Ayaşlı ile Kiracıları

Ayaşlı ile Kiracıları – Memduh Şevket Esendal

Karakterler

Romanda Anlatıcı dışında romana anlamsal katkıda bulunan 36 karakterin adı geçer. 18’i pansiyonda yaşayan, 18’i ise dışarıdan kişilerdir.

Anlatıcı: Yoksul bir çiftçi ailesinden gelme genç, aydın bankacıdır. Romanda anlatıcı olarak geçtiği için adı geçmez.

Halide: Pansiyonun hizmetçisidir. Dürüst, samimi ama görgüsüz bir kişidir.

Ayaşlı İbrahim Bey: Kastamonulu yaşlı bir tüccardır. Çalışkan, paraya düşkün, cahil, yer yer şefkatli yer yer acımasız biridir.

Fuat: İstanbullu genç bir şofördür. Ayrıca Faika’nın kocasıdır.

Fuat’ın annesi: İstanbullu yaşlı ev kadınıdır. Geçmişe özlem duyan, dedikoducu, kötü niyetli bir kadındır.

Faika: Ankaralı genç bir ev kadınıdır. Fuat’ın eşi ve Ayaşlı’nın da üvey kızıdır.

Haki: Devlet dairesinde memurdur. Ahlaki değerleri düşük biri karakterdir.

Turan: Haki’nin kumarbaz eşidir. Romanın anlatıcı ile de cinsel ilişki yaşar.

Şefik Bey: İstanbullu yaşlı bir tercümandır. Korkak, yalancı, sorumsuz, tembel bir kişiliğe sahiptir.

Hasan Bey: Kendisini içkiye vermiş Trakyalı bir iş adamıdır. Ayrıca anlatıcının hemşerisidir. Duygusal, dürüst, yardımsever birisidir.

İskender: Rusya’da eğitim görmüş Hemşinli bir fabrikatördür. Eğlenceye, kumara düşkün, hırslı, kibirli biri karakterdir.

Abdülkerim: Buharalı bir tüccardır. İş zekâsı gelişmiş ancak sorumsuz, duygusuz bir karakterdir.

İffet: İstanbullu genç bir ev kadınıdır. Abdülkerim’in eşidir. Düşüncesiz, zevksiz, sevgi anlayışı olmayan ve rahatına düşkün biridir.

Hüseyin Bey: Vanlı bir çiftçidir. İnatçı, zeki, bilgili, çalışkandır.

Raife: Halide’den sonra pansiyonda hizmetçilik yapan yaşlı İstanbullu kadındır. Kötü niyetli, dedikoducu, ikiyüzlüdür.

Ziynet: İzmirli genç bir kadındır. Ayrıca pansiyonda hizmetçilik yapan üçüncü kadındır. Temiz, konuşkan, gözüa çık, akıllı biridir.

Doktor Fahri: Anlatıcının en yakın dostu ve ayrıca sırdaşıdır.

Selime: Hasan Bey’in iyi eğitim almış dul kızıdır.

Rasim: Maliye’de çalışan genç adamdır. İyi eğiti görmüş, Halide’yi hamile bırakan gençtir.

Makbule Hanım: Ayaşlı’nın randevu evi işleten karısıdır.

Konusu

Cumhuriyetin ilk yıllarında Ankara’da bir banka memuru dokuz odalı bir daireye taşınır. Anlatıcı rolünü olan banka memuru, tesadüfen taşındığı bu yerde birlikte yaşadığı insanları ve tanık olduğu olayları anlatır.

Ayaşlı ile Kiracıları Özeti

Cumhuriyetin ilk yıllarında Ankara’da bir banka memuru dokuz odalı bir daireye taşınır. Köy muhtarı oğlu Ayaşlı İbrahim Bey tarafından devletten kiralanan bu daire, çeşitli nedenlerle Ankara’ya gelenler için oda kiralanmaktadır. Pansiyon olarak değerlendirilebilecek bu yerde birçok insan bir arada yaşar. Anlatıcı rolünü üstlenen banka memuru, tesadüfler sonucu taşındığı bu yerde birlikte yaşadığı insanları ve tanık olduğu olayları anlatır.

Anlatıcı burada yaşayan insanları yakından tanıdıkça, dedikodunun, çıkarcılığın, bencilliğin, sorumsuzluğun, para ve kumar düşkünlüğünün çevreye hâkim olduğunu görür ve kendini rahatsız hisseder. Dairedekilerin tamamına yakını yatılılardan Turan Hanım’ın odasında toplanıp kumar oynamak veya kumarbazları izlemek için uğraşırlar. Kumarda başrolü Turan Hanım, İskender Bey ve İffet Hanım üstlenirken, diğerleri onlara para kaybeder. Turan Hanım apartmanın merkezi olurken, İffet Hanım da bir salon kadınına dönüşür. Turan işi büyütüp ayrı bir evde kumarhane kurduğunda, İffet pansiyondaki kumarhaneyi işletme işini üstlenir, ancak apartmana kumar için gelen insanlardan biriyle dışarıdan kumar oynamak için gelenlerden biriyle ilişkisi olunca, kumar işini yürütemez. Pansiyonun hizmetçisi Halide de gayri meşru bir ilişkiden hamile kalır ve çocuk sahibi olmaya karar vererek yurdu terk eder. Pansiyonda yaşayanlar ölüm, cinayet, tutuklama ve boşanma gibi nedenlerle dağılırken, Anlatıcı, Ayvalık’ta yaşayan pansiyonerlerden birinin kızı Hasan Bey’in kızı Selime ile mutlu ve saygın bir evlilik yapar. Birlikte Adana’ya giderler. Ayaşlı, daireyi devletten yeniden kiralamaktan vazgeçer; Kocası tarafından terk edilen Faika Hanım ile ayrı bir eve taşınır. Ayaşlı kısa bir süre sonra ölünce daha önce felç geçirerek vefat etmiş olan Hasan Bey’in yanına bir mezara defnedilir.

Kısa Bilgiler

• Eser, 1989’da TV dizisi olarak uyarlanmıştır.
• Memduh Şevket Esendal’ın kitap olarak yayımladığı ilk romandır.
• Türk edebiyatının en önemli yapıtlarından biri sayılır.
• Eser, 1942’de CHP Roman Yarışması’nda beşincilik ödülü almıştır.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında yaşanan toplumsal değişiklikleri yansıtan, yalın dille kaleme alınmış bir romandır.
• Milli Eğitim Bakanlığının 100 Temel Eser listesinde yer alır.

Ayaşlı ile Kiracıları – Kitap Açıklaması

Memduh Şevket Esendal’ın Bütün Eserleri dizisinin ilk kitabı olan ‘Ayaşlı ile Kiracıları’, yazarın en önemli yapıtlarından biridir. 1946’da CHP Roman Ödülü’nü de alan yapıtta, Memduh Şevket Esendal cumhuriyetin ilk yıllarındaki Ankara’dan bir kesit sunar. Eğitimleri, uğraşları, dünya görüşleri farklı insanların ilişkilerini büyük bir ustalıkla sergiler. Romandaki kişilerde, dönemin bütün özelliklerini yansıtmaktadır. Memduh Şevket Esendal, bireysel öğelerden bir bütüne ulaşmanın en güzel örneğini vermektedir…

Sosyal Medyada Paylaş