Dürdane Hanım – Ahmet Mithat Efendi
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Ahmet Mithat Efendi |
| Yayınlanma Tarihi: | 1882 |
| Yayınevi: | Bilge Kültür Sanat |
Karakterler
Dürdane: On sekiz, on dokuz yaşlarında genç bir kızdır. Küçük yaşta annesini kaybetmesi ile babası ile beraber yaşar.
Mergup Bey: Yalıçapkını bir adamdır. Ayrıca Dürdane’nin sevgilisidir.
Ulviye Hanım: Dul ve orta yaşlı bir kadındır. Romanın başkahramanı Dürdane Hanım gözükse de asıl kahraman kendisidir.
Ulviye’nin Annesi: Ulviye Hanım’ın yaşlı annesidir. Kendi halinde bir kadındır.
Acem Ali Bey: Ulviye Hanım erkek kılığına girip Galata’da dolaşıp, kavgalara bulaştığı hayali erkek karakteridir.
Çerkez Sohbet Bey: Acem Ali Bey ile tanışıp birlikte kavgalara girip dost olurlar. Acem Ali Bey’in kadın olduğunu sonradan anlar. Eserin sonunda Ulviye Hanım ile evlenir.
Halviye Bey: Dürdane’nin babasıdır.
Gülbeyaz Dadı: Dürdane’nin anne yerine koyup, yakın gördüğü, her şeyini anlattığı dadısıdır.
Konusu
Maceraperest dul UlviyeHanım merakı sayesinde konak komşusunun kızı Dürdane’nin hayatına dâhil olur. Dürdane’nin gizli sevgilisi Mergup Bey’i öğrenir. Dürdane ile evlenmek istemediğini ve Dürdane’in hamile olduğunu öğrenir. Kılık değiştirerek Acem Ali Bey adı ile ortalıkta dolaşan Ulviye Hanım, bu olaylarla ilgili yaşadıkları çalışmayı sürükleyici hale getirir.
Dürdane Hanım Özeti
Mısır’dan gelen yirmi dokuz yaşındaki dul Ulviye Hanım, yaşlı annesi, hizmetçileri ve uşaklarıyla İstanbul’daki konağında yaşıyor. Konağın bir tarafı deniz, diğer üç tarafı bahçe. Konağın bahçe komşusu ise Dürdane’dir. İki konak arasında bir tanıdık yoktur. Meraklı ve maceracı olan Ulviye Hanım, Dürdane’nin hayatını merak eder ve onun gizli bir şeyler yaptığını düşünür. Normalde kimsenin haberi olmadan kendisine Acem Ali Bey diyen Ulviye Hanım, tanınmamak için erkek kılığına girerek gece yarısı Dürdane’nin bahçesine girer. Bahçedeki ağır merdiveni kaldırıp Dürdane’nin odasının penceresine dayar. Odada yarı çıplak bir adam görür. Bu Dürdane’nin sevgili yalıçapkını Mergup Bey’dir.
Baba dostu bir İngiliz doktordan yeni icat edilen telefonun o dönemde İstanbul’da satılıp kullanıldığını öğrenen Ulviye; bir telefon alır. Dürdane bir gece uyurken gizlice ahizeyi odasına yerleştirir, bir çizgi çeker, kulaklıkları odasına koyar. Ulviye Hanım bu sayede her şeyi duymaya başlar. Dürdane’nin hamile olduğunu, doğumun yaklaştığını ve Mergüp’ün evlenip bebek sahibi olmak istemediğini duyar ve anlar. Dışarıda hep Acem Ali Bey olarak tanınan Ulviye, Galata meyhanelerinde Çerkez Bey ile arkadaş olur. Onunla sürekli sohbet ederler, ona güvenir ve Dürdane için bir ebe kaçırırlar. Ebeyi ölümle tehdit ederler ve onları tam da Dürdane’nin doğum saatine kadar büyütürler. Bebek doğar, bebeğe elbette Ulviye’nin annesi bakar. Onları güvenli bir şekilde kendi malikânesine götürür. Daha sonra Ulviye, Dürdane ile kendi kadını olarak tanışır ve birçok şey anlatır. Mergüp Bey’den intikam almak isteyen Dürdane’ye yardım etmek ister. Bir kadın ve bir insan olarak Ulviye, Mergüp Bey’in tavırlarına çok kızar. Acem Ali Bey ve Çerkez Bey, Mergüp Bey’i bulup konağa getirir ve Dürdane ile karşılaştırır ama Dürdane daha önce zehir içer ve acısını anlatırken ölür. Amacı, Mergüp Bey’in bu vicdan azabıyla yaşaması ve onun acı çekmesini istemesidir. İntiharından altı ay sonra bir kadınla evlenen Mergüp Bey, evleneli günler olmuşken; Karısının eski sevgilisi tarafından öldürülür. Böylece Dürdane ve Mergup Bey’in hesaplaşması kıyamette bitmeyecektir. Ulviye Hanım, hayat hikâyesinin çilesini çekmiş bir yiğit olduğunu anladığı Sandalcı Çerkez Sohbet Bey ile evlenir.
Dürdane Hanım – Kitap Açıklaması
Ölümünün 100. yılında andığımız Ahmet Mithat Efendi halka okuma zevki aşılamış bir yazarımızdır. Bu sebeple çok sayıda roman ve hikâye kaleme almıştır. Dürdane romanı Tercüman-ı Hakikat gazetesinde 1881 yılında tefrika edilmiş ve daha sonra kitap hâline getirilmiştir. Roman, kahramanlarının adlarını taşıyan beş bölümden meydana gelir.
Boğaz’da bir yalıda oturan Dürdane Hanım’ın Mergub adlı sevgilisinden gayrimeşru bir çocuğu olacaktır ve bu durumu ailesinden gizlenmiştir. Dürdane bundan dolayı zor durumdadır. Mergub’un evliliğe yanaşmaması üzerine Dürdane’yi intikam almaya ikna eden yalı komşusu Ulviye Hanım, Mergub’uDürdane’nin yanına getirir, ancak Dürdane intikamını kimsenin düşünemediği bir biçimde alır.
