Son Eseri – Halide Edib Adıvar
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Halide Edib Adıvar |
| Yayınlanma Tarihi: | 1913 |
| Yayınevi: | Can Yayınları |
Karakterler
Feridun Hikmet: Eşi ve çocukları ile Üsküdar da yaşayan bir yazardır.
Mediha: Feridun Hikmet’in eşi.
Şevket ve Nerime: Mediha ve Feridun Hikmet’in çocukları.
Asım: Mediha’nın eski eşi.
Kamuran: Asım’ın kız kardeşi olan bir ressamdır.
Konusu
Roman, ressam bir kadın sanatçı ile bir yazar arasında yaşanan yasak aşkı konu ediniyor.
Son Eseri Özeti
Yazar Feridun Hikmet, ailesiyle birlikte Üsküdar’da yaşıyor. Eşi Mediha, oğulları Şevket ve kızları Nerime ile bir sayfiye yerine gitmeye karar verir. Son zamanlarda kendini sıkışmış hisseden ve yazamayan Feridun Hikmet, sessiz bir yere çekilip yazmayı umuyor. Çamlıca’ya gitmeyi tercih ediyorlar. Feridun Hikmet ve ailesi, Çamlıca’da yürüyüş yaparken Mediha’nın eski eşi Asım’ın kız kardeşi ressam Kâmuran’a rastlar. Bu karşılaşma önce onları rahatsız eder. Ancak Feridun, Kamuran’ın gizemli cazibesine kapılır. Kamuran da duygularını karşılıksız bırakmaz. Kamuran’ın Feridun Hikmet portresi onları birbirine yaklaştırıyor. Kardeşi Asım’ın karısını alıp onu mutsuzluğa mahkûm eden bir adamla ilişki yaşamaktan korkan Kâmuran, firar etmiştir. Feridun onun izini sürer ve onu Berlin’de bulur. Almanya, Königssee’de göl kıyısında birlikte altı gün geçirirler. Feridun Hikmet, kızı Nerime’nin ölümü üzerine Almanya’dan döner.
Romanın ilk bölümü burada bitiyor ve yazışmalardan oluşan ikinci bölüm başlıyor. Feridun Hikmet’in Kâmuran’a yazdığı aşk mektubunun ardından Feridun Hikmet ve Asım Bey ile olan yazışmalarının ardından üçüncü bölümde Kâmuran, Feridun Hikmet’e aşkını itiraf ederek hayatını anlattı. Kısa bir süre sonra sanki göl kenarında geçirilen günlerin bedelini öder gibi Kâmuran zatürree olur ve ölür.
Romanın “Saadet Köşkü” başlıklı son bölümü, ölümünün ve geride bıraktığı tabloların tanıtılması ve tahlilini içerir. Her iki sevgili de son bir eser bırakıyor. Aşkları, sanatlarında her ikisi için de en önemli ilham kaynağı olmuştur. Feridun Hikmet’in eseri Son Eser romanı, Kâmuran’ın eseri ise Saadet Köşkü tablosudur. Halide Edib’in ikinci baskısında eklediği bu bölümde Ahmet Şerif adlı bir gazeteci, Asım Bey’le Kamuran’ın çalışmaları hakkında röportaj yapıyor. Kamuran’ın Saadet Köşkü’ne ek olarak “Ay Işığında Kaktüsler” adlı bir tablo daha yaptığı ortaya çıktı. Sadet Köşkü, Kamuran’ın ütopyasını gözler önüne seren bir eser; Kaktüsler ise hayatın somut gerçekliğini ifade eder.
Son Eseri – Kitap Açıklaması
“Artık hiçbir ıstıraptan ve azaptan korkmuyorum. ‘Nöbet saatin geçti, artık dinlen,’ diyecek ölüm borusu çalıncaya kadar insanlık vazifemi yapacağıma sana söz veriyorum Kâmuran. Ve bunu söylerken aşkımızın şimdi muhafızı olmaya lâyık olduğumu hissediyorum. Allaha ısmarladık, Kâmuran! Sana ithaf ettiğim ömrüm, bu Son Eserim[‘in] herhangi şaheserden fazla sana lâyık olduğuna eminim.”
Halide Edib Adıvar’ın 1913 yılında Tanin gazetesinde tefrika edilen romanı Son Eseri, yazarın erken dönem yapıtları arasında yer alıyor. Roman, ‘Bence yazmak, yaşamakla bir. Tıpkı baharda yapraklanan ağaçlar, tomurcuklanan çiçekler gibi,’ diyen ünlü romancı Feridun Hikmet’le genç kadın ressam Kâmuran’ın ümitsiz aşkını anlatıyor. Feridun Hikmet, karısını elinden aldığı Asım Bey’in, Kâmuran’ın ağabeyi olduğunu öğrenince önce içine kapanıyor, ama sonra aşkın coşkusu galip geliyor. Son Eseri, sağlam psikolojik çözümlemelerle dolu, önemli bir roman.
