Çankaya – Falih Rıfkı Atay
| Tür: | Günlük – Anı |
| Yazar: | Falih Rıfkı Atay |
| Yayınlanma Tarihi: | 2009 |
| Yayınevi: | Pozitif Yayıncılık |
Karakterler
Falih Rıfkı Atay: Atatürk ile bir gezide tanışan ve daha sonra varlığıyla ve yazılarıyla daima Atatürk’ün yanında olan bir gazetecidir.
İsmet Ünönü: Savaştan önce tanışan ve sonra Atatürk’ün yanında olan değerli bir komutan ve devlet adamıdır.
Fevzi Çakmak: Savaşta ve cumhuriyet döneminde Atatürk’ün yanında olan ayrıca mareşal rütbesi alan büyük bir komutandır.
Kazım Karabekir: Atatürk’e ilk yardım elini uzatan, vatanperver, büyük ama hilafetçi bir komutandır.
Konusu
Kitap, Mustafa Kemal Atatürk’ ün yaşamını ve Türk Kurtuluş Savaşı’ nı konu edinmiştir.
Çankaya Özeti
Mustafa Kemal Atatürk, Balkanlar’da, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde oldukça karışık bir siyasi ortamda, devletin beka sorununun yaşandığı ve iliklerine kadar hissedildiği bir coğrafyada doğup büyümüştür. Çocukluğundan başlayarak mevcut durumdan ve yıkılma tehlikesinden nasıl kurtulacağını düşünmüş ve hedeflerini bu doğrultuda belirlemiştir. Çocukken askeri üniformalı bir arkadaşını görmüş ve bu kıyafete bayılmış, bu yüzden askerlik mesleğini seçmiştir.
Çanakkale cephesindeki büyük kahramanlığının ardından popülaritesi artan Mustafa Kemal, Anadolu’nun işgal edildikten sonra ki dönemde kurtuluş için çareler aramış ve fırsat buldukça yaşattığı Türk devletini kurmak için harekete geçmiştir. Onun idealinde. Milli mücadelenin zaferi ile bu ideali maddi olarak gerçekleştirmiştir. Bundan sonra yapılacak iş, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’ni manevi olarak ilerletmek, muasır devletler seviyesine yükseltmek ve Batı medeniyetini Türk milletine benimsetmektir. Bu konu milli mücadeleyi kazanmak kadar önemlidir.
Cumhuriyetin kuruluşunu takip eden süreçte hilafet kaldırılmış ve eğitim, öğretim birliği kanunu çıkarılmıştır. Daha sonra toplumsal hayatta devrimler yapılmaya çalışılmıştır. Türk milletinin şartlandırılmasını, gerici zihniyetin yıkılmasını ve bu milleti medenileştirmeyi sağlayacak şapka kanunu, harf devrimi ve diğer inkılaplar bu döneme denk gelmiştir.
Falih Rıfkı Atay, Birinci Dünya Savaşı sırasında Mustafa Kemal ile tanışmış ve Milli Mücadele’den sonra İzmir’de Atatürk’ün sofrasına oturmuştur. Bundan sonra Atatürk’e en yakın isimlerden biri olur. Böylece Mustafa Kemal Atatürk’ün insani yanını anlattığı anekdotlardan anlamak mümkün olmuştur.
Falih Rıfkı Atay’a göre Mustafa Kemal Atatürk, çocukluğundan beri gözleri yüksekte olan biridir. Sonunda bunu başararak yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin en yüksek makamına geldiğinde, bunu kişisel çıkarları için değil, Türk milletinin hizmetinde kullanır. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra İtalya ve Almanya gibi ülkelerde iktidara gelen politikacıların askeri üniforma giydiği bir dönemde, aslen asker olmasına rağmen askeri üniformasını çıkarmış ve Türk halkını uygarlaştırmak için çok çalışmıştır. Bu arada birçok gerici, devrim muhalifi ve iktidarı ele geçirmek isteyenlerle mücadele etmiştir.
Mustafa Kemal, ideal devletini kurmak için birçok kez kendi duygu ve zevklerini bir kenara koymuş ve doğru olduğunu düşündüğü şey için kendisine rağmen yapmaya çalışmıştır. Örneğin, Türk müziğini çok sevmesine ve sadece temel düzeyde Batı müziğine aşina olmasına rağmen, okullarda çocuklara sadece Batı müziğinin öğretilmesini emreder. Tamamen akılcı ve gerçekçi bir devrimci ve liderdir.
Yorum
Kitap, Atatürk’ün hayatıyla ilgili bilinmeyen birçok konudan bahsediyor ve Atatürk’ün devrimini ve Atatürkçülüğü savunuyor. Yazar güzel bir dil kullanarak düşüncelerini çok inandırıcı bir şekilde aktarıyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna ve ilk yıllarına tanıklık eden bu eser, her Türk vatandaşının okuması gereken temel eserlerden biridir.
Çankaya – Kitap Açıklaması
“Haber vereyim ki Atatürk ne yaptığını, nasıl yapacağını, kimlere ne yaptıracağını, kimleri nasıl ve nerede kullanacağını bilen pek hesaplı bir adamdı. Yapmış oldukları üzerinde istediğiniz tenkitlerde bulunabilirsiniz. Fakat kendi varmak istediğine ulaşmaktan başka bir şey düşünmeyen, dostluklarının, yakınlıklarının, sözde sırdaşlıklarının üstünde bilhassa “kendi kendine vefalı” bir lider olduğu su götürmez bir gerçektir.
Falih Rıfkı Atay
Kurduğu Cumhuriyet’le adını tarihin şanlı sayfalarına yazdıran, Türk’ün ne olduğunu dünyaya gösteren, olağanüstü şartlarda ortaya çıkmış sıra dışı bir liderdi Atatürk. O işgal edilmemiş yeri, zapt edilmemiş toprağı kalmayan bir milletin küllerinden doğmasına önderlik etti.
Büyük başarılara imza atmış Atatürk hakkında birçok kitap ve makale yazıldı. Atatürk hakkındaki her şey etraflıca tartışıldı, hala tartışılıyor. Bu yazılanların birçoğu ancak Atatürk öldükten sonra yazıldığı için, onu tanıyanların ilk elden verdiği bilginin kıymet-i Harbiye’si daha önemlidir.
Falih Rıfkı Altay 1923’den 1938’e kadar Atatürk’ün yanında bulunmuş, onun yaşadıklarını bizzat kendisinden dinlemiş ve hatta birçoğuna şahit olmuş devrin önemli gazetecilerindendir. Çankaya Atatürk’ü doğumundan okul yıllarına, savaştığı cephelerden yaptığı inkılaplarla, tartışma sofralarından insani yönlerine kadar her detayı anekdotlara yer vererek anlatan muazzam bir çalışma. Her Türk vatandaşının mutlaka okuması gereken ve Türkiye’nin dönüşümünü anlamanıza yardımcı olan çarpıcı bir eser.
