| Doğum: | 1901, İstanbul |
| Ölüm: | 1962, İstanbul |
| Meslek: | Yazar, Şair, Yazar, Siyasetçi ve Akademisyen |
Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir?
Babası Gürcü asıllı Hüseyin Fikri Efendi, annesi Nesime Bahriye Hanım’dır. 3 çocuklu ailenin en küçük çocuğudur. Kerkük’ten yaptıkları bir yolculuk esnasında annesini yitirmiştir. Babasının kadı olmasından dolayı çocukluğu Ergani, Sinop, Siirt, Kerkük ve Antalya gibi şehirlerde geçmiştir. 1918’de yüksek öğrenime devam etmek için İstanbul’a gelerek bir yıl Baytar Mektebi’nde yatılı öğrenci oldu. Ertesi yıl Dârülfünun Edebiyat Fakültesi’nin önce tarih, ardından felsefe şubelerine girmekteki kararsızlığı sırasında lise öğrencisiyken şiirlerinden tanıdığı Yahya Kemal’in (Beyatlı) Edebiyat Şubesi’nde ders verdiğini öğrenince kaydını bu şubeye yaptırdı. Burada başta Yahya Kemal olmak üzere Mehmed Fuad Köprülü, Cenab Şahabeddin, Ömer Ferit Kam, Babanzâde Ahmed Naim gibi hocaların derslerine devam etti. 1923’te Şeyhî’nin Hüsrev ü Şîrîn’i üzerine hazırladığı tezle mezun olarak Erzurum (1923), Konya (1926), Ankara (1927) ve İstanbul Kadıköy (1932) liselerinde, Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü’nde (1930) öğretmenlik yaptı.
Son yılları çeşitli sağlık sorunlarıyla geçti. 23 Ocak 1962 tarihinde kalp krizi sonucunda öldü. Süleymaniye Camii’nde kılınan cenaze namazından sonra Rumelihisarı’nda Yahya Kemal’in mezarının yanı başına defnedildi. Mezar taşı üzerinde çok bilinen bir şiirinin iki mısraı yazılıdır: “Ne içindeyim zamanın / Ne de büsbütün dışında.”
Şiir, millet ve tarih konularında görüşlerinde etkili olan Yahya Kemaldir. Ve 1920 Temmuzunda Celâl Sahir Erozan’ın bir şiir ve hikâye toplamı şeklinde yayımladığı seriden “Altıncı Kitap”’taki “Musul Akşamları”, yayımladığı ilk şiir oldu. Vefâtına yakın bir zamanda yaptığı bir seçimle “Şiirler” adıyla basılan kitabına otuz yedi şiirini almştır. Bu eser, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ilk ve tek şiir kitabıdır. Bu esere alınmasını uygun bulduğu şiirlerin hepsi hece vezniyledir. Vefatından sonra İnci Enginün tarafından bir araya getirilen ve “Bütün Şiirleri” başlıklı antolojide 74 şiir bulunmaktadır
İkinci kitabı olan “Namık Kemal Antolojisi”ni 1942 yılında yayımladı. 1943’te öykülerini içeren “Abdullah Efendinin Rüyaları”’nı yayımladı. Bu, onun basılı ilk edebiyat yapıtıdır. Aynı yıl “Yağmur”, “Güller ve Kadehler” ve “Raks” gibi ünlü şiirleri yayımlandı; “Bursa’da Hülya Saatleri” şiiri, “Bursa’da Zaman” adıyla tekrar basıldı.
Ölümünden Sonra
Hayatta iken şahsiyeti ve eserleriyle yeterli ilgi görmeyen Tanpınar bu şikâyetini günlüklerinde ifade etmiştir. Ölümü üzerinden geçen on yıl sonrasında 1970’li yıllardan itibaren dikkate değer bir şekilde gittikçe artan bir okuyucu ve tenkitçi kitlesi bulmuştur. Bütün eserleri yeniden ve tekrar tekrar yayımlandığı gibi dergilerde ve defterlerinde kalmış, hatta tasarı ve müsvedde halinde bulunan yazıları, mektupları, günlükleri yayımlanarak ilgiyle okunmuştur. Bu ilgide eserlerinin gerek edebî teknik gerekse içerik bakımından getirdiği yenilikler yanında Türkiye’nin içine düştüğü bunalım ve toplum olaylarının da rolü vardır. Bir taraftan Batılılaşma ve yenileşme hareketleri, diğer taraftan körü körüne muhafazakârlık akımları karşısında Tanpınar’ın dikkate değer gözlemleri, değer yargıları, yeni ve dengeli bir sentez arayışları büyük bir okuyucu kitlesinin olduğu kadar pek çok araştırmacı ve eleştiricinin de ilgi odağını oluşturmuştur.
Ahmet Hamdi Tanpınar Eserleri
Romanlar
Hikayeler
Denemeler
- Beş Şehir
- Edebiyat Üzerine Makaleler
- Yaşadığım Gibi
- Yahya Kemal
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Sözleri ve Alıntılarına Bakmanızı Öneririz.
Sayfamızda Ahmet Hamdi Tanpınar’ın sözleri ve alıntıları yer alır.
