Ötekini Kovmak – Byung-Chul Han
| Tür: | Felsefe |
| Yazar: | Byung-Chul Han |
| Yayınlanma Tarihi: | 2025 |
| Yayınevi: | Ketebe Yayınevi |
| ISBN: | 9786258094589 |
Konusu
Byung-Chul Han’ın Ötekini Kovmak: Günümüzde Toplum, Algı ve İletişim adlı eseri, modern toplumlarda özne ile öteki arasındaki ilişkinin nasıl zayıfladığını ve giderek ortadan kalktığını ele alan felsefi ve sosyolojik bir incelemedir. Kitap; dijitalleşme, küreselleşme, sosyal medya, narsisizm ve performans toplumu gibi kavramlar üzerinden, aynılığın egemen olduğu çağdaş dünyada farklılığın ve ötekiliğin nasıl dışlandığını sorgular. Han, modern insanın özgürleştiği yanılsaması altında kendini sömüren, yalnızlaşan ve kaygı üreten bir yapının içine hapsolduğunu ileri sürer.
Ötekini Kovmak Özeti
Byung-Chul Han bu eserinde, günümüz toplumlarında özne–öteki ilişkisinin köklü bir dönüşüm geçirdiğini savunur. Ona göre modern toplum, farklı olanı dışlayan ve “aynı”yı yücelten bir yapıya sahiptir. Bu aynılık hâli; gizemi, merakı ve derinliği yok ederek bireyin hem kendisiyle hem de başkalarıyla kurduğu bağı yüzeyselleştirir. Ötekiyle temasın kaybolması, bireyin içsel olarak yıpranmasına ve toplumsal patolojilerin artmasına yol açar.
Han, özellikle dijitalleşme ve sosyal medya üzerinden bu dönüşümü ele alır. Aşırı şeffaflık ve sürekli iletişim, ilişkileri mekanik ve performatif bir düzleme taşır. Birey, sürekli görünür olma ve değerlendirilme kaygısıyla kendisini sergileyen bir özneye dönüşür. Bu durum özgürlük hissi verse de, gerçekte depresyon, tükenmişlik ve kaygı gibi krizleri beraberinde getirir. Çünkü birey baskının kaynağını sistemde değil, kendi yetersizliğinde arar.
Eserde bilgi kavramı da eleştirel biçimde ele alınır. Teknolojik gelişmeler bilgiye erişimi kolaylaştırmış olsa da, deneyimden doğan derin bilginin yerini veri yığınları almıştır. Bu da bireyin düşünsel ve duygusal gelişimini sekteye uğratır. Küreselleşme ise her şeyi değiştirilebilir ve tüketilebilir hâle getirerek ötekine yönelik yeni bir şiddet biçimi üretir. Han, bu bağlamda neoribalizm kavramını eleştirir ve bireyin özgürlük adına kendini gönüllü olarak sömürdüğünü ifade eder.
Kitapta “kendin ol” söyleminin de eleştirisi yapılır. Han’a göre modern toplum, bireyi narsisizme ve yalnızlığa sürüklerken, özdeğer için gerekli olan sevilme, kabul görme ve takdir edilme ihtiyaçlarını karşılayamaz hâle gelmiştir. Günümüz kaygısının kökeni de bu kopuklukta yatmaktadır.
Han, çözüm olarak evrensel değerlerin yeniden inşa edilmesini, ötekiyle diyalog kurulmasını ve gerçek anlamda dinlemenin önemini vurgular. Özne ve öteki birbirine kulak verdiğinde, anlayış ve dayanışmaya dayalı bir ilişki mümkün hâle gelir. Ötekini Kovmak, modern dünyanın yanlışlarını teşhis eden, okuru sorgulamaya ve kaybedilen insani bağları yeniden düşünmeye davet eden eleştirel bir eserdir.
Ötekini Kovmak – Kitap Açıklaması
Kendini seyrettiği gölün başından ayrılamayan Narcissus bugün her yerde ; sokakta, otobüste veya dağ başında, kendini cep telefonu ekranından seyrediyor. İlla seyretmesine de gerek yok. Baktığı her şey, alışveriş merkezindeki her ürün, dinlediği her şarkı, okuduğu her tweet hatta bir başkasının yüzü bile ona kendi muhteşemliğini, eşsizliğini, biricikliğini yansıtıyor bugün. Fakat bu olumlamanın zehirli bir tarafı da var : gizlenmiş bir iktidar mantığı, zorun sapkın bir içselleşmesi. Aynının sonsuz yeniden üretiminde kişi, kendisine biçim verecek soruyu kaybetmiş durumda, ötekini. Ötekinin, başkanın, olumsuzun uzaklara sürüldüğü yerde, sınırın çekilebileceği nirengi noktası bulunamıyor. Geç-modernitenin performans öznesi için her yerden üzerine çullanan ve köpürdükçe köpüren bu mutlak aynılığın tek bir neticesi var: kendini tüketmek. Bu sefer yıkım dışarıdan değil içeriden, ani bir çöküş, depresyon veya burn-out biçiminde geliyor.
Kaybolan olumsuzun düşünürü, Byung Chul-Han, acının, mahremiyetin, mesafenin kaybını bu sefer de ötekinin kaybı üzerinden düşünüyor. Pek çok düşünür arasında aydınlatıcı ve beklenmedik bağlantılar kurmakta mahir düşünme pratiği, bize bir yandan içinde yaşadığımız “aynının cehennemini” gösteriyor, öte yandan da şaşırtıcı bir felsefe tarihi gezintisi vaat ediyor:
“Ötekinin varolduğu zamanlar sona erdi. Gizem olarak öteki, baştan çıkarma olarak öteki, Eros, arzu, cehennem ve acı olarak öteki ortadan kayboluyor. Bugün, ötekinin negatifliği, yerini aynının pozitifliğine bırakıyor. Aynının aşırı çoğalması, toplumsal gövdeyi etkileyen patolojik değişikliklere sebep oluyor. Bünyeyi hasta eden şey, mahrumiyet ve yasaklama değil, aşırı iletişim ve aşırı tüketim; bastırma ve olumsuzlama değil, her şeye izin verme ve her şeyi olumlamadır. Zamanımızın patolojik alameti bastırma değil, depresyondur. Yıkıcı baskı ötekiden değil, içten gelir.”
(Tanıtım Bülteninden)
