Doğunun Limanları – Amin Maalouf
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Amin Maalouf |
| Yayınlanma Tarihi: | 1996 |
| Yayınevi: | Yapı Kredi Yayınları |
Karakterler
İsyan Kitapdar: Hayatını anlatan kişidir. Annesi Ermeni, babası Osmanlı soyundan birisidir. Irkçılık karşıtı, duygusal, munis bir adamdır.
Baba Kitapdar: İsyan’ın babasıdır. Otoriter, disiplinli bir o kadar medeni birisidir. Hayali çocuklarını devrimci olmalarıdır.
Nubar: İsyan’ın dedesidir. Öğretmen olan adamın hayatı, önce Adana’ya, oradan Beyrut’a, sonunda da Amerika’ya uzanır. Sevgi dolu birisidir.
Salim: Annesi onu doğururken ölür. Babanın bu durumla ilgili gizli kinini hissetmiş olan Salim, onu üzecek şeyleri yaparak bir nevi babasını cezalandırır.
Clara: İsyan gibi o da Fransa’da direniş hareketlerine katılan aktivist bir kadındır. İsyan’ın eşidir.
Nadya: İsyan ve Clara’nın kızlarıdır. Güçlü karakteriyle anne ve babasına benzer.
Konusu
Sevgileriyle bütün engelleri aşacaklarını düşünen iki insanın nefretin büyüklüğünün karşısındaki çaresiz kalışları romanın ana konusudur. Ayrıca farklı milletlerden, farklı topraklarda yaşayan insanların ırkçılığa maruz kalmaları, bu mağduriyete karşı çıkıp direnmeleri ve yaşanan acılar anlatılmıştır.
Doğunun Limanları Özeti
Yazar, Paris metrosunda yüzüne aşina olduğu yaşlı bir adamı takip etmeye başlar. Yaşlı adamı İkinci Dünya Savaşı sırasında Avrupa Direniş saflarında savaşmış, dönüşte de bir kahraman gibi karşılanmış bir fotoğrafta görmüştür. O yıllarda genç olan kahramanımız şimdi yaşlanmış fakat yüzündeki ifade hiç değişmemiştir. İkili bir süre sohbet ederler. Kahramanımızın ismi İsyan Kitapdar’dır. Yazarın ısrarlarına dayanamaz hayatını bütün içtenliğiyle anlatır.
İsyan Kitapdar’ın babaannesi Osmanlı soyundandır. 1915 Yılında Adana’da yaşanan olaylardan sonra baba Kitapdar, Ermeni arkadaşı Nubar ile birlikte Lübnan’a göç ederler. Kitapdar ailesi burada Osmanlı şehzadesi olarak el üstünde tutulur. Nubar’ın kızıyla evlenen Kitapdar’ın üç çocuğu olur: Kahramanımız İsyan, ablası İffet ve küçük kardeşi Salim. İsyan’ın annesi, Salim’i dünyaya getirirken vefat eder. Baba bu ölümün suçlusu gibi gördüğü Salim’e içten içe kinlenir. Çocukta büyüdükçe bu yükü hisseder, babasına olan öfkesini, kötü davranışlarıyla onu üzecek şeyler yaparak babasını kendince cezalandırır. İsyan babasının göz bebeğidir. Babası onun kendi ideallerini gerçekleştirecek birisi gibi yetiştirir. Devrimci birisi olmasını ister, İsyan’ın karakterinin buna uygun olmadığını hiç aklına bile getirmez. İsyan Kitapdar, babasının gölgesinden kurtulmak için Fransa’ya tıp eğitimine gider. İkinci Dünya Savaşı’nın Fransa’ya sıçramasıyla, İsyan kendisini direnişçilerin arasında bulur. Direnişe katılma sebebi Yahudilere yapılan soykırıma olan tepkisidir. Kod adı “Bakü” olan İsyan, kendisinin bile fark etmediği etkin rollerde yer alır. Savaşın bitiminden sonra herkes ondan bir kahraman gibi bahsedecektir. Direniş yıllarında tanıştığı Clara ile ilişkileri devam eder ve savaşın bitimiyle evlenirler.
İsyan ve Clara kah babasının evinde kah Clara’nın Hayfa’da yaşayan ve onun tek akrabası olan dayısının yanında kalırlar. İsyan, babası hastalandığında Clara’yı Hayfa’da bırakıp Lübnan’a geçer. Bu sırada Filistin’de Arap-Yahudi savaşı başlamış, iki sevgili sınırın iki yanında mahsur kalmışlardır. Hamile eşinin yanına gidememesinin üzerine bir de babasını kaybetmenin üzüntüsü İsyan’ı bunalıma sokar. Bu durumu fırsat bilen kardeşi Salim, mirasa konmak için İsyan’ı akıl hastanesine kapatır. İsyan burada yirmi yıl gibi uzun zaman geçirir. Bu arada kızı Nadya genç kız olmuştur ve babasının izini bulur. Sahte isimle girdiği akıl hastanesinde babasına kendisini tanıtmayı başarır. Nadya’nın onu buradan kurtarma ümidi, İsyan’ı hayata bağlayan neden olur. Aldığı ilaçları kimseye hissettirmeden azalttıkça zihninin eskisi gibi çalıştığını fark eder. İsyan en büyük direnişi hayata tutunarak gerçekleştirir. Başına gelen olumsuzluklara rağmen direnmekten asla vazgeçmez. Lübnan’da yaşanan çatışmalardan yararlanarak akıl hastanesinden kurtulmayı başarır. Fransa’ya gittiğinde eski devrimci arkadaşıyla Clara’ya haber gönderir. İsyan Kitapdar, Fransa’da Clara’yı beklediği zaman dilimi içinde yazarla karşılaşıp ona hayatını anlatır. İsyan ve Clara 28 yıl sonra nikâhlarının yapıldığı gün olan 20 Haziran’da tekrar aynı yerde buluşurlar.
Kısa Bilgiler
- Doğu’nun limanları, bir dönem Avrupalıların ticaret yaptıkları kentlere verdikleri isimdir.
- II. Dünya Savaşı’nda Filistin ve Lübnan’da yaşanan bölünmeleri anlatır ve Orta Doğu’daki olaylara üstü kapalı çözümler sunar.
Doğunun Limanları – Kitap Açıklaması
“Adana’da ayaklanmalar olmuştu. Kalabalık, Ermeni mahallesini yağmalamıştı. Altı yıl sonra çok daha büyük çapta olacakların provası gibi bir şeydi. Ama bu bile dehşetti. Yüzlerce ölü. Belki de binlerce.“
Can çekişen Osmanlı İmparatorluğu ve Beyrut ile Fransa arasında yaşamı sürüklenen İsyan. Doğunun Limanları bu yüzyılın başını, bir insanın trajik tarihinin içinden anlatıyor.
