Biz – Yevgeni İvanoviç Zamyatin
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Yevgeni İvanoviç Zamyatin |
| Yayınlanma Tarihi: | 1924 |
| Yayınevi: | İş Bankası Kültür Yayınları |
Karakterler
D-503: Romanın kahramanı ve anlatıcısı olan D-503 bir matematikçi ve Tek Devlet’in diğer gezegenleri fethetmek için kullanmayı planladığı bir uzay gemisi olan Integral’in baş yapımcısıdır. I-330 ile tanışıp duygularını ve bireysel düşüncelerini deneyimlemeye başlayana kadar Tek Devlet’in sadık bir vatandaşıdır. Sadık bir vatandaştan isyancıya uzanan yolculuğu romanın ana konusunu oluşturur.
I-330: D-503’ü isyan ve duygularla tanıştıran gizemli bir kadın. Tek Devlet’i devirmeyi amaçlayan gizli bir topluluğun parçasıdır. I-330, bağımsızlığı ve Tek Devlet’in kurallarına meydan okuması ile karakterize edilir. D-503 ile olan ilişkisini isyan davasını ilerletmek için kullanır.
O-90: O-90, Tek Devlet kuralları uyarınca D-503’ün atanmış ortağıdır. D-503’e aşıktır ve ondan bir çocuk sahibi olmayı arzulamaktadır ki bu Tek Devlet’in kurallarına aykırıdır. O-90’ın karakteri, Tek Devlet’te bastırılan kişisel bağlantılar ve aile için insan arzusunu temsil eder.
R-13: Tek Devleti yücelten dizeler yazan bir şair olan R-13, D-503’ün arkadaşıdır ve O-90 ile de bir ilişkisi vardır. Karakteri, sanat ve yaratıcılığın devlete hizmet etmek için kullanılmasını temsil eder.
Hayırsever: Tek Devlet’in lideri olan Hayırsever, romanda tasvir edilen toplumda hayatın her yönünü kontrol eden totaliter rejimi temsil eder. Mutlak güce sahip olan uzak ve uğursuz bir figürdür.
S-4711: Tek Devlet’in gizli polisinin bir üyesi olan S-4711’in isyan için çalışan bir çifte ajan olduğu ortaya çıkar. Onun karakteri romana bir entrika ve gerilim unsuru katar.
Bu karakterler, etkileşimleri ve çatışmaları aracılığıyla, romanın merkezinde yer alan bireysellik, özgürlük ve devlet kontrolü temalarını keşfederler.
Konusu
Yevgeni Zamyatin’in “Biz” adlı romanının ana konusu totalitarizmin ve bireysel özgürlüklerin bastırılmasının eleştirisidir. Roman, devletin düşünce, yaratıcılık ve duygular da dahil olmak üzere hayatın her yönünü kontrol ettiği bir toplumun tehlikelerini araştırıyor.
Romanda tasvir edilen Tek Devlet’te vatandaşlar sayılara indirgenir, sürekli gözetim altında camdan evlerde yaşar ve günlerinin her dakikasını kontrol eden düzenli bir programı takip ederler. Hayırsever tarafından yönetilen hükümet, tedavi edilmesi gereken hastalıklar olarak gördüğü bireysel düşünce ve duyguları bastırır.
Başkahraman D-503, kendisini isyan, duygu ve bireysel düşünceyle tanıştıran bir kadın olan I-330 ile karşılaştığında kişisel bir dönüşüm yaşar. Bu durum onun Tek Devlet ilkelerini sorgulamasına ve nihayetinde rejime karşı başarısız bir isyanın parçası olmasına yol açar.
Dolayısıyla roman, mutlak devlet kontrolünün tehlikeleri, bireyselliğin bastırılması ve insan hayatında özgürlüğün, yaratıcılığın ve duyguların önemi üzerine bir yorumdur. Roman, totaliter bir rejim karşısında bireyselliğin ve kişisel özgürlüğün kaybedilmesine karşı uyarıda bulunur.
Biz Özeti
“Biz”, Rus yazar Yevgeni Zamyatin’in 1921 yılında tamamladığı distopik bir romandır. Roman, toplumun Tek Devlet olarak bilinen ve Hayırsever olarak bilinen bir figür tarafından yönetilen totaliter bir hükümet tarafından kontrol edildiği bir gelecekte geçmektedir. Hikaye, Tek Devlet’in diğer gezegenleri fethetmek ve akıl ve mantık felsefesini yaymak için kullanmayı planladığı bir uzay gemisi olan Integral’in baş yapımcısı ve bir matematikçi olan başkahraman D-503’ün günlük kayıtları aracılığıyla anlatılmaktadır.
Tek Devlet’te insanlar isimlerinden ziyade sayılarla tanınır ve yaşamları Saatler Tablosu tarafından dakikası dakikasına kontrol edilir. Sürekli gözetim altında tutuldukları camdan evlerde yaşarlar ve eylemlerine akıl ve mantık rehberlik eder, duygulara ya da bireysel düşüncelere yer yoktur. “Ben” kavramının yerini “Biz” almıştır ve bireyden ziyade kolektif olan vurgulanmaktadır.
D-503’ün hayatı, Tek Devlet’in kurallarını çiğneyen bir kadın olan I-330 ile tanışana kadar düzenli ve öngörülebilirdir. Kadın onu duyguların, isyanın ve Hayırsever’i devirmeye çalışan gizli bir topluluğun dünyasıyla tanıştırır. D-503, bu yeni deneyimlerin getirdiği suçluluk ve kafa karışıklığıyla mücadele ederken bile kendini I-330’a ve onun temsil ettiği özgürlüğe çekilmiş bulur.
D-503, I-330 ve isyancılarla daha fazla içli dışlı oldukça Tek Devlet’in ilkelerini sorgulamaya başlar. Toplumunda bir hastalığın belirtileri olarak görülen rüyaları ve hayal gücünü ilk kez tecrübe eder. Sonunda, Tek Devlet’te tehlikeli ve mantıksız olduğu düşünülen bir ruh geliştirme hastalığı teşhisi konur.
Roman, Tek Devlet’e karşı başarısız bir isyanla sonuçlanır. D-503, isyanın amacını ilerletmek için onu kullanan I-330 tarafından ihanete uğrar. Yakalanır ve beyninin hayal gücü ve tutkudan sorumlu bölümünü ortadan kaldırarak hastalığını etkili bir şekilde “iyileştiren” bir prosedür olan Büyük Operasyon’a tabi tutulur. Roman, artık iyileşmiş olan D-503’ün isyanın acımasızca bastırılmasına ve I-330 da dahil olmak üzere isyancıların infazına tanık olmasıyla sona erer.
“Biz” totalitarizmin bir eleştirisi ve bireysel özgürlük ve hayal gücünün bir savunusudur. Kolektif ile birey, akıl ile duygu ve özgürlük ile güvenlik arasındaki gerilimi irdeler. En etkili distopik romanlardan biri olarak kabul edilir ve George Orwell’in “1984” ve Aldous Huxley’in “Cesur Yeni Dünya” gibi diğer eserlerine ilham vermiştir.
Biz – Kitap Açıklaması
Bütün yerkürenin Tek Devlet’in egemenliği altına alınmasından bin yıl sonra uzay gemisi İntegral, başka gezegenlerdeki “yabani” varlıkları aklın boyunduruğu altına almak amacıyla kalkışa hazırlanmaktadır. Projenin mühendisi, tam da bu günlerde uygarlık merdiveninin alt basamaklarındaki potansiyel okurlar için yazmaya koyulduğu günlükte, Tek Devlet’teki yaşamı anlatır. Modern sanayi toplumu öyle bir noktaya varmıştır ki özgür irade artık mutsuzluk sebebidir ve yurttaşların yaşamları F. W. Taylor’ın geliştirdiği verimlilik sistemine dayanan matematiksel bir kesinlikle denetlenebilmektedir. Devasa Yeşil Duvar tarafından ilkel yabani dünyadan koparılan Tek Devlet’in yurttaşları sürekli yeniden seçilen Velinimet tarafından yönetilir. İsim yerine numaralarla çağrılır, birörnek giysiler giyip yapay yiyeceklerle beslenirler. Özel yaşamları ise yoktur. Aldous Huxley’nin Muhteşem Yeni Dünya ve George Orwell’in 1984 romanlarına esin kaynağı olan Biz, Zamyatin’e “karşı ütopyacı romanın babası” unvanını kazandırmıştır. İngilizce çevirisi 1924’te New York’ta yayımlanan roman, Sovyetler Birliği’nde ise ancak 1988 yılında okurla buluşabilmiştir.
(Tanıtım Bülteninden)
