Arkadaş Islıkları – Orhan Kemal
| Tür: | Roman |
| Yazar: | Orhan Kemal |
| Yayınlanma Tarihi: | 1968 |
| Yayınevi: | Everest Yayınları |
Karakterler
Genç adam: Ortaokuldan mezun olan ve annesinin eline bakarak hayatını sürdüren genç adamdır. Tek amacı arkadaşlarıyla dışarı çıkmak ve bütün günü yalnız geçirmektir. Her sabah uyanır, saçlarını tarar ve onu köşede beklerken ıslık çalan arkadaşlarının yanına gider.
Konusu
Roman, bir taşra şehrinde fakir bir gencin hayat hikâyesini konu ediniyor.
Arkadaş Islıkları Özeti
Ortaokuldan mezun olan ve annesinin eline bakarak hayatını sürdüren genç adamın tek amacı arkadaşlarıyla dışarı çıkmak ve bütün günü yalnız geçirmektir. Her gün güzelce uyanır, saçlarını tarar ve onu köşede beklerken ıslık çalan arkadaşlarının yanına gider. Oğlumuz bir gün zengin bir adamın kızına âşık olur. Tabii ki kız da erkeğe âşık olur. Kızın babası tarafından reddedilen oğlan, kıza intihar edeceğini bildiren bir mektup yazar. Mektubu eline alan kız her şeyi toplar ve oğlana kaçar. İki genç, çocuğun babasının arkadaşı olan Gaffar Bey’in evinde kalır. Gaffar Bey’in niyetinin kötü olduğunu anlayınca evinden çıkarlar. Başka bir ev aramaya başlarlar. Bir oda kiralarlar. Kıtlıkla geçinmeye çalışırlar. Kız fabrikada çalışmak ister. Oğlan, göçmenler gibi fabrikada çalışmanın doğru olmadığını söyler. İkili, çıkmaza girdiklerini anlar. Nereye giderlerse gitsinler, bu yolda geri dönüş yoktur. Bir gün ikisi, çocuğun arkadaşlarına olan özlemi yüzünden kavga eder. Oğlan kızdan ayrılacakken kız bacaklarına yapışır. Ne zaman istersen arkadaşlarına git, onlarla dolaş ama sonra bana geri dön ve lütfen beni bu halde babama gönderme diye yalvarmaya başlar. Oğlan kızı bırakıp gider. Annesinin evine döndüğünde annesi ve kardeşlerinin onu çok özlediğini fark eder. Ertesi gün arkadaşlarının ıslıklarıyla güne başlar. Eski hayatına geri döner. Karşılığında o kadından vazgeçmediği için arkadaşları onu tebrik eder. Ama oğlan hep bırakıp kaçtığı kızı düşünmeye başlar. Hemen geri döner ve kaldıkları evde kızı aramaya başlar. Ancak kızı bulamaz. Kız çoktan gitmiştir. Giderken hiçbir şey söylemeden gider. Sevgilisini bulamayan genç geri döner. O gün arkadaşlarıyla içerek sarhoş olur. Artık aklında sadece sevgilisi vardır.
Nereye gider diye merak edip durur. Babasının onu bu şekilde kabul etmeyeceğini bilir. Aklında türlü türlü hayaller kurmaya başlar. Sevgilisinin geneleve düştüğünü ve başının belaya girdiğini düşünür. Aklından çıkaramaz. Bu durumdan dolayı evde süslenen kardeşlerine farklı bir gözle bakar. Kızmaya başlar. Kardeşleri gibi bir gence güvenip bu hale gelmelerini istemez. Akşam eve geldiğinde annesi içki içmekten bitkin düşen oğlu için doktor çağırır. Gencimizin babası gelen doktora öğretti ve onu adam yapar. Çocuğun babası, romanın başından itibaren oldukça iyi kalpli bir karakter olarak çizilmiştir. Doktor evden çıkmadan gence, baban beni serserilikten kurtardı çalışmak istersen beni arayabilirsin der. Evden bir veya iki reçeteyle çıkar. Günler geçmeye başlar. Oğlan, kızın fabrikada çalışmak istediğini hatırlar ve onu aramak için fabrikaya gider. Birçok genç kız görüyor ama kendini sevmez. Oğlan burada küçük bir kıza rastlar. Kız bakkaldan on kuruş zeytinyağı ister. Borçlu olduğu için bakkal çalışanı tarafından kovulur. Ayakta küçük kızla sohbet ederler. Kızın annesi işe yarar ve fabrikada elini kaybettiği için çalışamaz hale gelir. Tazminat istediği için babasını işten çıkardılar. Sekiz yaşındaki çocuk, iki yıl sonra işe gideceğini ve ailesine bakacağını söyler. Fabrikada kaçak çalışır. Bu çocuk bizimkini derinden etkiler. Sekiz yaşında bir çocuk çalışma hayali kurarak ve ailesine bakmak ister.
Fabrikada İlyas adında bir ustayla tanışır. Bu usta iyi niyetlidir. İlyas ile birlikte doktora giderler. Doktor, gencin geldiğini görünce çok sevinir. Bizimkilere fabrikada iş bulacağını söyler. Bir gün genç kafeye gider ve arkadaşları oraya gelir. Bizimki artık onlarla takılmak istemediğini ve iş bulup çalışacağını söyler. Arkadaşları çok sarhoş ve İlyas denen adam seni baştan çıkardı diye bize lanet okuyorlar. Genç adam serseriliği bırakmış, hayatın farkına varmıştır. Arkadaşlarından ve onların düdüklerinden vazgeçmiştir. Ertesi gün doktora giderken kız arkadaşıyla tanışır. Merhaba diyorlar. Kız bir tamirci ustasıyla evlendiğini ve hamile olduğunu söyler. Eşi az kazandığı için ek iş de yapıyor. Kalabalığın arasına karışarak ona asla gücenmediğini ve onu hala sevdiğini söyler.
Arkadaş Islıkları – Kitap Açıklaması
Sokaktaki isimsiz kişileri hepimizin tanıdığı karakterlere dönüştüren, onları en yakınımızdaki insanlar arasına sokan, hatta kendi verdiği adlarla toplumsal birer tipleme haline getiren Orhan Kemal, Arkadaş Islıkları adlı bu kitabında bir kez daha insanın serüvenini ele alıyor. Arkadaş Islıkları, genç bir delikanlının aldığı uzun yolu anlatırken bir yandan da arkadaşlarımızın çaldığı o ıslıkların üzerimizde nasıl bir etki bıraktığını da dile getiriyor.
Orhan Kemal’in kitapları bir okurun hayatta rastlayabileceği o çok nadir hazineler arasında yer alır. Çok az yazar okurunun dünyasında onun kadar iz bırakır, okurunu onun kadar biçimlendirir.
Orhan Kemal umudu ve aydınlığı yeniden kazanmamız için yol gösterir bize. Edebiyatımızın en değerli ustalarından biri olan Orhan Kemal’in kitaplarını yayımlamaktan onur duyuyoruz.
(Tanıtım Bülteninden)
