Sahnenin Dışındakiler – Ahmet Hamdi Tanpınar
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Ahmet Hamdi Tanpınar |
| Yayınlanma Tarihi: | 1973 |
| Yayınevi: | Dergah Yayınları |
Karakterler
Sabiha: Modernleşen Türk kadınını simgeliyor. Çalışmalarında kadın hakları mücadelesine dikkat çekiyor. Tiyatroyla ilgileniyor. Romanın sonunda sahneye çıkan ilk Türk kadını olur.
Cemal: Romanın kahramanıdır. İstanbul’un işgal yılları, üniversite öğrencisi olan bu gencin gözünden anlatılıyor. Cemal, eserin diğer önemli kahramanı Sabiha’yı çok seviyor.
Süleyman Bey: Sabiha’nın babasıdır. İstek ve arzuları uğruna tüm servetini ve yakınlarını feda eden, Rusların İstanbul’da açtığı eğlence merkezlerine musallat olan bir kahramandır.
İhsan: Avrupa’da eğitim gören, kültürlü ve çevresinde aktif bir insan olarak tanınan, Ayrıca Tarih öğrenen bir karakterdir. Başlıca aktif rolü, İstanbul’daki Milli Mücadele’nin planlamacılarından biri olmasıdır.
Diğer Kahramanlar: Nasır Paşa, Kudret Bey, Muhlis Bey, Muhtar, Tevfik Bey’dir.
Konusu
Sahnenin Dışındakiler, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın buram buram tarih kokan, okuyucuya doyasıya İstanbul’u yaşatan muhteşem romanlarından biridir.
Roman Mahur, Beste ve Huzur’la bir üçlü oluşturur. 1950’de tefrika edildi ve 1973’te yayınlandı. Roman, Anadolu’daki Kurtuluş Savaşı ve İstanbul’daki aydınların yanı sıra, farklı halk kesimlerinden insanların farklı yaşamlarını ve bu mücadeleye katılımlarını konu alıyor.
Tanpınar, bu çalışmada Milli Mücadele döneminde İstanbul’da yaşanan olayları ve siyasi konuları ortaya çıkarmayı amaçlamıştır. Sahne Dışında ile kastedilmek istenen İstanbul’dur. Sahnenin içi, Kurtuluş Savaşı’nın yaşandığı Anadolu ve demirhanenin milliyetçileridir.
Sahnenin Dışındakiler Özeti
Cemal, üniversitede okumak için çocukluğunun geçtiği İstanbul’a yerleşir. Ancak İstanbul işgal altında olduğu için çocukluğunun güzel günlerinden hiçbir iz yok. Eskiden yaşadıkları evi ziyaret eder ve lise aşkı Sabiha’yı düşünür. Cemal İstanbul’dayken, kültürü ve bilgisi takdir edilen arkadaşı İhsan da yurt dışından İstanbul’a döner. Cemal, İhsan ve Sabiha çok sık buluşuyor. Cemal; İhsan ile Sabiha’nın yakınlaşmasından çok rahatsız. Sabiha çevresindeki insanlardan etkilenir ve kadın hakları üzerine düşünür. İhsan ise dönemin siyasi oluşumlarından İttihat ve Terakki ile ilişki kurar. Bu dönemdeki dostlukları, Sabiha’nın babasının atanması ile biter.
Uzun süre Anadolu’ya giden Sabiha’dan haber alınamıyor. Sabiha ahlaksız bir adamla evlenmiştir. Cemal onu bulmaya karar verir. Aynı zamanda İstanbul’da Milli Mücadele taraftarlarının saflarına katılarak çalışmaya başlar. Cemal, Nasır Paşa’nın katibi olur ve anılarını yazar. Amacı, ülkedeki pislikleri ortaya çıkarmaktır.
Romanın sonunda Nasır Paşa öldürülür. Cemal de Sabiha’nın izlerini bulur, Fakat Sabiha çok yıprandığı için herkesten kurtulmak istiyor ve ortaya çıkan ilk Türk kadını olacağına dair not bırakarak izini kaybettiriyor.
Sahnenin Dışındakiler – Kitap Açıklaması
Tanpınar’ın bu eseri 1920’li yılların, Millî Mücadele yıllarının romanıdır. Romanın kahramanlarından İhsan romanın bir yerinde “Orada (Anadolu’da) mücadele var, muharebe var. Mukadderatımız orada halledilecek! Asıl sahne orası. Biz burada maalesef sadece seyirciyiz. Sahnenin dışındayız” demektedir. Roman adını ve konusunu “sahnenin dışında” olanların içlerinde ve etraflarında olup bitenlerle, zaman zaman geçmişe, maziye yönelerek değişimler, hasretler ihtiraslarla kazanmaktadır.
