Ago Paşa’nın Hatıratı – Refik Halit Karay
| Tür: | Hikayeler |
| Yazar: | Refik Halit Karay |
| Yayınlanma Tarihi: | 2017 |
| Yayınevi: | İnkılap Kitabevi |
Karakterler
Ago Paşa: Öğrendikleri yüzünden başına gelmeyen kalmamış olan bir papağandır.
Konusu
Ağago Paşa’nın Hatıratı’nda (1918) denemeler, Refik Halit’in siyasi hicivdeki ustalığını gösterir. Kitabın adı, önceki, bir papağan adıdır. Kendisine öğretilen sözleri tekrarladıkça sevilen, sonra birden susup satıp yenilerini öğreten papağanın hikâyesi konu edinir.
Ago Paşa’nın Hatıratı Özeti
Kitap kısa hikâyelerden oluşuyor. Kitabın ilk hikâyesi, kitabın adı olan “Ago Paşa’nın Hatırası”dır.
Ago Paşa, herkesin ismiyle karıştırıldığı gibi bir insan değil, tam tersine bir papağandır. Bir kuş dükkânında eğitim görür. Orada sahibi tarafından konuşmayı öğrenir.
Ago Paşa’nın sahibi o zamanlar ona haram olmayanı öğretir, o da öyle söyler. İnsanlar onu ilgiyle dinlerdi. Ama her şeyin bir sonu vardı. Ve kuş bunu anlayamaz. Bu sefer yine aynı şeyi söylemesine rağmen, söyledikleri yasaktı. Sonra bu sefer sahabeler polisle uğraşmak zorunda kalır. Sonra sahibi onu tavan arasına saklar. Olaylar geçince bu sefer ona ne söyleyeceğini öğretir.
Önce “yaşasın padişahımız’’ öğretildi. Sahibi ve kendisi yasaklanana kadar mükemmel bir hayat sürmüşlerdi. Ancak bu cümle yasaklanınca büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kaldılar. Daha sonra “Yaşasın özgürlük” öğretildi. Yine ilk başta herkes kuşun söylediklerine şaşırmıştı. “Yaşasın İttihat ve Terakki” diyerek yüzlerce insanı toplayıp kendilerine verdiklerini yedi. Gün geçtikçe bu da yasaklandı. Bu sefer “Yaşasın şeriat” öğretildi. Bu kuşu görenler kendi dillerine uygun olduğunu düşünmüşler ve ona tekrar yem vermişler. Yaşasın Mahmut Şefket Paşa” diye bağırıyordu. Bu yüzden Hareket Ordusu üyelerinden birine satıldı. İlk başta orada da rahattı.
Bir gramofondan:
-Kimdir onlar? Kimdir onlar?
-Hareket Ordusu!
Daha sonra sokaktan geçen bir lahana turşucusunun taklidini yaparak bunu
Kimdir onlar? Kimdir onlar?
-Hareket Ordusu!
-Lahana turşusu
Sonra bunu dedi diye onu oradan atmışlardı.
Bu böyle devam etti. Ago Paşa öğrendikleri ve ödüllendirildiği için acı çekti. Sonunda yeni bir cümle öğrendi. Bu, “Yaşasın Kuvayi Milliye” idi. Daha sonra bu da yasaklandı. Artık onlardan bıkmıştı. Çünkü her ne öğrettilerse, önce onu rahatlattı, sonra cezalandırdı.
Ago Paşa’nın Hatıratı – Kitap Açıklaması
‘Ah, o zamanki hanımefendilerin kibarlığı, o halayıkların güzelliği, o saz âlemleri ve helva sohbetleri! … Hoş, ezberlediğim o tesirli cümlenin sade bana değil, efendime de faydası dokunmuştu. Zamanın padişahı onu rütbe, mesnet ve servete gark etmişti; göğsü nişanlarla dolmuştu. Bana bile fahri olarak galiba bir unvan verilmişti ki artık sadece:
Ago! Ago! Diye hitap etmiyorlar, o çetrefil dilli, ince belli, sırma saçlı, narin, nazik, nazenin Çerkez kızları beni:
Ago Paşa! Diye çağırıyorlar, böyle okşuyorlar, böyle öpüyorlardı.’
İstanbul Türkçesini en güzel kullanan yazarlardan biri olan Refik Halid Karay, Ago Paşa’nın Hatıratı’nda mizahi bir bakış açısı ve üslupla 1920’li yılların yaşamını, geleneklerini, alışkanlıklarını anlatıyor.
Gönderen: Selcan Şemzadeoğlu
