Franny ve Zooey – Jerome David Salinger
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Jerome David Salinger |
| Yayınlanma Tarihi: | 2000 |
| Yayınevi: | Yapı Kredi Yayınları |
Karakterler
Konusu
Kitap, Franny isimli öyküden ve Zooey isimli novelladan oluşmaktadır. Yirmili yaşlarda iki kardeş olan Franny ve Zooey Salinger’ın eserlerinde sıklıkla yer bulan Glass ailesinin en genç üyeleridir. Kitapta 1955 Kasım’ındaki uzun bir haftasonu anlatılır.
İlk bölüm Franny ikinci bölüme göre oldukça kısadır. Yale maçının olduğu hafta sonunda adı verilmeyen bir üniversite şehrinde geçer ve çevresinde gördüğü bencillikten ve yapaylıktan bıkan bir üniversiteli kızın hikâyesini anlatır.
İkinci bölüm Zooey’e adını veren karakter, Franny’nin beş yaş büyük ağabeyidir. Zooey hisleri törpülenmiş bir dâhidir ve yazarın deyişiyle 12 yaşında Mary Baker Eddy’ninkiyle boy ölçüşecek kelime haznesine sahiptir. Franny ailesinin Manhattan’daki evinde ruhani ve varoluşsal bir sinir krizi geçirmekte ve annesi Bessie’yi fena halde endişelendirmektir. Ancak ağabeyi Zooey sevgisi, anlayışlı ve bilgili sözleri ile kardeşinin yardımına koşar.
Franny ve Zooey Özeti
Franny
Franny’de, Franny Glass’ın kolej sevgilisi Lane Cutell ile hafta sonu randevusunu anlatıyor. Franny’nin nerede olduğu belirsizdir. John Updike’ın 1961’de eleştirdiği gibi, “İlk hikâyede, Franny Smith benzeri bir üniversiteden okula, muhtemelen Yale oyununun yapılacağı Princeton’a gelir.” Franny’nin yanında taşıdığı kitap, sürekli dua ve ruhsal aydınlanma hikâyesi olan Bir Rus Gezginin Anıları’dır.
Çift birlikte öğle yemeğine gider. Lane hırslı ve kendini beğenmiş biridir. Franny’yi süslü bir yere götürür ve Flaubert’le ilgili makalesini basmak istediklerini söyleyerek onu etkilemeye çalışır. Franny sıkılmış görünür, üniversite eğitiminin önemini sorgular ve Lane’in arkadaşlarının değerini tartar. Hiçbir şey yemez, sigara içer. Kendini kötü hissettiği için banyoya gider ve orada ağladıktan sonra kendine gelir. Franny masaya döndükten sonra Lane, Franny’nin yanındaki kitabı sorar. Franny dikkatsizce kitabın adının Bir Rus Gezginin Anıları olduğunu ve bir gezginin “sürekli duanın gücünü” nasıl keşfettiğini belirtir. İsa Duası olarak da bilinen bu ibadet biçiminde dua, Zen koan’da olduğu gibi içselleştirilir ki, tıpkı kalp atışı gibi bilinçsiz bir faaliyet haline gelir ve nihayetinde aydınlanmayı sağlar. Lane, bu hikâye yerine partiye ve oyuna yetişmeyi düşünür. Ama Franny bayıldığında, uyanık kalır ve hafta sonu aktivitelerini erteler. Kız arkadaşı uyandığında bir taksiye biner ve Franny’yi yalnız bırakır; Franny ise sürekli dua etmeye çalışır.
Zooey
Zooey, Franny’nin sinir krizi geçirme hikâyesinin devamıdır. Franny’nin New Haven gezisinden iki gün sonra Pazartesi günü gerçekleşir. Bu hikâye aynı zamanda Glass ailesinin tarihi hakkında da önemli bilgiler sağlar. Glass ailesinin çocuklarının alışılmışın dışında yetiştirilmeleri, radyoda çocuk dahi olarak bulunmaları ve yemek masasındaki felsefi sohbetleri aralarında tuhaf bir bağ oluşturmuş ve birbirlerini herkesten daha iyi anlamaya başlamışlardır.
Romanın başında, Zooey küvette banyo yapar ve ağabeyi Buddy Glass’tan dört yaşındaki bir mektubu okurken sigara içer. Annesi Bessie banyoya girer ve oğluyla uzun uzun konuşur. Bessie, kızı Franny’nin varoluşsal krizinin duygusal bir çöküşe dönüştüğünden endişelenir. Konuşmaları sırasında, Zooey sürekli annesiyle dalga geçer ve tartışır ve defalarca banyodan çıkmasını ister. Bessie ise Zooey’nin davranışına sempati duyar ve Zooey’nin ağabeyi Buddy’ye benzemeye başladığını söyler.
Bessie gittikten sonra Zooey giyinir ve oturma odasına gider. Franny’yi kanepede kedileri Bloomberg ile oynarken bulur ve onunla konuşmaya başlar. Franny’yi İsa Duasını ezberleme nedenlerini sorgulayarak üzdükten sonra abileri Seymour ve Buddy’nin yatak odasına gider ve kapının arkasından felsefe sözlerini okumaya başlar. Zooey bir süre düşündükten sonra telefonda Franny’yi arar ve ona ağabeyi Buddy olduğunu söyler. Franny, daha sonra manipüle edildiğini fark etmesine rağmen, Zooey ile konuşmaya devam eder. Franny’nin yıllar önce intihar eden ağabeyi Seymour’a (Salinger’in diğer hikâyesi, A Perfect Day for a Muz Balığı’nda anlatıldığı gibi) saygılarını sunacağını bilen Zooey, Franny ile ona söylediği bazı bilgece sözleri paylaşır. Telefon görüşmeleri bittikten sonra, Franny bir an için Zooey’nin sözleriyle anlık bir ruhsal aydınlanma yaşamış gibi görünür, Seymour’un danışmanının gerçek “gizem”i açığa çıkar.
Franny ve Zooey – Kitap Açıklaması
Glass’lar; öncesi, savaş ve sonrası ile 2. Dünya Savaşı’nın “yaralanmış” kuşağının yedi “tuhaf” kardeşli “tipik” bir ailesi… Ölümler, intiharlar, güvence aranan mistik savruluşlar ve aşklar arasında, hayatla yaşanan yüksek voltajlı ve suskun uyumsuzluklar, sessiz çıldırma eşikleri… “Biz dördümüz, birbirimize yakın kan bağıyla bağlıyız ve bir tür deruni aile diliyle, iki nokta arasındaki en kısa mesafenin neredeyse tam bir daire olduğu bir çeşit romantik geometri ile konuşuruz. Son bir uyarı sözü: Aile soyadımız Glass. Bir dakika sonra, Glass erkeklerinden en genci, yaşayan büyük ağabeyi Buddy Glass’ın kendisine gönderdiği aşırı derecede uzun mektubu okurken görülecek (…) Bana söylediğine göre, mektubun üslubu, bu anlatıcının üslubuna ya da yazılı üslupçuluğuna, rastgeleliğin adamakıllı ötesinde bir benzerlik gösteriyormuş; genel okur da hiç şüphesiz, mektubun yazarı ile bendenizin aynı kişi olduğu sonucuna balıklama atlayacaktır. Atlayacaktır ve maalesef atlamalıdır da”… Nicedir, bir 20. yüzyıl “modern-klasik”i olarak anılan “kırk yıllık suskun” J. D. Salinger’dan, hayat üstüne, sanki kendi geleceğini de okuduğu tedirgin, derin, acı iki uzun “hikâye”
