Kitaplarla İlgili İlginç Anekdotlar
Dostoyevski ve Kumar Borcu Yüzünden Yazılan Roman
Dostoyevski, “Kumarbaz” romanını sadece 26 günde yazmak zorunda kalmıştı. Nedeni ise kumar borçlarıydı. Eğer kitabı zamanında teslim edemezse, yayın haklarını yayıncıya devretmek zorunda kalacaktı. Büyük bir baskı altında yazmasına rağmen, romanı dünya edebiyatının en önemli eserlerinden biri hâline geldi.
Kafka’nın Vasiyeti ve Max Brod’un İhaneti
Franz Kafka, ölümünden önce en yakın arkadaşı Max Brod’a, tüm yazılarını yakmasını vasiyet etmişti. Ancak Brod, Kafka’nın vasiyetine uymayarak eserlerini yayımladı. Eğer Brod, Kafka’nın isteğini yerine getirseydi, “Dava”, “Şato” ve “Dönüşüm” gibi büyük eserler hiç gün yüzüne çıkmayacaktı.
Harry Potter’ın Reddi ve J.K. Rowling’in Azmi
J.K. Rowling, “Harry Potter ve Felsefe Taşı” kitabını tam 12 yayınevine gönderdi ve hepsinden ret cevabı aldı. Ancak Bloomsbury Yayıncılık kitabı basmayı kabul etti. Yayınevinin sahibi, kızının kitabı çok sevdiğini söyleyince, ilk baskı 500 adet olarak yayımlandı. Bugün seri 500 milyondan fazla sattı!
Victor Hugo ve Kısa Mektubu
Victor Hugo, “Sefiller” yayımlandığında kitabın satışlarını merak ediyordu. Yayınevine durumu sormak için yalnızca “?” içeren bir mektup gönderdi. Yayınevi ise ona yalnızca “!” cevabını yollayarak, kitabın büyük bir başarı yakaladığını bildirdi. Bu, tarihteki en kısa mektuplaşmalardan biri olarak kayda geçti.
Shakespeare’in 1700’den Fazla Kelimeyi İcat Etmesi
William Shakespeare, İngilizceye 1700’den fazla yeni kelime ekledi. Bunlar arasında “assassination” (suikast), “bedroom” (yatak odası) ve “lonely” (yalnız)” gibi kelimeler var. Yani bugün İngilizce konuşan herkes, farkında olmadan Shakespeare’in icat ettiği kelimeleri kullanıyor.
Tolstoy’un Savaş ve Barış’ı Yeniden Yazması
Lev Tolstoy, “Savaş ve Barış” kitabını tam 7 kez baştan yazdı. Son hâline ulaşana kadar 1300 sayfalık eseri defalarca düzenledi. Eşi Sofya Tolstoy, el yazmalarını tekrar tekrar temize çekerek eşine büyük destek verdi.
George Orwell’in “1984”ü Son Nefesinde Yazması
George Orwell, “1984” romanını ağır hastalık döneminde yazdı. Tüberküloz nedeniyle hastanede yatarken bile kitabı tamamlamaya çalıştı. Doktorları ona yazmayı bırakmasını söylese de, Orwell kitabı bitirdi ve bir yıl sonra hayatını kaybetti. Bugün hâlâ en çok okunan distopya romanlarından biri.
Dante’nin İlahi Komedya’sı Sürgünde Yazıldı
Dante Alighieri, en ünlü eseri **“İlahi Komedya”**yı sürgündeyken yazdı. Politik nedenlerle memleketi Floransa’dan sürülen Dante, ömrünün son yıllarını şehir şehir dolaşarak geçirdi. Buna rağmen eserini tamamlamayı başardı ve dünya edebiyatına büyük bir miras bıraktı.
Gabriel Garcia Marquez’in Son Parası ile Yazdığı Kitap
Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Marquez, “Yüzyıllık Yalnızlık” kitabını yazarken o kadar parasız kaldı ki, son parasını posta ücretine vererek kitabını yayınevine yolladı. Roman, yayımlandıktan sonra dünya çapında büyük bir başarı yakalayarak 30 milyondan fazla sattı.
J.R.R. Tolkien’in Yüzüklerin Efendisi’ni 12 Yılda Yazması
Tolkien, “Yüzüklerin Efendisi” serisini yazmak için tam 12 yıl harcadı. Romanı yazarken Orta Dünya için kendine ait bir dil, tarih ve mitoloji oluşturdu. Bugün bile Orta Dünya, edebiyat dünyasının en detaylı evrenlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Agatha Christie’nin Kayıp 11 Günü
1926 yılında ünlü polisiye yazarı Agatha Christie, gizemli bir şekilde 11 gün boyunca kayboldu. Eşiyle yaşadığı sorunlar ve annesinin ölümü nedeniyle depresyona giren Christie, arabasını terk edilmiş hâlde bırakıp ortadan kayboldu. Günler sonra bir otelde bulundu, ancak bu süre zarfında nerede olduğu ve neden kaybolduğu hâlâ bir gizem. Bu olay, birçok komplo teorisinin ortaya çıkmasına neden oldu.
Ernest Hemingway ve Kayıp Eserler
Hemingway’in eşi Hadley Richardson, genç Hemingway’in yazdığı tüm öyküleri bir tren yolculuğu sırasında kaybetti. Hemingway o sıralar Paris’te yaşıyordu ve eşinin valizinde tüm taslaklarını saklıyordu. Hadley, trenden indiğinde valizin çalındığını fark etti. Hemingway bu olaydan sonra büyük bir hayal kırıklığı yaşadı ve bazı eserlerini asla geri getiremedi.
J.R.R. Tolkien’in Hikâyeleri Oğullarına Mektuplarla Başladı
Tolkien’in “Hobbit” ve “Yüzüklerin Efendisi” serisine ilham olan hikâyeler, aslında çocukları için yazdığı mektuplardan doğdu. Her yıl Noel Baba’dan çocuklarına mektuplar yazıyormuş gibi hikâyeler uydurdu. Zamanla bu mektuplar, Orta Dünya’nın temelini attı ve büyük bir efsane hâline geldi.
Victor Hugo’nun Kıyafetlerini Saklayarak Yazması
Victor Hugo, **“Notre Dame’ın Kamburu”**nu yazarken zaman kaybetmemek için hizmetçisine kıyafetlerini saklamasını söylemişti. Böylece dışarı çıkmasını engelleyip kendisini tamamen yazmaya zorlamıştı. Hugo, günlerce paltosuz ve pijamalarla evde kaldı ve romanı zamanında tamamladı.
Goethe’nin “Genç Werther’in Acıları” Kitabı ve İntihar Dalgası
Johann Wolfgang von Goethe’nin “Genç Werther’in Acıları” adlı romanı, 18. yüzyılda Avrupa’da bir intihar dalgasına sebep oldu. Romanın kahramanı Werther, aşk acısı nedeniyle intihar ediyor ve bu, dönemin gençleri üzerinde büyük bir etki yaratıyor. Hatta bazı gençler Werther gibi giyinip intihar etmeye başladı. Bu nedenle bazı ülkeler, kitabın yayınlanmasını yasakladı.
J.K. Rowling’in Kahve Dükkanlarında Yazdığı Harry Potter
Rowling, “Harry Potter” serisinin ilk kitabını yazarken ekonomik sıkıntılar içindeydi. Evinde ısıtma olmadığı için bir kafeye giderek sıcak bir içecek eşliğinde yazıyordu. Edinburgh’taki Elephant House Cafe, Rowling’in kitabı yazdığı yer olarak hâlâ ziyaret ediliyor.
Dr. Seuss’un En Ünlü Kitabını Bahse Girerek Yazması
Dr. Seuss, ünlü çocuk kitabı **“Yeşil Yumurta ve Salam”**ı bir iddia sonucunda yazdı. Yayıncısı, ona 50 kelime veya daha az kullanarak bir kitap yazamayacağını söyleyince, Dr. Seuss bunu bir meydan okuma olarak gördü. Sonuç olarak, sadece 49 kelimeyle yazdığı “Yeşil Yumurta ve Salam”, çocuk edebiyatının en çok satan kitaplarından biri oldu!
Sherlock Holmes’ü Geri Getirmek İçin Okuyucu Baskısı
Arthur Conan Doyle, Sherlock Holmes’ü öldürmeye karar verdiğinde, okuyucular büyük bir tepki gösterdi. Binlerce mektup yağdı, insanlar yas tutmaya başladı ve Londra sokaklarında “Sherlock’u Geri Getirin” yazılı pankartlar taşındı. Hatta bazı gazeteler Doyle’un kararına karşı kampanyalar başlattı. Sonunda Doyle, baskıya dayanamayarak “Sherlock Holmes’un Dönüşü” adlı yeni bir kitap yazdı ve karakteri tekrar hayata döndürdü.
William Faulkner ve Alkollü Yazım Tekniği
William Faulkner, “Ses ve Öfke” gibi ünlü eserlerini yazarken sık sık gece boyunca içki içerek yazdığını söylüyordu. Faulkner, yazarken genellikle viski tükettiğini ve bunun yaratıcılığını artırdığını iddia ediyordu.
Stephen King’in Korkutucu Deneyi
Stephen King, “O” (It) ve “Carrie” gibi korku romanlarıyla tanınır. King, bazen hikâyelerinin ne kadar korkutucu olduğunu test etmek için yazdıklarını karısına veya çocuklarına okurdu. Eğer geceleri uyuyamazlarsa veya korkup ağlarlarsa, hikâyenin gerçekten başarılı olduğunu düşünürdü.
Edgar Allan Poe’nun Ölümü Gizemini Koruyor
Ünlü korku yazarı Edgar Allan Poe, 1849’da Baltimore sokaklarında bilinçsiz ve perişan hâlde bulundu ve kısa bir süre sonra öldü. Ancak, kimse onun neden ve nasıl öldüğünü tam olarak bilmiyor. Olayın üzerinden yıllar geçmesine rağmen, ölüm nedeni hâlâ bilinmiyor ve birçok teori ortaya atılmış durumda.
Tabii! İşte kitap dünyasından daha fazla ilginç anekdot:
Mary Shelley’nin “Frankenstein”ı Korkunç Bir Fırtınada Yazması
1816 yazında, Mary Shelley ve eşi Percy Bysshe Shelley, Lord Byron’un İsviçre’deki evinde kalıyordu. Ancak o yıl, volkanik patlamalar nedeniyle “güneşsiz yaz” olarak anıldı ve sürekli fırtına vardı. Can sıkıntısını gidermek için bir korku hikâyesi yazma yarışması düzenlediler. Mary Shelley, bu sırada “Frankenstein” fikrini buldu. O gece gördüğü bir rüyada, bilim insanının ölü bir bedeni canlandırdığı sahneyi hayal etti ve romanını yazmaya başladı.
Fyodor Dostoyevski’nin Ölüm Cezasından Son Anda Kurtulması
Dostoyevski, 1849’da Çar I. Nikolay’a karşı bir isyan girişimi planladığı şüphesiyle tutuklandı. Aslında bir edebi tartışmaya katılmıştı, ama devlete karşı bir tehdit olarak görüldü. Ölüm cezasına çarptırıldı ve kurşuna dizilmek üzere idam mangasının önüne çıkarıldı. Tam tetiğe basılacakken, Çar’ın emriyle affedildi ve Sibirya’ya sürgüne gönderildi. Bu deneyim, onun edebi hayatını ve “Suç ve Ceza” gibi eserlerini büyük ölçüde etkiledi.
George Orwell, “1984”ü Yazarken Gözetlenme Korkusuyla Yaşıyordu
Orwell, “1984” romanını yazarken gerçekten de takip edildiğini düşünüyordu. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngiliz istihbarat servisi MI5, Orwell’in komünist bağlantılarından şüphelenerek onu gözlem altına almıştı. İronik bir şekilde, totaliter gözetim üzerine yazdığı roman, onun gerçekte de izlendiği bir dönemde yazılmıştı.
İngiliz Kraliyet Ailesi “Alice Harikalar Diyarında” Kitabını Sakıncalı Buldu
Lewis Carroll’un yazdığı “Alice Harikalar Diyarında”, ilk yayımlandığında bazı ülkelerde yasaklandı. Çin’de yetkililer, “hayvanlara insani özellikler yüklemenin” sakıncalı olduğunu düşündü. Ayrıca İngiliz Kraliyet Ailesi de kitabın çocuklara gereğinden fazla hayal gücü kazandırdığını öne sürerek, tavsiye etmeme kararı aldı.
Jack London, Zengin Olmak İçin Yazar Oldu
Jack London, gençken çok farklı işlerde çalıştı ama hep maddi sıkıntı çekti. Yazar olmaya karar verdiğinde, amacı sanat yaratmak değil, para kazanmaktı. Günlük kelime hedefi koyarak her gün 1.000 kelime yazdı ve kısa sürede kitaplarını satmaya başladı. “Beyaz Diş” ve “Deniz Kurdu” gibi eserleriyle büyük başarı yakaladı ve yazar olarak milyonlar kazanan ilk isimlerden biri oldu.
Leo Tolstoy’un Kitapları Yasaklandı, Ama Çar Onu Çok Sevdi
Tolstoy’un eserleri, Rusya’da Çar’a karşı eleştiriler içerdiği için sık sık yasaklandı. Ancak Çar II. Aleksandr, onun kitaplarını okumaktan çok hoşlanıyordu. Yasaklara rağmen, Tolstoy’un kitapları gizlice elden ele dolaştı ve halkın en çok okuduğu eserler hâline geldi.
Mark Twain’in “Huckleberry Finn” Kitabı Okullarda Yasaklandı
“Huckleberry Finn’in Maceraları”, birçok Amerikan okulunda ırkçı dil içerdiği gerekçesiyle yasaklandı. Twain, kitabında kölelik karşıtı bir mesaj vermek istemişti, ancak romanın içindeki bazı kelimeler ve ifadeler nedeniyle tartışmalara yol açtı. Buna rağmen, Amerikan edebiyatının en önemli eserlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Emily Dickinson Hayattayken Sadece 10 Şiiri Yayınlandı
Emily Dickinson, yaşarken sadece 10 şiirini yayımlayabildi. Geri kalan 1800’den fazla şiiri, ölümünden sonra bulundu ve yayınlandı. Bugün ise edebiyat tarihinin en büyük şairlerinden biri olarak anılıyor.
Harper Lee’nin “Bülbülü Öldürmek” Romanı, İlk Taslakta Beğenilmedi
Harper Lee, “Bülbülü Öldürmek” adlı romanını yazdığında, yayıncı ilk taslağı yetersiz buldu ve büyük değişiklikler yapmasını istedi. Lee, kitabını tamamen baştan yazdı ve sonunda Pulitzer Ödülü’nü kazandı. Bugün hâlâ en çok okunan Amerikan romanlarından biri.
Charles Dickens’ın Romanları Bölüm Bölüm Yayınlandı
Dickens, eserlerini kitap olarak değil, gazetelerde bölüm bölüm yayınlıyordu. O dönem kitap basımı pahalı olduğu için, halk haftalık veya aylık olarak gazeteden bölümler hâlinde okuyordu. Bu sistem sayesinde Dickens, hikâyelerini okur tepkilerine göre şekillendirebiliyordu. “Büyük Umutlar” ve “Oliver Twist”, bu şekilde yazılan eserlerdendi.
J.R.R. Tolkien’in Kitapları, Beatles Tarafından Filme Uyarlanmak İstendi
1960’larda Beatles üyeleri, “Yüzüklerin Efendisi” romanını bir filme dönüştürmek istedi. Hatta John Lennon Gollum, Paul McCartney Frodo, George Harrison Gandalf ve Ringo Starr Sam olarak rol almak istiyordu. Ancak Tolkien, projeye kesinlikle karşı çıktı ve filmin yapılmasını engelledi.
Oscar Wilde’ın Hapse Girmesine Sebep Olan Kitap
Oscar Wilde’ın “Dorian Gray’in Portresi” adlı kitabı, Viktorya döneminde büyük tepki çekti. Kitaptaki homoerotik alt metinler, ahlaksızlık olarak yorumlandı ve Wilde, “ahlaksızlığa teşvik etmek” suçlamasıyla yargılanarak iki yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Bram Stoker, “Dracula”yı 7 Yıl Araştırdı
Bram Stoker, “Dracula” adlı romanını yazmadan önce 7 yıl boyunca vampir mitlerini araştırdı. Orta Çağ Avrupası’ndan Osmanlı kaynaklarına kadar birçok tarihi belgeyi inceledi. Kitabını yazarken, gerçek bir tarihi figür olan Vlad Tepeş’ten esinlendi.
Cervantes ve Shakespeare Aynı Gün Öldü
İki büyük edebiyat devi Miguel de Cervantes ve William Shakespeare, tarihî kayıtlara göre 23 Nisan 1616’da öldü. Ancak ilginç olan şu ki, bu iki yazar farklı takvim sistemlerine göre yaşadığı için, aslında ölüm tarihleri birkaç gün farklıydı. Buna rağmen, bugün 23 Nisan Dünya Kitap Günü olarak kutlanıyor.
Edgar Allan Poe’nun Romanı Gerçek Oldu!
Poe, 1838 yılında yazdığı “Arthur Gordon Pym’in Hikâyesi” adlı romanında, denizde mahsur kalan bir gemi mürettebatının hayatta kalmak için Richard Parker adında bir gemiciyi yediğini anlatıyordu. 46 yıl sonra, 1884’te gerçek hayatta Mignonette isimli bir gemi battı ve mürettebat, hayatta kalmak için Richard Parker adlı bir tayfayı yemek zorunda kaldı! Poe’nun romanı bir kehanet mi, yoksa sadece bir tesadüf müydü?
Jules Verne’in Kehanet Gibi Romanları
Jules Verne, “Denizler Altında Yirmi Bin Fersah”, “Aya Yolculuk” ve “Paris’te 20. Yüzyıl” gibi kitaplarında geleceği tahmin eden birçok teknoloji tarif etti.
• “Aya Yolculuk” kitabında, astronotlar bir Florida üssünden fırlatılan bir araçla Ay’a giderler. Tam 100 yıl sonra, Apollo 11 tam da Florida’dan fırlatıldı!
• “Paris’te 20. Yüzyıl” adlı romanında, elektrikli trenler, otomobiller, hesap makineleri ve gökdelenlerden bahsetti. Oysa ki kitap, 1863 yılında yazılmıştı!
Charles Dickens’ın Hayalet Görmesi
Charles Dickens, yazdığı hikâyelerde hayaletlere sıkça yer verdi. Ancak kendisi de bir hayalet gördüğünü iddia etmişti! 1860’larda bir gece, yazı masasının başında otururken, odasında bir gölge belirdiğini ve kendisine baktığını söyledi. Bu olaydan sonra “Hayalet Hikâyeleri” adlı birkaç kısa öykü kaleme aldı.
Tolstoy’un Kaçışı ve Evsiz Ölümü
Lev Tolstoy, serveti ve şöhretinden sıkılıp bir gün evini terk etti. O sırada 82 yaşındaydı ve tüm mal varlığını bırakıp yoksul bir hayat yaşamaya karar verdi. Ancak bu karar onu soğuk kış şartlarında hasta etti ve bir tren istasyonunda evsiz bir şekilde hayata veda etti.
Dr. Jekyll ve Mr. Hyde’ın Yazılma Hikâyesi
Robert Louis Stevenson, “Dr. Jekyll ve Mr. Hyde” adlı kitabını rüyasında gördü! Bir gece kabus gördü ve uyandığında eşine, “Bay Hyde’ın kabusumu mahvetmesine çok sinirlendim!” dedi. Eşi, ona hikâyeyi yazmasını söyledi ve Stevenson sadece üç gün içinde romanını tamamladı!
Haruki Murakami, Beyzbol Maçında Yazar Olmaya Karar Verdi
Haruki Murakami, 1978’de bir beyzbol maçı izlerken, “Ben bir roman yazmalıyım!” diye düşündü. Daha önce hiç kitap yazmamıştı ama eve döndü ve “Rüzgârın Şarkısını Dinle” adlı ilk romanını yazdı. Bugün, dünyaca ünlü bir yazar.
Gabriel García Márquez’in Annesine “Ben Yazar Oldum” Demesi
Márquez, gazeteci olarak çalışırken bir gün annesiyle birlikte büyükannesinin evine gitmek zorunda kaldı. Yolda annesi ona, “Eczacılık okumaya devam etmeyecek misin?” diye sordu. Márquez, “Anne, ben bir yazarım!” dedi. Annesi önce şaşırdı ama sonrasında “Eğer böyle mutluysan, devam et” dedi. O gün, Márquez’in hayatının en önemli kararlarından biri oldu.
Stephen King’in Çöpe Attığı Roman
Stephen King, “Carrie” adlı romanının ilk taslağını beğenmediği için çöpe attı. Eşi Tabitha King, çöpten aldı ve okuduktan sonra ona devam etmesini söyledi. King, yazmayı bitirdi ve kitap, onun yazar olarak çıkış yapmasını sağladı.
F. Scott Fitzgerald, Editörüne Kendini Kötüledi
Fitzgerald, “Muhteşem Gatsby” romanının yayıncısına, “Kitap tam bir fiyasko oldu” diye bir mektup yazdı. Ancak birkaç yıl sonra roman Amerikan edebiyatının en büyük klasiklerinden biri olarak kabul edildi.
Dan Brown’un Sabah Ritüeli
“Da Vinci Şifresi” yazarı Dan Brown, her sabah saat 4’te uyanıp yazmaya başlar. İlginç olan şu ki, yazarken ters şınavlar çekiyor! Brown, bu hareketin beynini uyandırdığını ve daha iyi yazmasını sağladığını düşünüyor.
Jane Austen’in Kitaplarını Anonim Yayınlaması
Jane Austen, yaşadığı dönemde kadın yazarların ciddiye alınmadığını bildiği için kitaplarını anonim olarak yayınladı. İlk baskılarının kapağında, yazar adı yerine sadece “Bir Kadın Tarafından” yazıyordu. Ancak yıllar sonra, onun İngiliz edebiyatının en büyük yazarlarından biri olduğu anlaşıldı.
William Shakespeare’in Kaybolan Yılları
Shakespeare’in hayatıyla ilgili 1585-1592 yılları arasında hiçbir kayıt yok! Tarihçiler bu döneme “Shakespeare’in Kayıp Yılları” adını veriyor. Bir teoriye göre, o yıllarda İtalya’ya gitmiş ve Rönesans sanatından etkilenmişti. Başka bir teoriye göre, o dönemde İngiltere’de öğretmenlik yapıyordu.
Albert Camus ve İlginç Ölümü
Albert Camus, “Sisifos Söyleni” adlı kitabında absürdizmi savunarak, “Hayat anlamsızdır ama yine de yaşanmalıdır” dedi. Ancak ironik bir şekilde, otostop yaparak gitmek istemediği bir araba kazasında öldü. Arabasında, bir tren bileti bulunmuştu. Eğer otostop yaparak gitseydi, kazadan kurtulabilirdi.
Emily Brontë’nin Romanı Başta Yayıncılar Tarafından Reddedildi
Emily Brontë’nin ünlü romanı “Uğultulu Tepeler”, yayınevleri tarafından çok karamsar ve kasvetli bulunduğu için defalarca reddedildi. Ancak sonunda basıldı ve dünya edebiyatının en büyük eserlerinden biri hâline geldi.
Voltaire, Kitapları İçin Hapiste Yattı
Voltaire, yazılarında Fransız Kraliyet Ailesi’ni eleştirdiği için Bastille Hapishanesi’ne atıldı. Ancak hapisteyken bile yazmaya devam etti ve çıkınca daha güçlü eserler kaleme aldı.
Bunlar, edebiyat dünyasının en ilginç ve ilham verici anekdotlarından sadece birkaçı! Her kitap ve yazarın arkasında benzersiz bir hikâye yatıyor.
