Dune – Frank Herbert
| Tür: | Bilim – Kurgu |
| Yazar: | Frank Herbert |
| Yayınlanma Tarihi: | 1965 |
| Yayınevi: | İthaki Yayınları |
Karakterler
Paul Atreides: Dune’un kahramanıdır. Dük Leto’nun oğlu olup Atreides Hanedanı’nın varisidir. Kitabın başında Paul 15 yaşındadır. Sessiz, düşünceli ve iyi gözlemci bir delikanlıdır. Çok uzun veya kaslı olmasa da yine de güçlü ve çeviktir.
Jessica: Paul’un annesi. Jessica, Dük Leto Atreides’in fiilen eşi gibi davransa da resmi olarak odalığıdır. Yeşil gözleri, kahverengi saçları ile uzun ve zayıf vücuda sahip bir karakterdir.
Dük Leto Atreides: Paul’un babası. Dük Leto Atreides, Atreides hanedanının lideri olup Arrakis’in haklı hükumdarıdır.
Baron Vlademir Harkonnen: Harkonnen hanedanının başı olup Atreides hanedanının can düşmanıdır.
Thufir Hawat: Dük Leto’nun akıl hocası ve baş stretajistidir.
Gurney Halleck: Dük Leto’nun askeri danışmanıdır.
Duncan Idaho: Dük Leto’nun kılıç ustasıdır.
Rahibe Ana Gaius Helen Mohiam: Bene Gesseritlerin ruhani lideridir.
Piter: Baron Harkonnen’in mentatı olup mantıksal ve matematiksel olarak kusursuz bir danışmandır.
Dr. Yueh: Atreideslerin doktorudur.
Stilgar: Arrakislerin gerçek sahibi olup çöllerde yaşayan Fremen halkının lideridir.
Liet-Kynes: Arrakis’in gezegen bilimcisi olup gezegen ekolojistidir.
Chani: Liet-Kynes’in kızıdır.
Alia: Dük Leto ve Jessica’nın kızı, Paul’ün kardeşidir.
İmparator IV. Shaddam: İmparatorluğun hükümdarı olup yeri geldiğinde uzay yolculuklarında tekeli elinde tutan Uzay Loncası ile iyi geçinmek zorunda kalsa da kuşkusuz evrendeki en güçlü insandır.
Shadout Mapes: Atreideslerin hizmetindeki bir Fremendir.
Prenses Irulan: İmparator’un en büyük kızıdır.
Esmar Tuek: Arrakis’teki bir grup kaçakçının lideridir.
Staban Tuek: Esmar Tuek’in oğludur. Babasının ölümüyle onun yerine geçer.
Jamis: Bir Fremendir.
Harah: Jamis’in eşidir.
Kont Fenring: İmparator’un hizmetinde olup onunla bir arkadaş gibidir, İmparator’un tek arkadaşı da denilebilir.
Leydi Fenring: Kont Fenring’in eşi olup Bene Gesserit üyesidir.
Konusu
Dune, çeşitli soylu hanedanların gezegensel beylikleri kontrol ettiği feodal bir yıldızlararası toplumun ortasında uzak bir gelecekte geçiyor. Roman, ailesi Arrakis gezegeninin yönetimini üstlenen genç Paul Atreides’in hikâyesini anlatıyor. Gezegen, yaşanmaz ve seyrek nüfuslu bir çöl manzarası olmasına rağmen, yaşamı uzatan ve zihinsel yetenekleri geliştiren bir ilaç olan “melanj”ın tek kaynağıdır. Melanj, yalnızca tıbbın sağladığı çok boyutlu farkındalık ve öngörü gerektiren uzay navigasyonu için de gereklidir. Melanj yalnızca Arrakis’te üretilebildiğinden, gezegenin kontrolü bu nedenle kıskanılacak ama tehlikeli bir girişimdir. Hikaye, imparatorluğun fraksiyonları Arrakis ve baharın kontrolü için bir mücadelede karşı karşıya gelirken siyaset, din, ekoloji, teknoloji ve insan duygularının çok katmanlı etkileşimlerini araştırıyor.
Dune Özeti
Dune, bundan yaklaşık 20.000 yıl sonra fantastik bir tezahürdür. İnsanoğlu evrenin her köşesini kolonileştirmeyi başarır ve gezegenler çeşitli hanedanlar arasında paylaşılır. Caladan gezegeninde, Atreides hanedanının hükümdarı Dük Leto, İmparator’un isteği üzerine Caladan’ı terk etmeye ve maiyeti ile Arrakis’e yerleşmeye hazırlanır. Arrakis, özellikle zenginler arasında popüler bir ilaç olarak kullanılan melanj olarak da bilinen baharatın anavatanıdır. Leto’nun oğlu Paul ve cariyesi Jessica’dan oluşan ailesi, Baron Harkonnen yönetimindeki Harkonnen hanedanının kendileri için bir tuzak hazırladığından şüphelenir. Danışmanları Thufir Hawat ve Gurney Halleck’in aksine uyarılarına rağmen Dük Leto, zengin baharat kaynakları nedeniyle İmparator’un isteği üzerine Arrakis’e yerleşmeyi kabul eder.
Atreides, Arrakis’e yerleşir ve Dük, olası bir Harkonnen saldırısına karşı harekete geçmek için olabildiğince çabuk harekete geçer. Ana fikri, Arrakis çöllerinin yerlileri olan Fremenleri danışman ve asker olarak hanedanının hizmetine almaktır. Bu sırada Paul ve Jessica’nın özel yetenekleri Fremenlerin peşini bırakmaz. Jessica, insanın içindeki tuhaf güçleri ortaya çıkarmaya çalışan ve diğer insanlar tarafından büyücülük olarak etiketlenen Bene Gesserit topluluğunun bir üyesidir. Çeşitli efsanelerin etkisi altında, Fremenler, Jessica ve oğlu Paul’ün, Arrakis’in kuru ve çorak topraklarını rüyalarındaki yemyeşil cennete götürecek kurtarıcılar olduğuna ikna olmuşlardır.
Hanedan Atreides, hanedanlık armaları doktoru Dr. Yueh tarafından ihanete uğrar. Dr. Yueh sayesinde Harkonnenler Arrakis’e varır ve İmparator’un süper askerleri Sardokar’ın gizli desteğiyle Arrakis’teki Atreides egemenliğine son verir. Hain Dr. Yueh, Dük Leto’yu Baron Harkonnen’e teslim eder, ancak pişmanlıkla Jessica ve Paul’ün kaçmasına yardım etmek için bir dizi plan yapar. Dr. Yueh ayrıca Dük Leto’nun ağzına takma diş yerleştirir. Bu dişin asıl amacı basınç altında kırılıp Baron’u içindeki zehirli gazla öldürmektir ancak Baron şanslı günündedir, kalkanı gazın kendisine doğru yayılmasını yavaşlatır ve barondan çıkmak için yeterli zaman bulur. Dük Leto ve odadaki diğer Harkonnen personeli ölür. Jessica ve Paul ile birlikte Hawat ve Halleck de kaçmayı başarır. Halleck yerel kaçakçılara katılırken, Hawat Fremenlerden kaçmayı denedi ve Harkonnenler tarafından başarısız bir şekilde yakalandı. Daha sonra Harkonnenler’e hizmet etmeyi kabul eder; Baron’un yeni Mentat’ı, mantıklı ve entelektüel danışmanı olur. Duke Leto’ya ihanet edenin Jessica olduğunu düşünerek, bir yanda o kadından, öte yanda Harkonnenler’den intikam almayı planlar.
Bir Fremen lideri ve gezegensel ekolojist olan Dr. Kynes, Fremenlere Jessica ve Paul’u bulmalarını emreder. Fremenler onları bulur ve mukadder liderleri olarak kabul ederler. Paul, dini peygambere yakın bir rol üstlenirken, Jessica Rahibe Rahibe olur. Paul, dini unvanı olarak Arrakis çöllerinde yaşayan bir farenin adı olan Muad’Dib adını alır. Paul babasının ölümüyle olgunlaşırken, annesinden daha üstün süper güçlere sahip olduğunu fark eder. Hem geleceği hem de uzak geçmişi görebilir. Baharat tüketimi de güçlerini arttırır.
İki yıl geçti. Baron Harkonnen kendi gezegeninde yaşarken bir yandan İmparatorun tahtını ele geçirmeye çalışırken bir yandan da ölümünden sonra yeğeni Feyd-Rautha’yı onun yerine geçecek şekilde yetiştirmeye çalışmaktadır. Ama bu arada Paul, Arrakis’teki Fremenler arasında çok güçlü ve etkili bir figür olarak varlığını hissettiriyor. Hem dini hem de dünyevi olarak meşruiyetini sağlamlaştırmayı başaran Paul’ün, kendisinden önceki Kynes’dan çok daha yetenekli olduğu aşikârdır. Paul’ün Kynes’ın kızı Chani’den bir çocuğu olur. Jessica, Dük Leto’nun kızı Paul’ün kız kardeşi Alia’yı doğurur. Paul, Fremenlere gelişmiş bir Benne Gesserit dövüş tekniğinin inceliklerini öğretir. Bir gün Fremenler, Baron’un Arrakis’in yönetimini emanet ettiği yeğeni Rabban’ı desteklemeyi bıraktığını öğrenirler. Paul ve arkasındaki Fremenler, Baron’un desteğinden yoksun kalan Arrakis’teki Harkonnen başkentini ele geçirmek için komplo kurarlar.
Fremenlerin gerçek gücünü fark ettikten sonra, İmparator Sardokar ve Harkonnen ile Arrakis’e gelir. Fremenler İmparator’a saldırır ve hem Sardokar’ı hem de Arrakis’e giderken bindikleri uzay gemilerini yok eder. Savaş sırasında Alia, Baron Harkonnen’i öldürür; Paul’ün oğlu genç yaşta bir baskında öldürülür. Paul, İmparator’un yeni imparator olabilmesi için tahttan feragat etmesini ve kızı Irulan’la evlenmesini ister. Feyd-Rautha, Paul’e meydan okur. Düello sonucunda Feyd-Rautha ölürken Paul galip gelir. İmparatorun Paul’ün taleplerini kabul etmekten başka seçeneği yoktur, bu bağlamda Paul yeni İmparator olur.
Dune – Kitap Açıklaması
“Yüzüklerin Efendisi dışında bu kitapla kıyaslanacak başka bir kitap yok.”
-Arthur C. Clarke-
“Güçlü, inandırıcı ve usta işi.”
-Robert A. Heinlein-
“Modern bilimkurgunun mihenk taşlarından biri.”
-Chicago Tribune-
En İyi Roman kategorisinde Hugo Ödülü
En İyi Roman kategorisinde Nebula Ödülü
Okurlar tarafından 20. yüzyılın en iyi bilimkurgu yapıtı seçilen Dune serisi, yepyeni kapakları ve gözden geçirilmiş çevirileriyle 50. yılında İthaki’de.
Modern edebiyatın en epik mesih anlatılarından biri sayılan Dune, genç Paul Atreides’in hikâyesini anlatır. Atreides’in ailesi, evrendeki en önemli ve en değerli madde olan melanj ‘baharatının’ tek kaynağı olarak bilinen Arrakis gezegeninin kontrolünü kabul etmiştir. İmpatorluğun güçleri Arrakis’in kontrolü için birbirlerinin boğazına sarılırken, politika, din, ekoloji, teknoloji ve insani duyguların çok katmanlı, karmaşık etkileşiminden benzersiz bir hikâye doğacaktır.
Frank Herbert’ın yarattığı evren, yıllar boyunca milyonlarca okurun zihninde gerçekliğini kabul ettirdi ve bugün de ayakta.
İyi bir bilimkurgu ve iyi bir edebiyat yapıtı okumak isteyen herkesin yolu Dune serisinde birleşiyor… İthaki’nin yepyeni “Bilimkurgu Klasikleri” dizisi Dune efsanesiyle başlıyor…
(Tanıtım Bülteninden)
