Nehrin Dönemeci – V. S. Naipaul
| Tür: | Roman |
| Yazar: | V. S. Naipaul |
| Yayınlanma Tarihi: | 1979 |
| Yayınevi: | Can Yayınları |
Karakterler
Selim: Romanın Kahramanı olan Selim Afrika’nın doğu kıyısındandır. Sahil tam olarak Afrikalılar için bir yer değildir. Arap, Hint, Fars ve Portekizce karışımıdır. Selim Hint Okyanusu insanıdır. Gerçek Afrika kilometrelerce içeridedir. Selim’in Arabistan, Hindistan ve İran ile ilişkileri var. Aynı zamanda atalarının memleketidir. Ancak Selim Arap, İranlı veya Hintli olduğunu kabul edemez. O insanlara kıyasla kendini Afrikalı hisseder. Müslümandır ama Araplardan ve kıyıdaki diğer Müslümanlardan ayrıdır. Davranışları daha çok Kuzeybatı Hindularınınkine benzer.
Konusu
Olaylar Afrika’da bir kumsalda geçiyor. Afrika’nın o dönemdeki durumunu, insanlarını ve oradaki yaşamı konu alan kitapta olaylar, iş aşığı olan Selim’in etrafında dönüyor. Selim’in nehir kenarındaki kasabada bir dükkân satın alarak başladığı ticari hayatı ve başına gelenler anlatılır.
Nehrin Dönemeci Özeti
Savaş bitmiş, kıta parsellenmiş, ülkeler bağımsızlıklarını kazanmaya başlamış ve birçok çatışma yaşanmaya başlamıştır. Selim, iş bulmak için kıtanın doğu kıyılarından iç bölgelere gelir. Nehir kenarındaki kasabadan bir dükkan satın alır ve ticarete başlar.
Ülkede barış kendini göstermeye yeni başlıyor. Ancak birçok Afrikalı, kargaşa zamanlarında ormanlarına, gizli ve ulaşılması zor köylere döndüğü için işler kötü gidiyor. Barış devam ediyor. İnsanlar tekrar şehre dönmeye başlar. Zabet adında bir kadın müşterisi var. Köyden ayda bir alışveriş için gelir. Orman ve tehlikeli yerlerden nehir boyunca tekrar döner. Zabet’in bir oğlu var. Çocuğun babası güney kabilelerinden birine aitti ve bir tüccardı. Koloni döneminin mucizevi barış ortamında aşiret sınırlarına bakmadan dolaşırken Zabet ile tanışır. Bağımsızlık ilan edildiğinde kabile sınırları yeniden önem kazanır. Güneyli adam oğlunu alır ve kendi ülkesine döner. Babası ölünce çocuk Zabet’e geri döner ve kasabadaki lisede okumaya başlar. Adı Ferdinand. Annesi Ferdinand’ı Selim’e emanet eder. Ferdinand başarılı bir öğrencidir ve Selim’den kendisini Amerika’ya göndermesini ister. Şehirde karışıklık devam ediyor. Bir ayaklanma ihtimaline karşı askerler şehre geldi. Lisede derslere ara verilir. Lise güvenli değil. Ferdinand, Selim’le birlikte çalışan Metty ile kalmaya başlar. Kasabadaki ticari hayat yeniden hareketlenmeye başlar. Kasaba büyür ve bir ticaret merkezi haline gelir. Kasabada Bigburger ile tanışır. Şehirde komiteler kuruldu. Komiteler kendi adamlarını işe sokmaya çalışıyor. Selim bir iş için komitelerle diyalog kurar. O sıradan bir insan değildir. Bir kadın kendini diplomat olmayı teklif eder. Ülkesi bilinmeyen bir kişi diplomat olamayacağı için Selim Hindistan vatandaşı olur. Diplomat olarak Londra’ya gider. Bir süre sonra Afrika’da bir ayaklanma patlak verir. Ülke yine değişti. Selim ülkesine döner ve Metty ile tanışır. Yabancıların ülkedeki malları onlardan alınır. Metty ve Selim’in elinde hiçbir şey kalmamıştır ve dükkânları kilitlidir. Kendi malları bir envanter yapılarak Selim’e iade edilir. Ancak, envanter yalnızca kayıp malları gösterir. Selim gizli bir iş yapmak zorunda kalır ve altın ve fildişi ticaretine başlar. Hatta bazen askerlerden mal almak zorunda kalıyor. Bir süre sonra işler daha da kötüye gider ve o ülkeyi terk eder.
Nehrin Dönemeci – Kitap Açıklaması
“Dünya böyledir; bir hiç olanların, hiç olmaya boyun eğenlerin dünyada yeri yoktur.”
Bağımsızlığını yeni kazanan adsız bir Afrika ülkesinde, kıtanın iç bölgelerindeki tenha bir kasabaya taşınan Salim’in hayata tutunma çabasını anlatan Nehrin Dönemeci bu satırlarla açılıyor. V.S. Naipaul bu romanda, tehlikeli derecede cezbedici modern dünya ile kendi geçmişi ve âdetleri arasında kısılıp kalmış bir ülkenin portresini çiziyor. Bir yanda Büyük Adam’ın zorlamasıyla yaşanan yalan hayatlar, diğer yanda kaos, şiddet, cehalet ve yoksulluk; bağımsızlığın ağır yükü altında ezilen ülke, Salim gibi eğitimli gençleri bile âciz bırakıyor, kaçmak ya da kalmak arasında bir tercih yapmaya zorluyor.
Nobel ödüllü Naipaul’un en önemli eserlerinden biri sayılan Nehrin Dönemeci, John Updike’ın deyimiyle, “Meselelerin temelinde yatan toplumsal gerekçeleri ararken Tolstoy’un ruhunu yansıtıyor.”
(Tanıtım Bülteninden)
