İhtiyar Çilingir – Memduh Şevket Esendal
| Tür: | Hikayeler |
| Yazar: | Memduh Şevket Esendal |
| Yayınlanma Tarihi: | 1984 |
| Yayınevi: | Bilgi Yayınevi |
Karakterler
İhtiyar Çilingir: Sanatı ile bütünleşmiş ve sanatını para karşılığında satmayan yaşlı bir çilingircidir.
Murat: Bir fabrikada işçi olarak çalışan, nikâhsız bir ilişki yaşayan bir adamdır.
Konusu
İhtiyar Çilingir, dönemin zorluklarını, ekonomideki yolsuzlukları, tutarsızlıkları ve yolsuzlukları konu alıyor.
İhtiyar Çilingir Özeti
İhtiyar Çilingir
Koyun Pazarı’nda küçük bir dükkânda yaşlı çilingir amcanın aşkı anlatılır. Bu amca dükkânında küçük halkaları ateşle ısıtıp zincirler bağlarken hikâyedeki kahramanımızın dikkatini çeker ve amcayı izlemek için dükkâna girer. Çilingir amca onu izlemeye gelen kişiyle pek meşgul değildir. Hazırladığı yüzükleri özenle ateşe verir ve muazzam bir şekilde çalışır. Daha sonra bir adam dükkâna gelir ve asasını çilingir amcaya verir. Ondan çubuğun ucuna bir yüzük koymasını ister. Çilingir yüzüğü takar. Ancak delikanlı, çubuğun ucuna bir yüzük daha takmak ister. Çilingir yüzüğü takamayacağını söyler. Genç adam ısrar eder ve parasıyla değil mi? der. Bu sözü duyunca ihtiyar çilingir, asayı adama geri verir ve onun para düşkünü olmadığını söyler. Yıllardır böyle gören bir adamın sanatına müdahale etmek saygısızlıktır. Yaşlı adamın önünde sanata saygısızlıktır.
Hafız
Dini bir hafızanın değişimi anlatılır. Şapka kanunu ve fesin yasaklanmasından sonra herkes şapkaya alışmaya çalışır. Sadece Hoca İsmail Efendi’nin oğlu Hafız, Bahailerini çıkarmak istemez. Baha, 19 yaşında genç bir adamdır. Bir gün şapka almak için dükkâna gider. Şapkalardan en büyüğünü seçer. Tek dileği, bayramda olduğu gibi kulaklarının görünmemesidir. Herkes hayır dese bile, daha büyüğünü alırlar. O büyük şapkadan sonra alay konusu olur. Sokakta Hafız’ı gören herkes güler. Çevresindekiler, bu kadar inatçıysa bir gün sokak değiştirmek zorunda kalacağını söyler. Bu söz Baha’yı etkiler ve kız kardeşiyle birlikte İstanbul’a gitmeye karar verir. Vapura biner ve seyahat eder. İnsanlardan birinin bir gün İstanbul’a gitmesi gerekir. Baha ile İstanbul’da tanışır. Hafız ipek bir gömlek ve güzel bir şapka giyer. Yanında sarışın ve açık bir kadın vardır. Baha’yı değiştiren ablası onu tanınmış güzel bir kadınla evlendirmiştir.
Bu Sıska Karı
Murat Usta lakaplı bir adamın nikâhsız ortağıyla ilişkisi anlatılır. Murat Usta, fabrikada çalıştığı bir arkadaşını evine davet eder. Arkadaşı evde kadını görünce Murat’a kim olduğunu sorar. Murat ise anlatmaya başlar. Bir gün restoranda Remzi Ağa ile içerken, Remzi Ağa’nın tanıdığı biri yanlarına gelir. Geç kalınca herkes kalkar ve Murat’ımız masadaki yabancıyla baş başa kalır. Konuşma ilerleyince yabancı bizimkini evine davet eder. Murat eve gittiğinde bakımsız ve çok zayıf bir kadınla karşılaşır. Bu kadın, adamın nikâhsız eşidir. Adam eve geldiğinden beri kadını dövmekten bıkmaz. Murat, her tarafı yara izi kalan bu kadına acır. Daha fazla dayanamaz ve kadını elinden tutarak kaçırır. Artık ikisi birlikte yaşamaya başlar. Murat kadına diğer adamdan daha iyi davranır. Bunları yapmasının ardında yatan tek şey, yalnız yaşıyor olmasıdır. Artık yalnızlığa tahammül edemez. Daha sonra kadınla evlenir.
İhtiyar Çilingir – Kitap Açıklaması
İnsan ve toplum anlayışımızın çağdaşlaşması, dilimizin özleşmesi yolunda büyük atılımlar yapan 1. Dünya Savaşı kuşağının Türk yazınında başlattığı gelişme içinde Memduh Şevket Esendal’ın önemli bir yeri vardır. Geniş ve çok yönlü gözlem gücüyle, yalın bir anlatımın ustaca birleştiği ilk seçkin ürünler Esendal’ın imzasını taşır. Bu yetkinliğin yansıra hümanist bir duyarlığı sürekli ön planda tutarak, olay dokusunda temel toplumsal dinamikleri eksen alması, onu, özgün ve kalıcı bir sanat evreni yaratabilmiş büyük yazarlar düzeyine çıkarmaktadır. Eski kuşak okurlarının MŞE tiryakiliğine, artık yeni kuşaklar da katılmaya başladı. Bu, yazınımızda azımsanmayacak önemli bir olay. MŞE’nin yapısından geliyor bu, biraz da. Çünkü O, hikâyelerini sadelik içinde, hiç gösterişe kapılmadan, olağanüstü bir alçakgönüllülükle yazmıştır. En derin sulara, gizlere, tatlara işte bu üstün beceriyle inebilmiştir.
