Değirmen – Reşat Nuri Güntekin
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Reşat Nuri Güntekin |
| Yayınlanma Tarihi: | 1944 |
| Yayınevi: | İnkılap Kitabevi |
Karakterler
Halil Hilmi Efendi: Zarif ve kibar bir beyefendi olan Hilmi Efendi, Sarı pınar ilçesinin kaymakamıdır.
Reşit Bey: Yardımseverliği ile tanılan ilçenin belediye başkanıdır.
Arif Bey: ilçenin doktorudur.
Rıfat: Her şeyden çıkar elde etmeye çalışan, belediyenin başkâtibidir.
Kızanlıklı Naciye: Ahlaksız bir insan olarak bilinen, İlçede düzenlenen Eğlence mekanlarında oynayan bir dansözdür.
Konusu
Osmanlı döneminde ele alınan bir romandır. Romanda, Osmanlı İmparatorluğu’nun ve hatta dünyanın gündemine giren bir konu haline gelen uydurma bir deprem olayının hikâyesi anlatılıyor.
Değirmen Özeti
Sarıpınar ilçesinin ileri gelenlerinden Ömer Bey’in düzenlediği bir gecede deprem olur. Bu depremde kaymakam Halil Hilmi Efendi hafif yaralanır. Kaymakam devlet dairesinde istirahat ederken, karakol komutanı ve belediye genel sekreteri merkeze bir telgraf gönderir ve telgraflarında durumun çok ciddi olduğunu belirtirler. Bu telgraflar nedeniyle basın olayı abartır ve herkesi Sarıpınar’da büyük bir felaket olduğuna ikna eder. Vali bölgeye bir yardım komitesi gönderir.
Halil Hilmi Efendi önce olayın bu kadar abartılacağını düşünmez. Bu nedenle merkeze gönderdiği telgraflarda pek bir şey belirtmez. Ancak heyetin gönderilmesiyle olayın ciddiyetini anlar. Gerçeği söylemek için geç kalınmıştır. Çünkü olay ülke sınırlarını aşarak dünya basınında geniş yer bulmuştur.
Heyet ilçede kaldığı günlerde herhangi bir faaliyette bulunmaz. Heyet için ilçede düzenlenen ziyafetler heyeti susturmaya yeter.
Olayın fazlasıyla abartıldığı vali tarafından duyulur. Vali önce kaymakam Hamit Bey’i ilçeye gönderir. Birkaç gün sonra kendisi de gider. Kaymakamın ilçeye gelişinin akşamı şehzadenin yabancı ve yerli basın mensuplarıyla ilçeye geleceği haberi gelir. Kaymakam olayda kaymakamın yanında yakılacağını düşünür ve şehzade gelmeden ilçeyi harabe gibi gösterir. Mahallenin yıkık kısımları şehzadeye gösterilir. Şehzade mahallenin gerçekten harap olduğuna inanır ve valiyi ve kaymakamı bir madalya ile ödüllendirir. Yabancı ülkelerden toplanan yardımlarla valinin yıktığı yerler yeniden onarılıp yapılmaya başlanır.
Kısa Bilgiler
- Değirmen, Reşat Nuri Güntekin’in kısa komedi romanıdır. İlk olarak 1944’te yayınlanmıştır.
- 1914 yılında Anadolu’nun fakir bir kasabası olan Sarı Pınar’ın ileri gelenlerinin ruh dünyası anlatılmış, manipülatör ve entrikacı devlet görevlilerinin tipleri ele alınmıştır.
- Acı bir mizaha dayanan oyun, Turgut Özakman tarafından 1914 yılında Sarı pınar olarak sahnelenmiş ve ilk olarak Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.
- Reşat Nuri’nin kaleminden çıkmış olan roman kurgusunun sıra dışı ve gerçekçilikten uzak olması açısından eleştirilere maruz kalmış bir eserdir.
Değirmen – Kitap Açıklaması
‘Değirmen’, Reşat Nuri Güntekin’in kısa romanlarından biri. Bir kasabada yaşanan acı tatlı olaylar, kasabanın ileri gelenlerinin ruh dünyası, Sarı Pınar’daki depremin açtığı yaralar ile çıkarcı, entrikacı tiplerin acımasız işleniyor. Toplumun gerçekleriyle bir kez daha yüz yüze gelerek irkiliyorsunuz. Çarpıcı bir roman.
