Poetika – Aristoteles
| Tür: | Felsefe |
| Yazar: | Aristoteles |
| Yayınlanma Tarihi: | 2011 |
| Yayınevi: | Say Yayınları |
Konusu
Aristoteles’in sanata ilişkin görüşlerini bir bütün olarak sunan eser, Aristoteles’in şiir sanatına ilişkin kuramlarını içeren ve tarihteki sanat olgusunu araştıran ilk eserdir. Aynı zamanda estetik tarihi açısından da oldukça önemli bir eserdir.
Poetika Özeti
Aristoteles’in şiir sanatına ilişkin kuramlarını içeren, sanata bir bütün olarak bakışını sunan ve tarihteki sanat olgusunu araştıran ilk eseridir. Aynı zamanda çok önemli bir eserdir. Estetik tarihi açısından, Estetik kavramı kapsamında; Sanatların karşılaştırmasını ve trajedinin üstünlüğünü vurguladığı poetika, gerçekçilikle uğraşmanın yanı sıra yaratıcı hayal gücünü de ön plana çıkarmıştır.
Aristoteles, genel felsefesinde var olanların dışında bir fikrin varlığını kabul etmediği gibi, Platon’un sanat alanında öne sürdüğü “aşkın güzellik fikrini” de kabul etmez. Sanat eserleri bizim için güzel bulduğumuz nesnelerle oluşmaz, aksine sanat eserleri var olduğu için güzellik kavramından bahsedebiliriz. Ayrıca Poetika, tiyatro sanatı üzerine yazılmış en önemli eserlerden biri olarak kabul edilir. Eserdeki sanat tanımı, Antik Yunan klasik sanatının ayırt edici özelliklerini ifade etmektedir.
Aristoteles’e göre şiir sanatını ortaya çıkaran iki doğal neden vardır:
- Taklit etme ve taklitten hoşlanma insanın doğasında vardır. Bunun nedeni insanın öğrenmeden aldığı hazdır. İnsan taklit edilen nesnenin bilgisini öğrenme isteği ya da taklit edenin yeteneğini kavrama arzusu nedeniyle taklitten haz alır.
- Harmoni ve ritim içgüdüsü de insanın varoluşsal bir özelliğidir. Yaşamın her bölümünde var olan harmoni ve ritim insanın yaratılarında ve dolayısıyla anlatılarında da kendine yer bulur.
Poetika – Kitap Açıklaması
Aristoteles, Antikçağ felsefesinin en önde gelen filozofudur. Benzer düzeyde bir felsefeye İlkçağda sadece Platon’un erişebildiği kabul edilir. Antikçağa damgasını vurmuş olan Aristoteles, pek çoklarına göre tüm çağların en büyük birkaç filozofundan birisidir. Bilim ve felsefede onun başarmış olduklarıyla rekabet etme ümidi besleyebilen insan sayısının bir elin parmaklarını geçmediği hemen herkes tarafından kabul edilir.
Aristoteles, mantık, doğabilimleri, metafizik, psikoloji, etik ve siyaset felsefesi gibi pek çok alanda eser vermiştir. “Aristoteles külliyatı” olarak geçen, özgün haliyle Grekçe 1462 sayfadan oluşan eserler bütünü, derslerinin, kendisi ya da öğrencileri tarafından tutulmuş notlarından oluşur.
Sanatı, taklidin taklidi olarak gören ve insanları hakikatten uzaklaştırdığı gerekçesiyle onu neredeyse felsefenin başdüşmanı ilan eden hocası Platon’un aksine, Aristoteles Poetika’sında şiirsel yaratımın doğası ve kaynağı, şiirin tabiat ve hakikatle ilişkisi, sanatın amacı ve işlevi konularını ele alır. Kitap, Platon’un sanata yönelik eleştirel meydan okumasına verilmiş köklü bir yanıt gibidir.
Aristoteles’in en önemli eserlerinden birisi olan Poetika, sadece şiire ve tiyatroya değil bütünüyle sanata ilgi duyan herkes için bir temel eser niteliğindedir.
