Aylaklar – Melih Cevdet Anday
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Melih Cevdet Anday |
| Yayınlanma Tarihi: | 1965 |
| Yayınevi: | Everest Yayınları |
Karakterler
Leman Hanım: Şükrü Paşa’nın kızı ve tek varisi. Ailenin oturduğu konağın ve geçindiği mirasın sahibi.
Davut Bey: Leman Hanım’ın kocası. Zamanında Arnavutluk’ta valilik yapmış babasından kalan bir miktar mirası çılgın fikirleri uğruna düşünmeden harcayan kişi.
Mürşide: Leman Hanım ile Davut Bey’in büyük kızı.
Galip Bey: Leman Hanım ile Davut Bey’in küçük kızı Pakize’nin kocası, Muammer’in babası.
Muammer: Pakize ve Galip Bey’in oğlu.
Ayla: Muammer’in eşi.
Dündar Bey: Davut Bey’in gençlik arkadaşı.
Şükrü: Muammer ve Ayla’nın arkadaşı.
Nesime: Galip Bey’in kuzeni.
Konusu
Osmanlı döneminden kalma bir konakta, giderek küçülen bir aile ve onlarla asalak bir hayat yaşayan akrabalarından oluşan tembel, aylak, işsiz ve güçsüz bir grup insan yaşamaktadır. Roman, bu ailenin zaman içinde hem maddi hem de manevi olarak çöküşünü ve nihayetinde parçalanmasını konu ediniyor.
Aylaklar Özeti
Leman Hanım, II. Abdülhamit’in başeczacılarından Şükrü Paşa’nın kızı ve tek varisidir. Babasından kalan yalıda, onun mirasıyla yaşamaktadır. Köşkte Leman Hanım’ın eşi Davut Bey, kızı alkolik olan kayınvalidesi Mürşide, merhum kızlarının eşi Galip Bey, torunları Muammer ve eşi Ayla yaşıyor. Ayrıca Davut Bey’in eski dostu Dündar Bey, Muammer ve Ayla’nın arkadaşları Şükrü ve Galip Bey’in kuzeni Nesime de yanlarında yaşamaktadır. Bu insanların hiçbiri herhangi bir işte çalışmıyor. Leman Hanım’ın eline bakarak konakta işsiz bir hayat sürerler.
Leman Hanım, ailesinin ve konakta yaşayanların geçimini tek başına sağlamaktadır. Köşkteki eski lüks, kalabalık hayatı sürdürmeye ve Şükrü Paşa ailesinin devamlılığını sağlamaya çalışır. Ama parası günden güne azalır, borçları artar. Sonunda rehin verdiği konağı boşaltmak zorunda kalırlar. Bütün aile sokakta kalır. Bu sırada ailenin yakın zamanda vefat eden damadı Galip Bey’in yıllarca sefil hayatından biriktirdiği parayla büyük bir apartman dairesi satın aldığı ortaya çıkar. Aile buraya taşınır. Leman Hanım’ın konağın boşaltılması sırasında felç geçirerek yatalak kalması üzerine Leman Hanım’ın torunu Galip Bey’in oğlu Muammer yönetimi devralır. Ama Muammer onun yerini tutamaz. Çünkü hayattan hiçbir beklentisi, ümidi kalmamıştır. İnsanları sevmez, onlarla birlikte olmaya tahammülü yoktur. Hayatın boş ve anlamsız olduğunu, içinde bulundukları bu hayatı değiştirmek için herhangi bir adım atmanın faydasız olduğunu savunur. Evin sorumluluğu bunalınca evden uzaklaşmak için bir süre avukatlık yapar. Bu sırada bir siyasi partiye üye olur ve çalışır. Bunlar onu bir süre oyalasa da sonunda ruhundaki sıkıntı hâkim olur. Muammer işini ve partiyi bırakır. Eşi Ayla, Şükrü ve Nesime’yi evden uzaklaştırmak için harekete geçer. Bu arada Leman Hanım, Davut Bey ve Dündar Bey de ölür. Alkolik ve deli teyzesi Mürşide ile evde yalnız kalan Muammer, her şeyi geride bırakıp kaçar. Cebinde sadece bir lira ile bir otel odasına sığınır.
Roman, Muammer’in bu kayıp haliyle son bulur.
Aylaklar – Kitap Açıklaması
Meşrutiyet’ten sonraki toplumsal dönüşümlerin her bir devresini ustaca sentezleyen Melih Cevdet Anday, Abdülhamid’in eczacıbaşısı Şükrü Paşa’dan kalma bir konağa yerleştirdiği roman kahramanları üzerinden cumhuriyet Türkiye’si toplumunun tahlilini yapıyor.
Aylaklar, Türkçe edebiyatın en derli toplu romanlarından biri. Olağanüstü bir başarıyla oluşturulan karakterler ve izlekteki kendinden emin duruş, bu romanı edebiyatımızdaki en iyi kurmaca metinlerden biri kılıyor.
… Batıyormuşuz da birimizin haberi olmamış. Hadi Nesime ile Şükrü’yü bir yana bırakalım, onlar aileden değil; ya bana, anneanneme, dedeme ne demeli? Ekmeğin nerden geldiğini birimiz bile düşünmemişiz. Dün gece sofrada bunu söyleyecek oldum, Dündar Bey ‘Osmanlı İmparatorluğu da böyle battı,} dedi. ‘Biz aylıklarımızın köylüden alınan vergi ile ödendiğini bilmezdik, devletin bir köşede bir parası var, ondan veriyor sanırdık. Birinci Dünya Savaşana neden girdiğimizi Talat Paşa bilmiyor, Cemal Paşa bilmiyor, Enver Paşa bilmiyor. Peki kim biliyor? Bilen yok…}
