Dönüşüm

Dönüşüm – Franz Kafka

Karakterler

Gregor Samsa: Pazarlamacılık yaparak geçimini sağlayan, Çalıştığı işi hiçbir zaman sevmeyen, sadece ailesinin patronuna olan borcunu ödeyebilmek için çalışan, pazarlamacılık yaparken yürümek zorunda olduğu için sürekli yorgun olan, sevmediği pazarlamacılık işinde oldukça başarılı olsa da yükümlülüklerinden kurtulduğu anda işi bırakıp sessiz sedasız bir hayat yaşamanın hayallerini kuran bir karakterdir.

Böcek Gregor Samsa: İri gövdesini taşıyamayacak bacaklara sahip bir böcektir. Hareket kabiliyeti oldukça kısıtlıdır. Duvarlarda yürümeyi ve dışarı seyretmeyi oldukça sever. İnsanlar ile konuşamaz.

Grete Samsa: Gregor’un kız kardeşidir. Abisini çok seven ancak Gregor’un değişiminden sonra başlarda Gregor’a yardımcı olmaya çalışsa da Grete de fazla dayanamaz. Anne ve babasından Gregor’dan kurtulmak gerektiğini dile getiren karakterdir.

Baba Samsa: Gregor’un babasıdır. Otoriter bir baba kimliğine sahiptir. İflas ettikten sonra çalışma görevini Gregor üstlenince kendini emekliliğe alıştırır; Ancak Gregor’un dönüşümünden sonra aileyi geçindirme işi yine üstüne kalır. Bir bankada memurların yemeklerini getirmeye başlar. Böcek Gregor’a karşı her zaman önyargılı ve öfkelidir.

Bayan Samsa: Gregor’un annesidir. Oğlunu çok sever. Gregor’un böceğe dönüşmesinden sonrada oğluna olan sevgisi değişmez. Ev içinde fazla söz sahibi değildir. Hasta olduğu için ağır işlerde çalışamamaktadır. Gregor’un dönüşümünden sonra maddi durumlarına destek olabilmek için bir firmanın çamaşırlarını diker.

Temizlikçi Kadın: Evdeki hizmetçinin çıkartılmasını ardından evin ağır işlerini yapması için tutulur. Evi temizlediği bir gün Gregor ile karşılaşır; ancak hiç korkmaz. Gregor’u her gelişinde ziyaret etmeyi alışkanlık haline getirir.

Konusu

Bir pazarlama şirketinde çalışan Gregor Samsa’nın bir sabah uyanışında böceğe dönüşünü ele alan kitap, bu değişim sonucunda ailenin o bakış açısı ve Gregor Samsa’nın böceğe dönen haline alışma sürecini ele alır.

Dönüşüm Özeti

Gregor Samsa kabuslarla dolu düşlerden uyandığı bir sabah kendini yatağında böceğe dönüşmüş olarak bulur. İlk başta gördüklerinin gerçek olduğuna inanmaz ancak yatağından kalkmaya çalıştığı anda böceğe dönüştüğüne inanmaya başlar.

Her sabah işe gitmek için bindiği trenin saatinin çoktan geçtiğini, çalar saatinin çalmadığını düşünmeye başlar, fakat çalar saati her sabah ki gibi çalmıştır. Ama o saati duymamıştır. Samsa yataktan kalkmak ister fakat artık sahip olduğu birbirinden bağımsız hareket eden çokça bacaklar buna izin vermeye engeldir.

Annesi oğlunun uyanamamış olduğunu düşünerek uyandırmaya gidip kapıyı vurmaya başlar. Kilitli kapının arkasından oğlunu uyandırmaya çalışır. Gregor kalktığını söyleyerek annesini başından  savuşturur ancak sesinin garip gelmesi annesi onun hasta olduğunu düşünmesine sebep olmuştır. Herhangi bir hastalığı bahane etse de şirket doktorunun geleceğinden emindir. Saat yediyi geçtiğinde işe tamamen geç kalan Gregor, hala yataktan inebilmek için planlar yapmaya devam etmektedir. Gregor inmek için çabalarken evin kapısı çalar. Kulağına gelen selamlaşma seslerinden gelenin kim olduğunu anlayan Gregor, daha hızlı hareket etmeye çalışır. Ve gelen patronudur. Odasına giderek kapının önünde  Gregor’a birkaç soru sorar ancak Gregor artık konuşamaz halde olması ve sesinin hayvan gibi çıkması da ayrıca bir sorun haline gelmiştir. Patron ise kapıda Gregor’un anne ve babasına Gregor’un yaptığı davranıştan dolayı iş yerindeki yerinin sağlam olmadığını söyler. Gregor kapıyı zorlukla açar fakat patronu Gregor’i gördüğü gibi korkudan evden kaçar; annesi bayılır,  babası da onu sopa ile darp etmeye çalışır,  odasına kilitler. Gregor ailesinin ve patronunun ona verdiği tepkiden sonra böceğe dönüştüğünü kesin olarak kabul eder.

Gregor artık dev bir böcektir ve görüntüsüyle beraber yemek alışkanlığı da değişmiştir. Artık eskiden sevdiği yiyecekler yerine kokuşmuş bozmuş yiyecekleri tercih etmektedir. Grete bunu fark eder ve artık onun hoşuna gidecek kokuşmuş yiyecekler bırakır odasına. Zaten Gregor’la ilgilenen bir tek kız kardeşi Grete’dir. Grete abisinin odasını temizler, ona yiyecekler getirir. Gregor’da hep kardeşinin hayal ettiği okula onu göndermenin planlarını yapar. Grete, keman çalar ve konservatuvara gitme hayalleri kurar. Gregor da bu hayali gerçekleştirmek için çalışmaktadır ve Noel arifesinde bunu açıklayacaktır. Gregor’un babası evlerinin bir odasını üç arkadaşa kiralar. Ve babası bu kiracılara Gregor’a göstermediği ilgiyi hassasiyeti gösterir. Bu durum Gregor’u çok üzer.

Gregor’un iyileşeceğinden ümidini kesen Grete kendine bir iş bulur. Zaten Grete abisine eskisi gibi iyi davranmamaktadır. Gregor’un odası pislik içindedir. İş bulduktan sonra abisinin evden atılması gerektiğini dile getiren ilk kişi Grete’dir. Babasının Gregor’u elma bombardımanına tutmasıyla Gregor’un sırtında açılan yara Gregor’un ölümüne sebep olur. Bir sabah evin hizmetlisi Gregor’u odasında ölü bulur, aile bireylerine haber verir. Aile bireyleri durumu gayet normal karşılar ve günlük hayatlarına devam ederler. Gregor’u da hizmetli faraşla çöpe atar. Ailecek uzun zamandır planladıkları seyahate çıkarlar.

Kitap Analizi

Kafka’nın en popüler eseri sayılabilir. Öykü, Gregor Samsa’nın bir sabah kendini dev bir böceğe dönüşmüş bulmasıyla başlar ve hayatındaki değişiklikleri anlatarak devam eder. Kafka’nın eserde ele aldığı yabancılaşma türü bireyin kendine yabancılaşmasıdır. Kafka anne babasına karşı evlat olarak, devlet ve toplum yapılanmasına karşı birey olarak kendini eksik hissetmektedir. Yazdığı eserlerinde hep bu sözünü ettiği eksiklik, zayıflık yönlendirmiştir onu.

Dönüşüm – Kitap Açıklaması

Franz Kafka’nın 1915’te yayımlanan Dönüşüm adlı öyküsü, yazarın, anlatım sanatının doruğuna ulaştığı bir eseridir. Küçük burjuva çevrelerindeki yozlaşmış aile ilişkilerini en ince ayrıntılarına kadar irdeleyen bu uzun öykü, aynı zamanda toplumun dayattığı, işlevini çoktan yitirmiş kalıplara bilinç düzeyinde başkaldıran bireyin tragedyasını çarpıcı bir biçimde dile getirir.

Kitabın Değişim olarak bilinen adının gerçekte Dönüşüm olduğu, ifadesini Ahmet Cemal’in açıklamasında bulur: “Gregor Samsa’nın bir sabah kendini yatağında bir böcek olarak bulması, salt bir değişim değil fakat ‘başkalaşım’dır O, insanlığını koruyarak bazı değişiklikler geçirmemiştir; artık farklı bir canlı türü olmuştur.”

Bu açıklama, Kafka’nın eserini tanımlarken kullandığı ifadeyle de örtüşür: “Herkes, beraberinde taşıdığı bir parmaklığın ardında yaşıyor. Şimdi hayvanlarla ilgili bunca şey yazılmasının nedeni de bu. Özgür ve doğal bir yaşama duyulan özlemin ifadesi. Oysa insanlar için doğal yaşam, insanca yaşamdır. Ama bunu anlamıyorlar. Anlamak istemiyorlar. İnsan gibi yaşamak çok güç, o nedenle hiç olmazsa kurgusal düzeyde bundan kurtulma isteği var… Hayvana geri dönülüyor. Böylesi, insanca yaşamaktan çok daha kolay.”

Sosyal Medyada Paylaş