Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı – Rasim Özdenören
| Tür: | Deneme |
| Yazar: | Rasim Özdenören |
| Yayınlanma Tarihi: | 1999 |
| Yayınevi: | İz Yayıncılık |
Konusu
Kitap, batı ve İslam; iki kültür arasındaki farklar neler? Batı, bizim gibi gelişmekte olan veya az gelişmiş toplumlara ne tür mesajlar veriyor? Bilim ve modernleşme kavramlarından ne anlıyoruz? Bu tür soruları anekdotlar sunarak eleştirir.
Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı Özeti
Kitap altı bölümden oluşur;
Birinci Bölüm
Batı dünyasının ve İslam dünyasının insana nasıl davrandığını anlatıyor. Bugün çoğu Müslüman kendi tarihini, hatta dinini Batı’nın tuttuğu aynadan izliyor. Ancak kendi kültürümüzde o kadar çok güzellik var ki. Bunların kıymetini bilmiyoruz. Kitapta da bahsedildiği gibi beyazların Kızılderilileri katletmesine ve topraklarından sürmesine rağmen bu toplumun hala direndiğini biliyoruz. Özellikle köle ticareti de vardı. Batı’da daha fazla ırkçılık. İslam toplumu daha hümanisttir. Peki, Batı’nın iyi ve kötü yanları neler? Batının iyi yönlerini mi alalım? Ülkeler bu ayrımı kendi kültürel değerlerine göre yapmaktadırlar.
İkinci Bölüm
Batı’ya bakış, Batı’da özel hayat, kapitalizm, bilim ve din karşıtlığı gibi temel kavramlara odaklanıyor. Özel hayata müdahale eden sistemlere Batı terminolojisinde totaliter rejimler adı verilmektedir. Peki, totaliter bir rejim olmadan özel hayata gerektiği ölçüde müdahale etmek mümkün müdür? Kişi kendi kendini denetleme konusunda özgür bırakılmıştır; Özgürlük uçurtmanın ipine benzer; eğer ip koparsa özgürlüğün anlamı kaybolur. Russell’ın verdiği örnekte olduğu gibi kilisedeki rahipler yıkanırken peştamal giyerler. Kilisede, farklı evlerde, farklı sokaklarda farklı davranışları eleştiriyor.
Üçüncü Bölüm
Hukuk kavramına odaklanır. Batı tarzı boşanma, suç ve ceza, aydınlar ve suç gibi. İstatistikler, hem Avrupa’da hem de Amerika’da boşanma vakalarının hızla arttığını ve çoğu insanın otuz kişilik gruplar halinde iki saat içinde boşandığını eleştiriyor. Günümüzde Batı toplumunu taklit eden Müslüman ülkelerde de boşanmalar arttı.
Dördüncü Bölüm
Türkiye’deki Batılılaşmanın yüzlerine değiniyor. Özellikle Ziya Gökalp, Peyami Safa ve Mümtaz Turhan’a yönelik eleştirilere yer veriyor.
Beşinci Bölüm
Avrupa taklidi örnekleri ve bu taklidin altında yatan bazı gerçekler yine alıntı yapılarak eleştirilmektedir. Mesela hayvanat bahçesi Batı medeniyetinin göstergelerinden biri olarak kabul edilirken bizim nazarımızda vahşeti simgeliyor. Batılı bir adam için maymun avlamakla Afrika’da insan avlamak arasında pek bir fark olmamalı. Amerika’da bugün bile siyah tenli olanlar insan sayılmıyor.
Altıncı Bölüm
Dostoyevski, Rousseau, Malthus, Kafka, Lawrence ve Camus gibi değerli bilgelerden alıntılar yaparak Batı toplumunu eleştiriyor.
Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı – Kitap Açıklaması
Batı ve İslam; iki kültür ve tefekkürün arasındaki farklar nelerdir? Batı dünyası hakkında azgelişmiş ülkelere hangi yanıltıcı imajlar verilmektedir? Türkiye’de Batı ve Batılılaşma konusu, çağdaşlık ve bilimsellik gibi kavramlardan ne anlaşılmalıdır? Batı uygarlığının paradoksları nelerdir? Özdenören, insanımız için özellikle bu dönemde yeniden incelenip düşünülmesi gereken bu benzeri birçok önemli konuyu büyük bir yetkinlikle tartışmaya açıyor.
