Ortadirek – Yaşar Kemal
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Yaşar Kemal |
| Yayınlanma Tarihi: | 1960 |
| Yayınevi: | Yapı Kredi Yayınları |
Karakterler
Uzun Ali: Hırsız İbrahim’in oğlu Ali iyi niyetli biridir. Annesini atla Çukurova’ya götürmek ister ve yolda yaşlı Koca Halil’i ata bindirir. Köydeki en cesur adam olarak bilinir. Muhtara tüm gerçekleri anlatabilen kişidir. Ayrıca yasak bir ilişkisi vardır.
Meryemce: Uzun Ali’nin annesidir. Kocası Halil’den nefret ediyor. Romanda başladıkları yolda Koca Halil’e söylene söylene giderler.
Elif: Uzun Ali’nin karısıdır. Kocasını seven ve kayınvalidesi Meryemce’ye saygı duyan iyi kalpli bir kadındır.
Koca Halil: 80 yaşında bir adam. Koca Halil, köyde pamuk toplama zamanının geldiğini bildiren kişidir. Ağzı bozuk küfürler saçan bir karakterdir.
Taşbaşoğlu: Köyde Uzun Ali’den sonra Muhtar’a karşı çıkabilecek cesur bir karakterdir.
Konusu
On sekiz bölümden oluşan Roman, Toros Dağları’nın bir yakasında yaşayan köylülerin Çukurova’ya inerken karşılaştıkları zorlukları ve insanların doğa ile mücadelesini ele alınmıştır.
Ortadirek Özeti
Köylüler, yaz aylarında pamuk toplamak için Çukurova’ya göç ederler. Bu iş köylülerin tek geçim kaynağı haline gelmiştir. Yalak’tan Çukurova’ya yolculuk, köylülerin yaşam şartları nedeniyle yaya olarak gerçekleşiyor. Bu gidiş, göçmenlik bürosunun konaklama yeri dahil on beş güne kadar sürer. Çukurova’da Yalak köylülerinin çalışma süresi bir ila bir buçuk aydır. Köylülerden dikenine bakan Koca Halil ovaya inme zamanını belirler. Halil yaşlandığı için köylüleri at sırtında takip edip, ovaya inebilir. Meryemce Ana, köyün tek atına sahip kişidir. Koca Halil ile Meryemce arasında sorunlar vardır. Muhtar Sefer ise ağanın tarafını tutarak köylünün tarafını tutmaz, dolayısıyla en verimsiz, en az geliri olan arazi Yalak köylülerine kalır. O yıl kervan yola çıkar. Uzunca Ali çok dertlidir. Annesi Meryemce ata binmiş, eşi Elif, çocukları Hasan, Ümmühan ve kendisi yürüyor. Atları ise çok yaşlıdır. Grup gece seyahat eder ve gündüz dinlenir. Ali, Halil’i annesinin terkisine bindirince Koca Halil’in kesildiğini gören Meryemce buna çok kızar. Bir gün yoldayken şiddetli bir yağmur yağar. Köylü yürüyüşü hızlandırarak ormana sığınır. Meryemce ve Halil at sırtında geride kalır. At yere yığılır ve ayağa kalkamaz. Koca Halil konvoya gelir ve durumu anlatır. Köylüler yollarına devam ederken Ali çocukları ve eşini geri alır ve annesini bulur. Annesini bulduktan sonra köylüye yetişmek için yola koyulurlar, ancak at ölür. Meryemce, Halil’i ona giydirdikleri için atın öldüğünü söyler ve oğluyla yüzleşir. Ali annesine destek verir. Yorgun olarak yollarına devam ediyorlar, onları birer birer sırtında taşımaya başlar. Muhtar Sefer köylülerini tekrar kandırmış ve onları kozasız verimsiz bir pamuk tarlasına getirmiştir.
Dağın Öte Yüzü Serisi
| 1.Ortadirek | 2. Yer Demir Gök Bakır | 3. Ölmez Otu |
Kısa Bilgiler
- Yaşar Kemal’in Dağın Öte Yüzü üçlemesinin ilk romanıdır.
- 1959’da Cumhuriyet’te tefrika edildikten bir yıl sonra, 1960 yılında, yayımlanmıştır.
- Romanın olayları yaşanmış olaylara dayanmaktadır. Örneğin Ali’nin annesi Meryemce’yi sırtında taşıması yazarın 1946’da Çukurova’da anasını sırtında taşıyan bir adamı görmesinden gelmektedir.
- Yaşar Kemal, Ortadirek’in alegorik bir roman olduğunu belirtmiştir.
- Ortadirek, birçok kez tiyatroya uyarlanmıştır.
Ortadirek – Kitap Açıklaması
Başı dara düşenler, yarattıkları düş dünyasında bulurlar yollarını. Ayakta kalabilmek için sığındıkları bu dünya bir yandan onları yaşatırken, bir yandan da hikayelerini örer. Dağın Öte Yüzü üçlüsü darda kalanların yarattıkları düş dünyasının büyük bir görkemli hikayesidir.
Üçlünün ilk kitabı Ortadirek’te uzun ve zorlu yolda yürüyenler anlatılır. Bir çile yürüyüşüdür bu; varacakları yerde onları sadece ayakta kalmak mücadelesi bekliyor olsa da, her yürüyüş bir umuttur. Pamuklar toplanmadan Çukurova’ya ulaşmak, çileye ve umuda da ulaşmaktır.
“Türk romancısı Yaşar Kemal’in Ortadirek romanı edebiyatın büyük insan manzaralarından biridir. Bu roman aslında Savaş ve Barış ve Moby Dick boyutlarında bir yapıttır.”
– Michel Cournot, Le Monde,
