Bugünün Saraylısı – Refik Halit Karay
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Refik Halit Karay |
| Yayınlanma Tarihi: | 2013 |
| Yayınevi: | İnkılap Kitabevi |
Karakterler
Ata Efendi: Evin babası.
Üftade Hanım: Evin annesi.
Feride: Ata Efendi’nin Kızı.
Atıf: Ata Efendi’nin Damadı.
Yaşar: Ata Efendi’nin teyze oğlu.
Ayşen: Yaşar’ın Kızı.
Rüştü: Ata Efendi’nin patronunun oğlu.
İsmail: İşyerinin kâtiplerinden.
Mesture Hanım: İsmail beyin hanımı.
Berin: Mesture hanımın kardeşi.
Deniz: Berin hanımın kızı.
Alımsız oğulları: Yaşar Beyin ortakları.
Sait Reşit Bey: Mısır elçisi.
Konusu
İstanbul’da yaşayan orta gelirli bir aileye, sonradan görme zengin bir akrabanın kızı olarak gelen bir kız çocuğu ve bu ailenin yargı değerlerini nasıl alt üst ettiğini konu alıyor.
Bugünün Saraylısı Özeti
Postacının evine bıraktığı, postacının bile nadiren ziyaret ettiği mektup evde şaşkınlık yaratır. Mektupta Ata Efendi’nin halasının oğlu Yaşar’ın kızını İstanbul’a göndereceği yazılıdır. Yanında üç yüz lira da gönderir. Böyle bir şeyi istemeyen Ata Efendi, evde oluşabilecek sorunlardan endişe etmektedir. Ancak zengin teyzenin oğlunun göndereceği para hiç de göz ardı edilecek bir meblağ değildir. Ayrıca kız güzelse evdeki huzurun kaçabileceğini düşünür.
Ama kız oldubitti olarak gönderilir. Ve evde beklenenden çok farklı bir kız belirir. Oldukça güzel olan kız, evdekiler dâhil birçok kişinin dikkatini çeker. Eve yeni bir gelir kaynağı da açılacaktır. Kızın geçimi için Yaşar’ın İstanbul’daki iş ortaklarından da para veriyorlar. Bu sırada Ata Efendi kıza âşık olur. Ata Efendi çalıştığı yerde güvenilir bir kişidir. Bir gün patronun oğlu Ayşen ile tanışır. Bu, Ata Efendi’ye iş başında bir büyüleyici özellik kazandırmıştır. Ata Efendi, patronu ve patronun oğluyla daha sık bir araya gelir ve patronun oğlu Rüştü kıza talip olur. Rüştü Ata Efendi ile yakın arkadaş olurlar. Ata Efendi terfi ettirilir. Rüştü onu bir yerde görürse Ata Efendi ve ailesi kimseye ödeme yapmazlar ve zenginler gibi yaşamaya başlarlar. Daha sonra büyükelçi Sait Reşit ile ilişkisi olan Ayşen yanlış bir karar verir ve büyükelçi ile evlenerek yurt dışına gider.
Ayşen bu ilişkiden memnun değildir ve Rüştü ve Ata Efendi onu geri almaya çalışır. Ayrıca kız evden çıkınca eski haline döner ve bozulur. Kız da geri dönmek ister. Evdekiler onu özlemişti. Ayşen döner. Patronun oğlu Rüştü ile evlenir. Böylece herkesin istediği son ortaya çıkar.
Bugünün Saraylısı – Kitap Açıklaması
“Hani, ilk gün otomobilin kapı tarafına büzülerek, dimdik, acemi ve ürkek, yarı ayakta duran Ayşen nerede? ‘İsterseniz Ayşe olurum,’ diyen, gözleri dolan, Düzceli kız gitmiş, yerine bu gelmiş. Bu? Rüştü’yü, Faruk Senai’yi, Mister Thomas’ı, milyonerleri emir kulu vaziyetine sokan şu durgun, duygusuz fettan…”
Bugünün Saraylısı, kendi halinde ve orta yaşını geçmiş olan Ata Efendi’nin Gedikpaşa’daki mütevazı evine, ilk defa göreceği yeğeninin gelmesiyle başlayan, saklı bir aşkın hikâyesini anlatıyor. Refik Halid Karay, karakterlerin iç çatışmalarını, gizli kalan duygularını, çıkar hesaplarını ve tutkularını titizlikle kaleme alarak, dönemden portreler ve mekânlarla bizleri 1940’lı yılların İstanbul’unda yaşanan bir aşkın derinliklerine taşıyor.
1888 yılında Beylerbeyi’nde Serveznedar Mehmed Halid’in oğlu olarak doğan Refik Halid’in anne tarafı Kırım Giraylarına dayanmaktadır; baba tarafı ise 18. yüzyıl sonlarında bir kolu Mudurnu’dan İstanbul’a göçen Karakayış ailesindendir. “Galatasaray Sultanisi” ve “Mekteb-i Hukuk”ta okuyan yazar, Meşrutiyet sıralarında gazeteciliğe başlamıştır. Kısa sürede hiciv yazılarıyla üne kavuşmuş, “Fecri Âti” edebiyat topluluğunun kurucularından olmuştur. “Kirpi” adıyla yazdığı taşlamaları ve siyasal yazıları sonucu İttihat Terakki hükümetince Anadolu’nun çeşitli illerinde beş yıl sürgüne gönderilmiş, ancak I. Dünya Savaşı’nın son yılı İstanbul’a dönebilmiştir. Dönüşünde Robert Kolej’de öğretmenlik, Sabah gazetesi başyazarlığı, iki kez Posta-Telgraf Genel Müdürlüğü yapan Refik Halid, bu süreçte “Aydede” mizah dergisini çıkarmıştır.
Siyasal yazıları ve görüşleri nedeniyle memleketten ayrılmak zorunda kalan yazar, Halep’e yerleşerek yayımladığı “Vahdet” gazetesindeki yazıları ve çalışmalarıyla Hatay’ın Türkiye’ye bağlanmasına katkıda bulunmuştur. 1938’de yurda dönen Refik Halid, dergi ve gazetelerde günlük yazılar yazmış ve 20 kadar roman kaleme almıştır.
Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e uzanan zaman dilimini, güçlü gözlem yeteneği ve dilinin zenginliğiyle farklı türlerdeki eserlerine taşıyan Refik Halid, Memleket Hikâyeleri’nde Anadolu gerçeğini; Gurbet Hikâyeleri ve Sürgün gibi eserlerinde, derin memleket hasretini edebiyatla buluşturmuştur. Yazarın, Ago Paşa’nın Hatıratı, Kirpinin Dedikleri gibi mizah eserlerinde; Bir Avuç Saçma, Makyajlı Kadın gibi kroniklerinde; Minelbab İlelmihrab ve Bir Ömür Boyunca adlı hatıratlarında, çok yönlü ve renkli anlatımı, sosyal-siyasal ortamın resimlendirilmesini sağlar. Anahtar, Nilgün, İki Cisimli Kadın, 2000 Yılın Sevgilisi, Bugünün Saraylısı gibi romanlarında ise sürükleyici kurgular içinde tasvir yeteneğiyle yaratıcılığını birleştirerek, genel olarak bireysel ilişkileri ve özel olarak da kadın-erkek ilişkilerini mekân-zaman boyutlarında derinlemesine ele alır, romanların geçtiği dönem ve mekânlara ait ince detaylara yer vererek anlatımını zenginleştirir.
18.7.1965 tarihinde İstanbul’da ölen yazar Refik Halid, muhalif kaleminin keskinliği, temiz İstanbul Türkçesi, renkli anlatımı, tasvir gücü ve yaratıcılığıyla, Türk edebiyatının en güçlü isimlerinden biridir. Yazar bütün eserleriyle yayınevimizdedir.
