Sinekli Bakkal – Halide Edib Adıvar
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Halide Edib Adıvar |
| Yayınlanma Tarihi: | 1935 |
| Yayınevi: | Can Yayınları |
Karakterler
Emine: Mahalle imamımın kızıdır. Tevfik’e olan aşkı yüzünden babasının karşısına alır. Tevfik ile evlenir. Tevfik sürgüne gidince kızı Rabia ile babasına yerleşir.
Tevfik: Sabit ve kalıcı bir işi olmadığı için Emine ile evlenmesine müsaade edilmese de sonunda evlenir. Eşi Emine’nin isteği üzerine Ölen dayısının Sinekli Bakkal’ını işletir.
Mahalle İmamı: Dinine bağlı, kızının mutluluğunu ve rahat bir yaşam sürmesi için evliliğine karşı çıkan ayrılınca da kızına ve torununa bakan bir iyi bir adamdır.
Rabia: Tevfik ve Emine’nin kızlarıdır. Çok güzel sesi olan ve Mevlüt okuyan bir kızdır. Anne ve babası arasında gel gitler yaşayan ve sonunda Peregrini (Osman) adında biri ile evlenir.
Peregrini(Osman): Rabia’yı seven ve ona aşkı yüzünden Müslüman olup Rabia ile evlenir, Osman adını alır ve İstanbul’a yerleşir.
Konusu
Sinekli bakkal sokağında doğan, orda büyüyüp evlenen Rabia adında genç bir hafız kızın etrafında yaşanan olayları konu almıştır.
Sinekli Bakkal Özeti
Olaylar, II. İstanbul Abdülhamid’in Aksaray semtinde, Sinekli bakkal caddesi üzerinde yer almaktadır. Mahalle imamının kızı Emine, babasının itirazlarına rağmen sabit ve kalıcı bir işi olmayan Tevfik ile evlenir, karagöz’ü oynar ve orta oyunda “zenne” (kadın) rolünü oynar. Babası bu olaydan sonra Emine’yi evlatlıktan reddetmiştir. Tevfik’in dayısı vefat edince bakkalı da ona kalır. Karısının ısrarı üzerine dükkânı işletmeye başlar. Bu bakkal onun sanatsal doğasına uygun değildir. Emine bir gün kocasının arkadaşlarını taklit ettiğini görür, buna dayanamaz, babasının evine döner. Tevfik’ten boşanır. Bu sırada Tevfik, Gelibolu’ya sürgüne gönderilir. Emine’nin Tevfik’ten bir kızı var. Adını Rabia koyar, imam kızına vasiyet bırakmıştır. Vasiyeti torununa sıkı bir din eğitimi vermesidir. Rabia’nın sesi çok güzeldir. Camilerde ve köşklerde güzel sesiyle Mevlit okumaya başlar. Polis Nazırı’nın eşi Selim Paşa sesini çok beğenecek ve onu himayesi altına alacaktır. Paşa, kızın yeteneğine de hayrandır. Mevlevi dervişi Vehbi Dede’den ve İtalyan müzisyen Peregrini’den ders aldırır. Rabia ve Peregri-ni birbirlerinden çok hoşlanırlar.
Bir gün Rabia’nın babası Tevfik sürgünden döner. Sinekli bakkal’daki eski bakkalını yeniden açar. Rabia da dedesinden ayrılarak babasıyla birlikte yaşamaya başlar. Kızın sanatına hayran olan Vehbi Dede ve Peregrini, Tevfik’in evine gider. Rabia, Kuran’ı, özellikle de Mevlid’i o kadar iyi okur ki, Doğu müziğinde adeta bir çığır açmıştır.
Aynı yıllarda Jön Türkler, Abdülhamit’in baskıcı yönetimini devirmek için gizlice çalışıyorlardı. Selim Paşa’nın oğlu Hilmi de Jön Türk’tür. Orta oyunda zenne rolünü oynayan Tevfik Hilmi’nin isteği üzerine kadın kılığına girerek Fransız postanesinden Avrupa’dan Jön Türklerin gazetelerini almak ister. Gazete alırken yakalanır. İşin aslı anlaşılınca Hilmi ve Tevfik Şam’a sürgüne gönderilir. Babası sürgün edildiğinde yalnız kalan Rabia, bakkal işletiyor ve hafız olarak geçimini sağlıyor. Bu sırada Rabia’yı çok seven Peregrini Müslüman olur, Osman adını alır ve İstanbul’a yerleşir. Rabia ile evlenir. Bu yıllarda Rabia’nın imam olan dedesi vefat etmiştir. Rabia ve Peregri dedesinin evine yerleşmeye başlar.
II. Abdülhamit’e görev bilinciyle bağlı olan ve padişah aleyhine çalışanlara işkence etmekten çekinmeyen Selim Paşa, öz oğlunu sürgün ettikten sonra yavaş yavaş değişmeye başlar. Babalık ve insanlık duyguları uyanır, işini bırakır. 1908’de Meşrutiyet ilan edilir ve tevfik sürgünden döner. Rabia’nın bir çocuğu vardır. Sinekli bakkalda güzel günler yeniden başlıyor…
Kısa Bilgiler
- Sinekli Bakkal, yazarın eşi Adnan Adıvar’ın büyüdüğü mahallenin adıdır.
- Sinekli Bakkal, Halide Edib Adıvar’ın ünlü romanıdır.
- Paris’te yazılmış ve ilk kez The Clown and His Daughter, (Soytarı ile Kızı) adıyla 1935 yılında Londra’da yayımlanmıştır.
- Sinekli Bakkal ismiyle 1935 Ekim’i ilâ Şubat 1936 arasında Haber gazetesinde tefrika edilmiş ve daha sonra kitap olarak basılmıştır.
- Yaşar Kemal, “Sinekli Bakkal Türk edebiyatının bir şaheseridir.” demiştir.
Sinekli Bakkal – Kitap Açıklaması
Adıvar’ın bugüne kadar defalarca basılmış, milyonlarca okur tarafından okunmuş ve güncelliğini hiç yitirmemiş romanı Sinekli Bakkal, Türk romanı içerisinde özel bir yere sahip. “Roman,” dendiğinde aklımıza gelen ilk kitaplardan biri olan bu yapıtı Selim İleri’nin yazdığı sonsöz eşliğinde sunuyoruz.
Defalarca basılmış, kuşaklardan kuşaklara ulaşabilmiş Sinekli Bakkal, II. Abdülhamid dönemini bir geçmiş zaman dekoru önünde yansıtarak, eskiden yeniye devralınması gereken kültür, sanat ve töre değerleri üzerinde durur. Bir anlamda, yazar ve eseri, tarihi süreklilik arayışı içerisindedirler.
