Büyük Grev – Aziz Nesin
| Tür: | Hikayeler |
| Yazar: | Aziz Nesin |
| Yayınlanma Tarihi: | 1978 |
| Yayınevi: | Nesin Yayınevi |
Konusu
Maden-İş’in Mess’e karşı yaptığı grevden yola çıkarak, bazı sendika yöneticilerinin iyi planlamadığı ve işçiden çok işverene yarar sağlayan grevleri konu edinmektedir.
Büyük Grev Özeti
Aziz Nesin’in “Büyük Grev” adlı eserinde toplam 17 öykü bulunmaktadır. Kitaba ismini veren Büyük Grev adlı öykü, döneminde çok ses getirmiş bir eserdir.
Bir fabrika sahibi, mal aşığı olarak ürettiği gibi üretir, halk malını tükettiği gibi tükettirir. Patron binlerce üretirken on binler, on binler üretirken yüzbinler, yüzbinler üretirken milyonlar, milyonlar üretirken on milyonlar üretebilir hale gelir. Sonunda, tüm ülkedeki her hanenin bu fabrikalardan gelen mallardan en az ikisine sahip olduğu bir zaman gelir. Patron, kârına kâr ekler. İşçileri sadece üretimde değil, dağıtım ve satışta da çalışır. Ülkenin her yerinde zincir mağazalar kurmaya başlar. Ancak, kimsenin ürünlerine ilgi göstermediği bir zaman gelir. Mallar depolarda istiflenir. Şimdi bu patron üretirse mallar satılmadığı için kaybeder, üretmezse kârına kâr ekleyemediği için zarara girer. Ticari olmayan mağazalarını açık bırakırsa kaybeder, kapatırsa küçüldüğü için yine zarara uğrar. Böylece patron bir derede mahsur kalır. Üstelik işçiler greve hazırlanmaya başlar. Patronun fakir ailelerden yurtdışında okumak için parlak öğrencileri vardır, bu yüzden kendilerini borca sokar. En iyi okullardan mezun olduktan sonra hala patronun fabrikalarında çalışırlar. Sosyologlar, ekonomistler, psikologlar… Birçok alanda uzmanlar var. Ancak bu uzmanlar bile patronun sorununa bir çözüm bulamazlar. Ülkenin en büyük patronu ama dünyada daha büyükleri vardır. Ne de olsa patron, dünya çapında iş yaptığı, çıkar ortaklığı olduğu, hatta onlardan borç aldığı patronlara durumu anlatır.
Onlarda durumu daha iyi anlayabilmek adına bir ekibi incelemek için fabrikalarına iyi bir uzman gönderir. Yurtdışından gelen uzman, fabrikanın dosyalarını dikkatle inceler, ardından gülmeye, hatta kahkahalar atmaya başlar. Oradaki patronlar ve uzmanlar durumu anlayamaz. Yurtdışından gelen uzman, oradaki uzmanlara, “Burada işçiler grev planlıyorlardı. Bundan daha iyi bir fırsat var mı? Biz sana bunları öğretmedik mi?” diye kızar. Oradakiler durumu anlar. Kurtarılacak daha çok fabrika olduğu için yurt dışından gelen uzman ilk uçağa binerek gider. Öte yandan patron ve uzmanları. , işçilerin hazırladığı grevi kendi çıkarlarına çevirmek için planlar yapar. Patron bu grevi desteklemek için özel ajanlar bile yerleştirir. Bir gün grev başlar. Patron bu grevi kendi çıkarları için kullanmaktan çekinmez. Stoktaki malları azar azar serbest bırakır. Sonra fabrikaların çalışmadığını ve stokta yeterli mal olmadığını savunarak zam üstüne zam yapar. Böylece malını yüzde yüz satarak kârına kâr ekler. Stoktaki malları eritmeye başlar ve normalden daha fazla kar eder. Ayrıca bu süreçte işçilere ödeme yapmaz. Sendika işçilerin ücretlerini öder. Grev uzarsa, birlik ne kadar sıkışırsa o kadar sıkmaya başlar tam maaş değil yarım maaş, hatta daha sonra üçte bir maaş. Grev 8. ayına girdiğinde sendika taşınmazlarının bir kısmını satmak zorunda kalır. Böylece patron sendikayı zor duruma sokar. Bazı işçiler grevi bırakırken, diğerleri rakip sendikalarla işbirliği yapmaya başlar. Grev uzun bir aradan sonra dağılmaya başlar. Patron işçileri ve sendikayı suiistimal etse de her krizde böyle bir sendikaya ihtiyacı olacağını bildiği için bunların mahvolmasını istemez. İşçilere istedikleri zammın ancak üçte birini yapacağını söyler ve onları müzakere masasına çağırır. İşçiler gider ve patronun teklifini kabul eder. Böylece patron bu grevden büyük kazançlar elde eder.
Kısa Bilgiler
- Maden-İş’in Mess’e karşı yaptığı grevden yola çıkarak, bazı sendika yöneticilerinin iyi planlamadığı ve işçiden çok işverene yarar sağlayan grevleri eleştirmek için yazılmıştır.
- Kitabın sonunda bu hikâye hakkında yaklaşık 80 sayfalık eleştiri yazıları ve Aziz Nesin’in bu eleştirilere verdiği cevaplar bulunmaktadır.
Büyük Grev – Kitap Açıklaması
“Bütün yaşamımda kalem kavgasına ilk atılan, kavgayı çıkaran ben olmadım. Hiçbir kalem kavgasına da isteyerek girmedim, hep itilmişimdir. Bu kez de öyle oldu. Ama saldırılmışsam, ama üstüme üstüme gelinmişse, kavgadan kaçamam. Kalem kavgasında ille de yengin gelmeyi düşünmem. Yanılgım gösterilmişse teşekkür ederek özür dilemenin kavga etmekten daha büyük yiğitlik olduğunu bilirim.
“Büyük Grev” adlı masal-öyküm dolayısıyla yapılan saldırılara yanıtlarım, takım tutan saldırganlar için değildir. Çünkü onlar, kendilerine her ne anlatılırsa anlatılsın, önceden neyi ve nasıl anlamak istiyorlarsa ancak onu anlayacaklardır. Önyargılıdırlar. Bu yanıtlarımı, bu sevimsiz kalem kavgasında önyargılı olmayanları uyarmak için yazdım.”
(Tanıtım Bülteninden)
