Ateşten Gömlek – Halide Edib Adıvar
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Halide Edib Adıvar |
| Yayınlanma Tarihi: | 2007 |
| Yayınevi: | Can Yayınları |
Karakterler
Ayşe: İzmir’in işgali sırasında kocası ve çocukları Yunanlar tarafından öldürülmüş ve bu olaydan sonra Ayşe, Milli Mücadele için Kuvayi Milliye’ye katılmak üzere Anadolu’ya gitmiştir.
Cemal: Ayşe’nin abisidir. Milli Mücadele için İhsan ile birlikte Anadolu’ya gider. Milli Mücadele’nin önemli subaylarından biridir.
Peyami: Cemal’in arkadaşıdır. Savaşta yaralanmış bir subaydır. Milli Mücadele sırasında Ayşe’ye âşık olur ve aşkına karşılık alamaz.
Binbaşı İhsan: Peyami’nin arkadaşıdır. Cemal ile tanışan İhsan, düzenli olarak buluşur ve üç arkadaş ülkenin durumu hakkında konuşurlar. Milli Mücadele için Anadolu’ya gider. Ayşe’ye âşık olur.
Kezban: Ailesi Yunanlılar tarafından öldürülen genç bir kızdır. İhsan’a âşık olduğu için Milli Mücadele’ye katılır. İhsan’ın peşine düşer. Aşkına karşılık veremez.
Mehmet Çavuş: Kezban’a âşıktır. Kezban için Kuvayi Milliye’ye katılır. Kezban’ı kaçırır. Kezban, İhsan’ı sevdiği için bunu kabul etmez ve onu serbest bırakır. Bu olaydan sonra Mehmet Çavuş bir isyana yakalandı ve İhsan tarafından asılır.
Konusu
Ateşten Gömlek romanı, Kurtuluş Savaşı’nın verdiği mücadeleyi ve bu mücadelenin aşamalarını (Müttefik Devletlerin işgali, Kuvva-yi Millliye süreci, düzenli orduya geçiş vb.) Ayşe ve yakınları üzerinden anlatmaktadır.
Ateşten Gömlek Özeti
Ayşe’nin kocası ve çocukları, İzmir’in işgali sırasında Rumlar tarafından öldürülür. Olaydan yaralı kurtulan Ayşe, İstanbul’daki kardeşinin yanına gider. O dönemde İstanbul’da düzenlenen Milli Mücadele mitinglerinden sonra Ayşe, Cemal, Peyami, İhsan Anadolu’ya giderek Kuvayi Milliye’ye katılır. Ayşe, hemşire olarak gönüllüler, hastalarla ilgilenir. Bu sırada İhsan ve Peyami, Ayşe’ye âşık olmaya başlar. Bir aşk üçgeni oluşur. İşte o zaman “Ateş Gömlek” kendini göstermeye başlar.
Cemal tarafından, Ayşe genç ve bekârken Peyami ile evleneceği düşünülürken, Peyami, Ayşe’yi sevmediği ve onu gücendirdiği için Ayşe Peyami’yi aklından silmiştir. Peyami ile asla evlenmeyecektir. İhsan ise ailesi tarafından bir akrabasının kızı olan İhsan ile evlenmeye çalışır. Ayşe’ye âşık olduğu için kabul etmez. Akraba kızıyla vedalaşırken durumu anlatır ve kızı öper. Öpüşmeyi uzaktan gören Ayşe için aklında İhsan vardır ve İhsan ile evlenmez. Ayşe’ye kalan tek şey Milli Mücadele’dir. Kezban’ın anne babası Yunanlılar tarafından öldürüldü. İhsan’a âşık olduğu için Milli Mücadele’ye katılır. İhsan, Ayşe’ye âşık olduğu için asla karşılık vermez. Bu yüzden Kezban, Ayşe’yi sürekli kıskanmaktadır. Mehmet Çavuş Kezban’a âşıktır ve onu kaçırır. Kezban’ın İhsan’a olan aşkını kabullenemez ve onu serbest bırakır ve bir isyanda İhsan tarafından asılır.
Ateşten Gömlek – Kitap Açıklaması
Ateşten Gömlek
Türk edebiyatının önemli yazarlarından Halide Edip Adıvar, Kurtuluş Savaşı yıllarını Ateşten Gömlek ile günümüze taşıyor. Adıvar, Kurtuluş Savaşı mücadelesinde Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında bizzat yer alıyor. Ateşten Gömlek, yazar tarafından tam da bu yıllarda kaleme alınmaya başlıyor. 1922 yılında ilk kez yayımlanan eser, Kurtuluş Savaşı’nı anlatan ilk roman olarak biliniyor. Eserde savaş yıllarında Anadolu’nun durumu tüm gerçekliğiyle yansıtılırken, kahramanların iç dünyasına da değiniliyor.
Mücadele Yıllarından Günümüze Eşsiz Bir Eser
Ateşten Gömlek, Birinci Dünya Savaşı’nın ardından başlayan ve Kurtuluş Savaşı’yla devam eden mücadele yıllarını yansıtıyor. Kitaptaki olaylar, başkahraman Hariciye memuru Peyami’nin hatıra defterine yazdıkları aracılığıyla okuyucuya aktarılıyor. Peyami’nin akrabası olan Ayşe, İzmir’in işgali sırasında eşini ve çocuğunu kaybetmesinin ardından İstanbul’a, Peyami’nin yanına geliyor. Burada da İngiliz işgalinin başlamasıyla Ayşe, Peyami ve arkadaşı Binbaşı İhsan, Kuvayımilliye’yi desteklemek üzere Anadolu’ya doğru yola koyuluyor.
Ateşten Gömlek, kurtuluş mücadelesini tüm hatlarıyla ortaya koyarken, insana ait duyguları da aktarmayı unutmuyor. Peyami ve İhsan savaşın içinde fiilen yer alırken, Ayşe de cephede hemşirelik yapıyor. Tüm bu mücadelenin ortasında, bir de Peyami ve İhsan Ayşe’ye aşık oluyor. Vatan aşkıyla çarpan yüreklerin aynı anda aşka tutulmasıyla yaşanan tüm içsel karmaşa, okuyucuya büyük bir ustalıkla aktarılıyor.
Ateşten Gömlek, Adını Yakup Kadri’den Alıyor
Kitap, Halide Edip Adıvar’ın Yakup Kadri Karaosmanoğlu’na yazdığı bir mektupla başlıyor. Ateşten Gömlek ismini esasen Yakup Kadri kendi eseri için düşünüyor. Fakat Halide Edip bu isimden çok etkileniyor ve Anadolu’nun o dönemdeki durumunu tam anlamıyla karşıladığını düşünüyor. Bu sebeple kendi romanına Ateşten Gömlek ismini vermek için Yakup Kadri’ye iznini istediği bir mektup yazıyor. Ardından bu mektubu romanın ilk sayfalarında yayımlıyor.
