Mavi Lale – Nazan Bekiroğlu
| Tür: | Deneme |
| Yazar: | Nazan Bekiroğlu |
| Yayınlanma Tarii: | 2015 |
| Yayınevi: | Timaş Basım |
| ISBN: | 9789753626927 |
Konusu
Nazan Bekiroğlu’nun deneme türündeki Mavi Lale adlı eseri, edebiyat, sanat, tarih ve felsefe ekseninde derin analizler sunan, düşünce dünyasını zenginleştiren yedi bölümden oluşmaktadır. Kitap, Divan edebiyatı mazmunları, Osmanlı dönemi sanat ve edebiyatı, Batı ve Doğu edebiyatı karşılaştırmaları, tarihsel anlatılar, dil ve kimlik meseleleri, insan psikolojisi gibi birçok konuyu iç içe işler. Klasik edebiyatın güçlü isimleri olan Fuzuli, Nef’i, Dostoyevski, Tolstoy, Balzac gibi yazarların eserleri ve fikirleri ele alınarak, onların düşünce dünyamıza kattıkları değerler üzerine değerlendirmeler yapılır.
Kitap, Osmanlı sanatında gül ve lale motifleri üzerinden estetik ve anlam dünyasını derinlemesine incelerken, aynı zamanda Osmanlı’daki kadın yazarların görünmezliği, edebi eserlerde zaman algısı, dil ve millet inşası, insan psikolojisinin derinlikleri gibi temalar etrafında şekillenir. Yazar, yalnızca edebiyat ve sanatla sınırlı kalmayıp, insan doğasının sınırlarını, güz mevsiminin metaforik anlamlarını, bazı gerçeklerin bilinmemesinin insan hayatını nasıl daha yaşanabilir kıldığını da irdeler.
Mavi Lale Özeti
Kitap, yedi ana bölümden oluşur ve her bölüm farklı alt başlıklarla zenginleştirilmiştir.
• Divan Edebiyatı ve Klasikleşmiş Hikâyeler:
Mavi Lale, Osmanlı ve Divan edebiyatına dair köklü motifleri ele alarak başlar. Fuzuli ve Nef’i gibi şairlerin beyitlerinden yola çıkarak, klasik şiir anlayışı analiz edilir. Osmanlı döneminde eser vermiş kadın yazarların nasıl gölgede kaldığı ve zamanın şartları nedeniyle eserlerinin gün yüzüne çıkamadığı vurgulanır.
• Osmanlı Kültüründe Sanat ve Mimari:
Osmanlı sanatındaki çini süslemelerindeki lale motifleri, klasik şiirde gül ve lalenin edebi anlamı, estetik bakış açısıyla incelenir. Osmanlı padişahlarının ve saray yaşamının edebiyata ve sanata etkisi üzerinde durulur.
• Doğu ve Batı Edebiyatı Karşılaştırmaları:
Dostoyevski, Tolstoy, Balzac gibi Batılı yazarların edebiyat dünyasına etkileri, eserleri ve felsefeleri tartışılır. Özellikle Tolstoy’un “Diriliş” romanı üzerinden insanın vicdan muhasebesi ele alınır. Dimitri karakterinin sevdiği kızı terk etmesi, kızın hayatının değişmesi ve Dimitri’nin sonradan yaşadığı pişmanlık, insanın yaptığı eylemlerin uzun vadede nasıl büyük sonuçlar doğurduğunu gösteren bir örnek olarak verilir.
• Dil ve Millet Kimliği:
Yazar, dilin bir milletin var oluşundaki en büyük unsur olduğunu vurgular. Türkçenin önemi, dilin toplumsal hafızadaki yeri ve öğretmenlerin bireylerin hayatlarına nasıl yön verdiği gibi konulara değinir.
• Edebi Motifler: Gül ve Güz Mevsimi:
Gül, yazarın düşünce dünyasında derin anlamlar taşıyan bir semboldür. Gülün, hayat, aşk, ölüm, güzellik ve insan ruhuna etkisi üzerinde durularak edebiyat içindeki karşılıkları incelenir. Güz mevsimi ise insanın iç dünyasıyla, yaşlanma, yalnızlık ve geçmişle yüzleşme süreciyle ilişkilendirilerek felsefi ve metaforik bir çerçevede işlenir.
• İnsan Psikolojisi ve Gerçeklerin Ağırlığı:
Kitap, insan doğasına dair ilginç bir anlatıya da yer verir: Bir kadın, bir gün insanların iç seslerini duyma yetisine sahip olur. Başlangıçta bunu avantaj olarak görse de zamanla insanların gerçek düşüncelerini bilmenin ağır bir yük olduğunu fark eder. Sonunda bazı gerçekleri bilmenin, hayata katlanabilmek için gereksiz olduğuna kanaat getirir.
• Son Bölüm: Baharın Yeniden Doğuşu ve İhtilaller:
Güz mevsiminin karamsarlığının ardından Mayıs İhtilali başlığı altında baharın gelişi anlatılır. Baharın getirdiği umut, yeniden doğuş ve hayatın döngüsü, eserin kapanış teması olarak işlenir.
Değerlendirme:
Nazan Bekiroğlu, deneme türündeki bu eserinde edebiyat, sanat, tarih ve insan psikolojisini iç içe geçirerek okura zengin bir düşünce dünyası sunuyor. Kitap, yalnızca bir edebi analiz değil, aynı zamanda hayata, zamana, insana ve sanata dair derin gözlemler içeren bir rehber niteliğinde.
Eserde kullanılan dil sade ama etkileyici, anlatımı akıcı ve sürükleyici. Mazmunlar, klasik eserler, edebi motifler ve insan psikolojisi gibi farklı temaların dengeli bir şekilde işlenmesi, kitabın okuyucuyu düşündüren, edebi bir yolculuğa çıkaran bir yapıya sahip olmasını sağlıyor. Özellikle sanat, edebiyat ve insan doğasına ilgi duyan okurlar için oldukça tatmin edici ve ilham verici bir eser.
Okunması kesinlikle tavsiye edilir.
Mavi Lale – Kitap Açıklaması
Ben şimdilerde on altıncı asırlardan kalma çini bir pencere alınlığında, tam sağ alt köşeye imza düşürülmüş mavi bir Osmanıl lalesi neler düşünür, onu merak etmedeyim. Lale mühürlü, kendi tarihçesinin farkında mı her zaman merak edilebilir bir kağıdın sathında. Ben. Yani modern zamanların mavi laleleri kavramakta zorlanan bilinci örselenmiş, ben demekten hoşlanan çocuğu.
Sağ avcumun içinde ters bir lale, kusursuzluğuyla kem nazarları çağıran Selimiye’nin mazisinde ters huylu bir kadın olmasam da.
Bir sahaf dükkanının derinliğinde ilk sahifesi yitik bir Lale Risalesini okumaya bir türlü başlayamıyorken ben, yine ben; bir laledana daldırılmış tek sap lalenin uyandırdığı aşinalığın sızısında.
