam etmesi gerçeğiyle sürekli çelişki içindedir ancak ani bir olay genç çifti 10 yıl ayırır. Litvinov’un büyük ısrarı ve ailesiyle birlikte Moskova’da düzenlenen büyük asalet balosuna giden Irina, güzelliği ve zarafetiyle tüm saray mensuplarının dikkatini çeker. Bu ilgiden yararlanmak isteyen Praskovya Danilovna Osini’nin kardeşi Kont Reyzenbah, Irina’yı Petersburg’a götürmek ister. Irina, Litvinov’dan ayrılmanın acısını çekse de bu teklifi kabul eder. Litvinov da bu olaydan sonra üniversiteden ayrılarak babasının köyüne gider. Irina’nın Petersburg sosyetesinde yükseldiği haberi, köyünde işsiz, kimseyi görmeden yaşayan Litvinov’un kulağına gelir. Kalbi kırık ve kaybolmuş genç adam, Kırım cephesinde tifüs hastalığına yakalanınca, kendisi için en uygun işin yaşlı ve kimsesiz babasının idare edemediği çiftliği işletmek olduğuna karar verir. Tarım ve teknoloji öğrenmeyi amaç edinmiş ve bunun için Almanya, Belçika ve İngiltere’de uzun araştırmalar yapmıştır. Hayallerini gerçekleştirirken kendisine hayat yolunda eşlik edecek olan akrabası Tatyana Petrovna Şestova ile nişanlıdır.
Takvimler 1862 yılını gösterdiğinde Litvinov, sosyetenin uğrak yeri Baden-Baden’de nişanlısı ve teyzesini beklerken vakit geçirmek için gittiği Weber Café’de Moskova’dan arkadaşı Rostivlav Bambayev ile tanışır. Bambayev, Litvinov’u akıl hocası, lider olarak gördüğü Stephan Nikolayevich Gubarev ile tanıştırmakta ısrar ediyor. Gubarev’in otel odası, kanaat önderi olarak seçtikleri bu adamdan yararlanmak isteyenlerin tartışmalarıyla iyice kızıştı. Litvinov çok şey söyleyen ama hiçbir şey söylemeyen bu kakofoniden kaçar ve odasına döner. Balodan önce Irina’ya verdiği ay çiçeğini penceresinde görünce hizmetlisinden bu çiçeğin iyi giyimli bir Rus kontesinden geldiğini öğrenir ve düşüncelere dalarak uykuya dalar. Ertesi sabah, uzun bir yürüyüşün ardından Eski Kale’de Irina ve genel eşi Valerian Vladimirovich Ratmirov ile tanışır. Bu karşılaşmalar zamanla gizli buluşmalara dönüşür. Şehre gelen Tatyana Petrovna, nişanlısındaki değişiklikleri fark etti ve ayrıldılar. Irina, Litvinov’a artık ondan ayrı kalamayacağını, içinde bulunduğu bu sahte dünyadan kurtulmak istediğini söyleyince Litvinov kolları sıvar ve kaçış planları yapar. Ancak planlarını gerçekleştiremeden Irina’dan bu hayalin mümkün olmadığını, hayatından çıkamayacağını ancak ondan uzak kalamayacağını belirten bir mektup alır. Irina mektuba, kocasıyla birlikte Petersburg’a gelirlerse ona bir iş bulacaklarını ekledi, gelmesi için yalvardı ve onu zayıf yönleriyle kabul etmesi için yalvardı. Yaşadığı büyük hayal kırıklığıyla sarsılan Litvinov, artık hiçbir bağlantısının kalmadığı bu şehri hemen terk eder ve köyüne döner. Artık tüm dikkatini bunca yıl öğrendiklerini çiftliğinde uygulamaya veren Litvinov, üç yılın sonunda kendi çiftliğine yakın bir yerde yaşayan Tatyana ve teyzesi Kapitolina Markovna Shestova’yı ziyaret eder ve af diler.
Duman – Kitap Açıklaması
Gerçekle şiir, gözlemle düşsel bilgiyi harmanlayan Turgenyev, yazınsal kurgusu ve sanatsal estetiğiyle Rusya’nın en iyi yazarlarından biri olmaya hak kazanmıştır; hatta bir söylentiye göre, Çar II. Aleksandr, onun yazdıklarından o kadar etkilenmiştir ki, tahta çıktığında, köleliği kaldırmıştır. Yazınsal malzemesini ülkesinin çöken sınıflarından devşiren yazar, bu yazıyla Devrim öncesine de bir ayna tutmuştur. Duman adlı bu yapıtında ise, yurdundan uzak bir delikanlının savruluşlarını, hüznünü ve arınmasını öyküler; aşk dostluk gibi değerleri sorgular, sıcak bir Çehov havasıyla yanıtlar arar…
